GLONY – ALGAE 
Glony są ekologiczno – morfologiczną grupą roślin, która obejmuje organizmy prokariotyczne pozbawione jądra komórkowego – sinice Cyanophyceae i eukariotyczne, obejmujące szereg gromad powstałych na drodze odrębnych linii rozwojowych. Są liczną grupą zawierającą około 2 000 gatunków. Są wśród nich różne stopnie organizacji budowy: 
a) monadowy (wiciowcowy) – jednokomórkowe opatrzone wiciami, 
b) ryzopodialny – komórki poruszające się za pomocą nibynóżek, 
c) kapsalny – komórki tworzą kolonie ułożone w galaretce, 
d) kokkalny – formy jednokomórkowe nieruchome, obłonione, 
e) trychalny – komórki ułożone w nici, umieszczone często w śluzowej pochwie, 
f) syfonalny – nitkowate bądź kuliste wielojądrowe kolonie, 
g) syfonokladialny – organizmy plechowate przypominające swą bukową rośliny wyższe. 
Glony występują wszędzie tam, gdzie jest woda, nawet w minimalnych ilościach. Spotykamy je w glebie (edafofity), na korze drzew, skałach (aerofity), śniegu (kryofity) oraz wewnątrz innych organizmów (endofity i endozoofity). Żyją w różnych typach wód. Występują też w warunkach ekstremalnych dla innych organizmów, np. w gorących źródłach, gdzie temp sięga 85°C. Obecność glonów w środowisku określają te same czynniki ekologiczne, które mają wpływ na kształtowanie się zbiorowisk roślin wyższych, jednakże ich stopień wpływania na glony jest inny. Glony charakteryzują się dużą sezonową okresowością występowania, uwarunkowanego u niektórych gatunków różną długością cykli rozwojowych. 

Glony prokariotyczne – sinice Cyanopfyceae. 
Sinice są organizmami pozbawionymi jądra komórkowego. Posiadają barwniki fotosyntetyczne: chlorofil a i b, β-karoten, c-fikocjan, c-fikoerytrynę. Produktem asymilacji sinic jest skrobia sinicowa. Rozmnażają się wyłącznie przez podział wytwarzając edospory, egzospory i homogonia oraz komórki przetrwalnikowe – hormocysty. Sinice trychalne (np. z rodzaju Anabaena lub Nostoc) zawierają zazwycaj szczególny rodzaj komórek zwanych heterocystami, w których występuje enzym nitrogenaza wiążący wolny azot atmosferyczny. Niektóre z nich produkują neurotoksyny i hepatotoksyny. 

Glony eukariotyczne 
– okrzemki (Centriceae i Pennate) 
Okrzemki są organizmami wyłącznie jednokomórkowymi żyjącymi pojedynczo i w koloniach. Mają one specyficznie wykształconą ścianę komórkową, która zbudowana jest z pektyn wysyconych krzemionką. Ściana składa się z dwóch części zachodzących na siebie brzegami: wieczka (większa) i denka (mniejsza), tworzących tzw. pancerzyk. Podstawą taksonomicznego rozróżniania gatunków u okrzemek jest kształt, wielkość i sposób urzeźbienia pancerzyka. Urzeźbienie to występuje w postaci kamer, bruzd, prążków porów, żeberek, przegród i punktów. Okrzemki posiadają brunatne chromatofory zawierające chlorofil a i c, β-karoten oraz różne ksantofile, m.in. fukoksantynę. Produktem asymilacji jest lutyna i chryzolomina. Okrzemki rozmnażają się przez podział, sukcesywnie zmniejszając sowje wymiary. Pierwotną wielkość komórki uzyskują w procesie płciowym poprzez wykształcenie auksospor. Wśród okrzemek wyróżniamy dwie grupy: promieniste Centrales, których komórki mają okrągły kształt, gdy patrzymy na nie z góry i pierzaste Pennales, o podłużnym zarysie pancerzyka. Okrzemki są dobrymi bioindykatorami wód. Występują we wszystkich ekosystemach wodnych, lecz preferują wody płynące. 
– zielenice kokkalne i nitkowate 
Zielenice Chlorophyta są glonami bardzo zróżnicowanymi, od jednokomórkowych aż po plechowce. Ich chromatofory zawierają barwniki fotosyntetyczne: chlorofil a i b, β-karoten i kilka rodzajów ksantofili, m.in. luteinę. Produktem fotosyntezy jest skrobia. Rozmnażają się bezpłciowo i płciowo poprzez izogamię, anizogamię i oogamię. 
W wodach śródlądowych, szczególnie eutroficznych najczęściej występują toczki Volvocales żyjące w koloniach (cenobiach), chlorokki Chlorococcales, formy jednokomórkowe lub tworzące kilkukomórkowe kolonie: nitkowate przyczepiające się do innych roślin lub dna, wstężnice Ulothrichales i nitkowate sprzężnice Conjugatophyceae posiadające różnie wykształcone chromatofory (blaszkowate, gwiaździste, taśmowate, spiralnie skręcone). 
– plechy brunatnic – morszczyn Fucus 
Brunatnice Phaeofhyta są glonami o wysokim stopniu specjalizacji w budowie plechy. Żyją w morzu. Chromarofoty zawierają chlorofil a i c oraz fukoksantynę. Produktami fotosyntezy są: laminaryna, mannit i fukosan bogaty w garbniki. Razmnażanie odbywa się za pomocą zoospor, zaś rozród płciowy przez izogamię, geterogamię lub oogamię. Przeważnie istnirje regularna przemiana pokoleń, w której można wyróżnić pokolenie płciowe (gametofit) i bezpłciowe (sporofit). Przedstawicielami brunatnic są m.in. listownice Laminaria, których plechy osiągają wielkie rozmiary (do 100m) i morszczyny Fucus, gronorosty Sargassum tworzące zarośla swobodnie unoszące się w wodzie, tzw. Morze Sargossowe. 

GRZYBY – MYCOTA. 
Grzyby są organizmami cudzożywnymi, wśród których znaleźć można pasożyty, półpasożyty, saprofity i symbionty. Są to organizmy zazwyczaj plechowate, zbudowane z wielokomórkowych, nitkowatych utworów – strzępek, które noszą nazwę grzybni. Strzępki mogą być proste lub rozgałęzione. Głównym materiałem budulcowym ściany komórkowej jest chityna, rzadko celuloza. W komórkach grzybów oprócz skrobi gromadzony jest glikogen. Grzyby nie posiadają chromatoforów, a więc nie mają barwników fotosyntetycznych. 
Rozmnażają się wegetatywnie: przez podział komórek, pączkowanie, fragmentację strzępek i grzybni; bezpłciowo za pomocą zarodników i płciowo poprzez izogamię, oogamię, gametangiogamię i somatogamię. 

Sprzężniaki Zygomycetes 
Sprzężniaki są grzybami lądowymi, saprofitycznymi, z których większość żyje w glebie na szczątkach roślin i zwierząt, a także na produktach żywnościowych. Są organizmami o dobrze rozwiniętej grzybni, wielojądrowych strzępkach. Rozmnażanie płciowe ma postać gametangiogamii (zygogamia), bezpłciowe odbywa się za pomocą aplanospor. 

Workowce Ascomycetes. 
Podział systematyczny workowców oparty jest na budowie plechy i sposobu rozmnażania. Wyróżniamy wśród nich workowce pierwotne Endomycetidae, składające się z pączkujących komórek i nie wytwarzających owocników oraz workowce właściwe Euascomycetidae, których grzybnia ma strzępki nitkowate, silnie rozgałęzione, podzielone ścianami poprzecznymi, a ściany komórkowe zbudowane są z chityny. Workowce rozmnażają się bezpłciowo poprzez zarodniki produkowane w workach, których powstanie zawsze poprzedza proces płciowy. U prymitywnych workowców worki powstają bezpośrednio na grzybni, u workowców wyżej zorganizowanych w owocnikach: 
- klejstotecjum – owocnik całkowicie zamknięty, 
- perytecjum – owocnik dzbeneczkowaty z otworem na szczycie, 
- apotecjum – owocnik miseczkowaty, otwarty. 
Workowce pierwotne – drożdże Saccharomycetes. 
Drożdże należą do workowców pierwotnych, u których zygota przekształca się bezpośrednio w worek. Brak jest strzępek i dikariofazy. 

Podstawczaki Basidiomycetes. 
Podstawczaki należą do grzybów o największej specjalizacji w budowie plechy. Ich strzępki są podzielone ścianami poprzecznymi. Grzybnia zwykle znajduje się w fazie dikariotycznej. Budują ją cienkie lub bardzo zwarte strzępki tworzące owocniki o różnorodnej postaci. Podstawczaki rozmnażają się bezpłciowo przez fragmentację grzybni, wytworzenie zarodników konidialnych oraz za pomocą zarodników podstawkowych, a także płciowo poprzez somatogamię. Podstawczaki dzieli się na dwie podklasy: złożonopodstawkowe Heterobasidiomycetidae i pojedynczopodstawkowe Holobasidiomycetidae. 

Znaczenie grzybów: 
W ekosystemach leśnych wiele gatunków grzybów wchodzi w związki symbiotyczne z roślinami, tworząc z ich korzeniami mikoryzy. Istnieją dwa typy mikoryzy: ektotroficzna i endotroficzna. Dla drzew występujących w polskich lasach charakterystyczna jest zewnętrzna mikoryza (ektotroficzna). Strzępki grzyba oplatają od zewnątrz korzenie i przyjmują rolę włośników. Tylko nieliczne strzępki wnikają do miękiszu korowego, nie przenikając jednak do wnętrza komórek. Korzenie mikoryzowe nie rosną na długość. Opilśń stworzona przez grzyba powoduje zwiększenie powierzchni chłonnej korzenia, przez co roślina jest lepiej zaopatrywana w wodę i sole mineralne. Grzyby wydzielają enzymy rozkładające niektóre składniki próchnicy, które roślina może wykorzystywać. Ponadto grzyby pobierają z gleby związki azotowe i udostępniają je roślinie. Wiele gatunków grzybów jadalnych należy do mikoryzowych, np. borowiki współżyją z sosną, świerkiem i dębem; koźlarz babka z brzozą, inne gatunki koźlarza z osiką lub dębem czy brzozą; maślak z sosną w jej młodym wieku. Także niektóre grzyby trujące są mikoryzowe, np. muchomor plamisty tworzy mikoryzę z korzeniami świerka, sosny, buka i dębu; muchomor sromotnikowy z brzozą i dębem. 

POROSTY LICHENES. 
Porosty Lichenes należą do organizmów symbiotycznych, samożywnych, niejednorodnych złożonych z dwóch komponentów: strzępek grzyba (workowce, rzadziej podstawczaki) i komórek glonu (najczęściej zielenice chlorokokkowe bądź sinice kokkalne). Komórki glonów (gonidia) mieszczą się w środku plechy i są otoczone strzępkami grzyba, który zazwyczaj stanowi podstawową strukturę porostu. Wyróżniamy trzy podstawowe typy plech porostów: skorupiastą, krzaczastą i liściastą. Porosty rozmnażają się głównie przez fragmentację plechy lub poprzez rozmnóżki zwane urwistkami albo sorediami, które składają się z jednej bądź kilku komórek glonu oplecionych strzępkami grzyba. Mogą one tworzyć na powierzchni plech mączyste naloty albo wykształcają się na pewnych częściach plechy, tzw. soraliach. Innym sposobem rozmnażania wegetatywnego porostów jest rozmnażanie przez wyrostki (izydia). Płciowe rozmnaża się tylko jeden komponent porostów – grzyb. Porosty są organizmami odpornymi na suszę i niskie temperatury. Wykorzystywane są jako bioindykatory zanieczyszczenia środowiska. 

MSZAKI – BRYOBHYTA 
Mszaki zaliczane są do organowców. Przeważnie pędowe, o słabym zróżnicowaniu morfologicznym i anatomicznym. Dominuje płciowy gametofit zbudowany z ulistnionej łodygi. System korzeniowy zastępują chwytniki (rizoidy), pełniące głównie funkcję chłonną. Pędy są płożące, o typie rozgałęzienia sympodialnym (tzw. plagiotropowe) lub wzniesione, monopodialne (tzw. ortotropowe). Zachodzi regularna metageneza, czyli przemiana pokoleń. 

Porostnica wielkokształtna Marchantia polymorpha 
Porostnica jest rośliną dwupienną, o dużych dychotomicznie rozgałęzionych plechach. Silnie wypukłe ku dołowi żebro jest gęsto pokryte chwytnikami. Na powierzchni plech często występują miseczkowate zbiorniki z razmnóżkami. Gametofity żeńskie i męskie różnią się kształtem i wielkością. 
Plecha porostnicy zróżnicowana jest na miękisz asymilacyjny z asymilatorami, zasadniczy i spichrzowy z komórkami wzmacniającymi. W górnej skórce plechy znajdują się beczułkowate aparaty szparkowe. Pod aparatami jest komora powietrzna. Ze skórki dolnej wyrastają łuski brzuszne i chwytniki. 

MCHY BRYOPSIDA 

Płonnik nadobny Polytrichum juniperium 
Płonnik należy do mchów właściwych o budowie ortotropowej. Gatunek jest charakterystyczny dla siedlisk borowych. 
Rośliny dwupienne. Gametofit jest zasadniczą częścią pokolenia płciowego. Łodygi są proste, pionowo wzniesione. Liście odrastają jednakowo we wszystkich kierunkach. Gametofit męski wieńczą kolorowe listki z plemniostanami, a gametofit żeński mniej barwne listki z rodniostanami. 
Mchy wykazują bardzo prostą budowę organów. Tkankę okrywającą stanowi jedna warstwa komórek o zgrubiałych, celulozowych ścianach. Pod nią stosunkowo grubą warstwę stanowi obszar tkanki miękiszowej z tzw. „liściośladami”. 
Centralną część łodygi zajmuje wiązka utworzona przez komórki przewodzące wodę z solami mineralnymi – hydroidy i przewodzące asymilaty – leptoidy. Na terenie tkanki miękiszowej pełniącej funkcje kory pierwotnej znajduje się warstwa komórek miękiszowych zawierających skrobię – tzw. pochwa skrobiowa. 
Liście są siedzące, ułożone skrętolegle. W blaszce liściowej wyróżniamy powierzchnię liścia odwróconą od łodygi, czyli zewnętrzną, dolną lub inaczej grzbietową. Górna powierzchnia liścia jest opatrzona lamelami przebiegającymi wzdłuż nerwu głównego, czyli żebra. Lamele pełnią funkcje asymilatorów oraz zatrzymują wodę. Żebro jest wielowarstwowe o zróżnicowanej budowie komórek. Komórki nasady liścia są ostro odgraniczone, bezzieleniowe i tworzą charakterystyczną pochwę. 

Torfowiec Sphagnum 
Torfowce to rośliny o charakterystycznym pokroju, jedno- lub dwupienne. Mają nieograniczony przyrost na długość. W ich budowie występują charakterystyczne komórki wodonośne pozwalające magazynować wodę. Mchy te są głównym składnikiem torfowisk wysokich i przejściowych oraz złóż torfu. Spotykane są również na mszarach, w borach bagiennych i olsach. 
Łodyga główna jest regularnie rozgałęziona, gałązki wyrastają krzaczasto – niektóre ściśle przylegają do łodygi, inne odrastają. Szczytowe tworzą charakterystyczną „główkę”. Zarodnia wyrasta na pseudopodium należącym do gametofitu i otwiera się płaskim wieczkiem. 
Liście są jednowarstwowe bez żebra. Zbudowane są z dwóch rodzajów komórek – żywych, długich i wąskich, tzw. chlorofilowych oraz dużych bezbarwnych hialinowych, tzw. wodnych. Liście gałązkowe różnią się od liści łodygowych kształtem, wielkością i ułożeniem komórek. 

Pospolite mchy łąkowe, borowe i terenów ruderalnych: 
- mokradłosz kończysty Calliergonella cuspidata, 
- merzyk Mnium 
- torfowiec błotny Sphagnum palustre, 
- torfowiec magellana Sphagnum magellanicum, 
- rokoetnik pospolity Pleurozium schreberi, 
- widłoząb falisty Dicranum polysetum, 
- gajnik lśniący Hylocomnium splendens 
- knotnik zwisły Pohlia nutans, 
- zęboróg purpurowy Ceratodon purpures. 


PAPROTNIKI – PTERIDOPHYTA 
Paprotniki zaliczane są do organowców i roślin zarodnikowych. Cechuje je przemiana pokoleń z dominacją pokolenia bezpłciowego (sporofitu). Gametofit występuje w postaci krótkotrwałego przedrośla. Sporofit wykazuje zróżnicowanie na korzenie, łodygę i liście. Liście mogą być zróżnicowane na sporofile i trofofile. U skrzypowych i widłaków wykształciły się kłosy zarodnionośne (tzw. strobile). Spotykana jest różnozarodnikowość. Na kłączach wykształcają się korzenie przybyszowe. Zapłodnienie występuje na przedroślu w kropli wody. 

PAPROCIE PTERIDOPSIDA 

Narecznica samcza Dryopteris filix – mas 
Pospolity gatunek występujący w lasach Polski. Bylina. Rozmnaża się wegetatywnie – przez kłącza i bulwki oraz przez zarodniki. 
Nie występuje łodyga nadziemna, a jedynie kłącza z korzeniami przybyszowymi. Z wierzchołka wzrostu pędu podziemnego wyrasta kępa podwójnie pierzastych liści. Młode liście są w kształcie pastorału. Wykształcony zielony liść (trofofil) posiada na spodniej stronie kupki z zarodniami. 

Paprocie występujące w Polsce: 
a) gatunki chronione: 
- długosz królewski Osmunda regalis, 
- języcznik zwyczajny Phyllitis regalis, 
- paprotka zwyczajna Polypodium vulgare, 
- pióropusznik strusi Matteucia struthiopteris, 
b) inne gatunki: 
- narecznica samcza Dryopteris filix – mas, 
- orlica pospolita Pteridium aquilinum. 

SKRZYPOWATE SPHENOPSIDA 

Skrzyp polny Equistum arvense 
Skrzyp polny jest pospolitą rośliną występującą na polach, łąkach i terenach przydrożnych. 

Przegląd skrzypów: 
- skrzyp bagienny Equisetum fluviatile, 
- s. błotny E. palustre, 
- s. leśny E. sylvaticum, 
- s. zimowy E. hiemale, 
- gatunek chroniony – s. olbrzymi E. telmateia. 

WIDŁAKOWATE LYCOPODIOPSIDA 
Wszystkie widłaki w Polsce są pod ścisłą ochroną gatunkową. Pokoleniem dominującym jest sporofit. Nastąpiła dalsza redukcja, w porównaniu ze skrzypami, części zarodnionośnej i przedrośla. 
Sporofit widłaka tworzy płożący się nadziemny pęd rozgałęziony dychotomicznie (widlasto). Liście są drobne, równowąskie, osadzone na łodydze skrętolegle. Kłosy zarodnionośne również są dychotomicznie rozgałęzione. 

Widłaki podlegające ochronie 
- porybilny Isoëtes, 
- widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum, 
- w. torfowcowy L. innundata, 
- w. spłaszczony L. complanatum (Dipha-siaatrum complenatum), 
- w. wroniec L. selago (huperzia selago), 
- widliczki Selagninella. 

ROŚLINY NAGONASIENNE 
Rośliny nasienne wytwarzają specyficzne organy – nasiona. Gametofit jest tu zredukowany i rozwija się wewnątrz tkanek sporofitu w kwiecie. Z łożyska na owocolistkach formują się zalążki. Nasiona rozwijają się z zapłodnionych zalążków. Owocolistkiem u nagozalążkowych jest płaska łuska, na której rozwija się zalążek. Rośliny nasienne wywodzą się bezpośrednio od paprotników. W procesie filogenezy przystosowały się do warunków lądowych i uniezależniły zaplemnienie od obecności wody. Nastąpiła daleko posunięta redukcja gametofitu. 
U nagozalążkowych gametofit męski występuje w postaci kiełkującego ziarna pyłku, a gametofit żeński jako zalążek. Sporofit występuje najczęściej jako dłogowieczne drzewo lub krzew. Liście mają postać igieł lub łusek. Kwiaty – z reguły jednopłciowe – pozbawione okwiatu, a zapylanie najczęściej odbywa się z udziałem wiatru. Kwiaty żeńskie tworzą groniaste kwiatostany składające się z różnej liczby owocolistków i mają w większości postać szyszki. 

IGLASTE – CONIFEROPSIDA 

Sosna zwyczajna Pinus silvestris 
Sosna zwyczajna jest wieloletnim drzewem występującym na terenach skrajnie różniących się warunkami siedliskowymi – od plaż nadmorskich do borów bagiennych. 
Liście mają postać igieł i umieszczone są po dwa na krótkopędach. 
Kwiatostan męski – worki pyłkowe zebrane u podstawy najmłodszego przyrostu. 
Kwiatostan żeński – szyszka z łuskami nasiennymi. 

ROŚLINY OKRYTONASIENNE – ANGIOSPEREMAE 
Okrytonasienne mają zalążki zamknięte w zalążni, a nasiona w owocni. Wyróżniają się największą różnorodnością morfologiczną i anatomiczną wszystkich narządów. Do najbardziej typowych należą kwiaty. Są one zwykle obupłciowe, w większości owadopylne i wykazują niezwykłą różnorodność występujących postaci. 
Okrytonasienne dzielimy na dwie podklasy: dwuliścienne – Dicotyledoneae i jednoliścienne – Monocotyledoneae. 

DWULIŚCIENNE – DICOTYLEDONEAE 
Zarodek posiada liścienie, które pełnią rolę spichrzową. 
Pędy wykazują różnorodne formy rozgałęzienia: monopodialne, pseudodychotomiczne, sympodialne. 
Liście proste lub złożone, zwykle z ogonkami, niekiedy z przylistkami, o nerwacji pierzastej lub dłoniastej.
Wiązki przewodzące tworzą pierścień (eustela), są otwarte, w związku z czym częsty jest przyrost na grubość. 
Kwiaty są zwykle okółkowe, pięcio- lub czterokrotne, najczęściej zbudowane wg wzorów: K5C5A5+5G5 lub K4C4A4+4G4. 
Do klasy dwuliściennych zalicza się ok. 180 000 gatunków, to jest 75% wszystkich roślin okrytonasiennych. W Polsce jest ponad 1 600 gatunków. 

RODZINA JASKROWATE – RANUNCULACEAE 
Są to zwykle rośliny zielne. Ulistnienie skrętoległe. Liście zwykle wcinane, bez przylistków. Kwiaty pojedyncze lub w skąpokwiatowych gronach, promieniste, rzadziej grzbieciste. Okwiat o żywych barwach, zwykle niezróżnicowany. Ustawienie elementów kwiatu spiralne lub okółkowe. Pręciki liczne, zdarzają się prątniczki pełniące funkcje miodników. Słupki liczne, ustawione zwykle spiralnie. Owoce: wielonasienne mieszki, jednonasienne niełupki, często orzeszek, wyjątkowo jednonasienna jagoda. Niektóre jaskrowate zawierają trujące glikozydy i alkaloidy, zanikające przy wysychaniu roślin. 

Chwasty polne: 
- czarnuszka polna – Nigella arvensis, 
- mysiurek drobny – Myosurus minimus, 
- ostróżeczka polna – Consolida regalis. 
Chwasty łąk i pastwisk: 
- kmieć błotna (kaczyniec) – Caltha palustris, 
- jaskier ostry – Ranunculus acris, 
- jaskier rozłogowy – Ranunculus repens, 
- jaskier płomiennik – Ranunculus flammula, 
- jaskier jadowity – Ranunculus sceleratus. 
Gatunki chronione: 
- miłek wiosenny – Adonis vernalis, 
- orlik pospolity – Aquilegia vulgaris, 
- pełnik europejski – Trollius europaeus, 
- pluskwica europejska – Cimicifuga europaea, 
- sasanka łąkowa – Pulsatilla pratensis, 
- s. otwarta – Pulsatilla patens, 
- s. zwyczajna – Pulsatilla vulgaris, 
- s. wiosenna – Pulsatilla vernalis, 
- tojad dzióbaty – Aconitum variegatum, 
- zawilec wielkokwiatowy – Anemone sylvestris. 

RODZINA MAKOWATE – PAPAVERACEAE 
Rośliny zielne, kwiaty promieniste z dużą ilością pręcików, kielich szybkoopadający. Zawierają rurki mleczne wypełnione sokiem mlecznym, białym u maku lub żółtym u glistnika. Sok maku lekarskiego zawiera liczne alkaloidy, np. morfinę, papawerynę, kodeinę, narotynę. Wysuszony sok mleczny to opium. Owocem jest torebka. Nasiona bielmowe z dużą ilością tłuszczu. 

Rośliny użytkowe: 
- mak lekarski – Papaver somniferum. 
Chwasty: 
- mak polny – Papaver rhoes, 
- mak wątpliwy – Papaver dubium, 
- mak piaskowy – Papaver argemone. 
Inne rośliny: 
- glistnik jaskółcze ziele – Chelidonium maius. 

RODZINA BUKOWATE – FAGACEAE 
Drzewa, rzadko krzewy. Typowe dla rodziny są rozdzielnopłciowe kwiaty męskie ze zmienną liczbą elementów okwiatu (4, 6 lub 9) i zwykle dużą liczbą pręcików (4÷40) oraz żeńskie z niepozornym 4÷6 listkowym okwiatem i dolnym słupkiem ze zmienną liczbą szyjek (1, 3, 6, 12). Owocem jest orzech otoczony zdrewniałą miseczką owocową u dębów lub zamknięty w pękających okrywach owocowych u buka i kasztana. 

Drzewa: 
- buk zwyczajny – Fagus sylvatica, 
- dąb bezszypułkowy – Quercus (sessilis) petraeae, 
- dąb szypułkowy – Quercus robur, 
- dąb czerwony – Quercus rubra, 
- kasztanowiec jadalny – Castanea sativa. 

RODZINA BRZOZOWATE – BETULACEAE 
Drzewa i krzewy jednopienne, wiatropylne, o kwiatach zebranych w bazie, z niepozornym okwiatem, złożone z 2-3 kwiatowych wierzchotek. Liście całe, skrętoległe, z wcześnie odpadającymi przylistkami. Owocem jest orzech lub orzeszek. 

Drzewa i krzewy: 
- brzoza brodawkowata – Betula pendula, 
- brzoza omszona – Betula – pubescens, 
- grab zwyczajny – Carpinus betulus, 
- leszczyna pospolita – Corylus avellana, 
- olsza czarna – Alnus glutinosa, 
- olsza szara – Alnus incana. 
Gatunki podlegające ochronie: 
- brzoza niska – Betula humilis. 

RODZINA RÓŻOWATE – ROSACEAE 
Rośliny zielne, krzewy i drzewa. Liście sezonowe lub zimozielone, zwykle skrętoległe. Kwiaty zwykle obupłciowe, działek i płatków przeważnie 5. Owoce różne, właściwe i rzekome. 

PODRODZINA tawułowe – Spirodeae 
Krzewy lub rośliny zielne. Liście pojedyncze lub złożone. Kwiaty małe, białe, różowe, rzadziej purpurowe, zebrane w wielokwiatowe kwiatostany. Wzór kwiatowy: K5C5AnG5. Owoce złożone zwykle z 1÷5 pękających mieszków, rzadziej torebek lub niełupek. 

Krzewy: 
- tawuła – Spiraea, 
- tawlina – Sorbaria, 
- pęcherznica – Physocarpus 

PODRODZINA różowe – Rosoideae 
Przewaga roślin zielnych. Liście często złożone wzór kwiatowy: K5C5AnGn. Pręcików wiele, słupki liczne. Owoce złożone z drobnych niełupek lub orzeszków, czasem z soczystych postkowców. 

Rośliny zielne: 
- kuklik – Geum, 
- pięciornik – Potentilla, 
- poziomka – Fragaria, 
- przywrotnik – Alchemilla. 
Krzewy: 
- malina – Rubus, 
- róża – Rosa, 
- skrytek – Aphanes, 
- wiązówka – Filipendula. 

PODRODZINA jabłkowe – Pomoideae 
Drzewa i krzewy. Liście pojedyncze, rzadko złożone. Kwiaty różnej wielkości, zwykle zebrane w kwiatostany (baldachogrona). Wzór kwiatowy: K5C5AnG2-5. Owoce szupinkowe (rzekome, pozorne), niepękające. 

Drzewa i krzewy: 
- głóg – Crataegus, 
- grusza – Pyrus, 
- irga – Cotoneaster, 
- jabłoń – Malus, 
- jarząb – Sorbus, 
- pigwa – Cydonia, 
- pigwowiec – Chamaeneles, 
- świdośliwa – Amelanchier. 

PODRODZINA śliwowe – Prunoideae 
Drzewa lub krzewy. Wzór kwiatowy: K5C5AnG1. Owoce typu pestkowca z jedną pestką. 

Drzewa i krzewy: 
- brzoskwinia zwyczajna – Persica vulgaris, 
- czeremcha zwyczajna – Padus avium, 
- czereśnia – Prunus avium, 
- morela zwyczajna – Armeniaca vulgaris, 
- śliwa domowa – Prunus domestica, 
- śliwa tarnina – Prunus spinosa, 
- wiśnia pospolita – Cerasus vulgaris. 
Gatunki podlegające ochronie: 
- jarząb brekina – Sorbus torminalis, 
- jarząb szwedzki – Sorbus intermedia, 
- malina moroszka – Rubus chamaemorus, 
- wiśnia karłowata – Cerasus fruticosa. 

RODZINA MOTYLKOWATE – FABACEAE (=PAPILIONACEAE) 
Rośliny zielne, drzewa i krzewy. Liście zwykle złożone, z przylistkami. Kwiaty grzbieciste. Wzór kwiatowy: ∃K5C5A(9)+1G1 lub ∃K5C5A(10)G1. Bardzo charakterystyczną budowę ma korona, która składa się z dużego płatka górnego, zwanego żagielkiem, dwóch bocznych, zwanych wiosełkami (skrzydełkami) i tzw. łódeczki zrosłej z dwu płatków otaczających pręciki i słupek. Owocem jest strąk, nasiona bezbielmowe. 
Korzenie roślin z tej rodziny mają zdolność współżycia z bakteriami brodawkowymi (Rhizobium) wiążącymi wolny azot z powietrza. Dlatego rośliny motylkowate są zasobne w białko, którego zawartość w nasionach może wynosić 20-50%. 

Rośliny zielne (liczne użytkowe): 
- fasola – Phasealus, 
- groch – Pisum, 
- groszek – Lathyrus, 
- komonica – Lotus, 
- koniczyna – Trifolium, 
- lucerna – Medicago, 
- łubin – Lupinus, 
- nostrzyk – Melilotus, 
- rutwica – Galega, 
- saradela – Ornithopus, 
- soja – Glycine, 
- esparceta – Onobrychis, 
- wyka – Vicia. 
Ważne gatunki łąkowe: 
- groszek łąkowy (żółty) – Lathyrus pratensis, 
- groszek błotny – Lathyrus paluster, 
- koniczyna łąkowa – Trifolium pratense, 
- k. biała – Trifolium repens 
- k. białoróżowa – Trifolium hybridum, 
- k. drobnogłówkowa - Trifolium dubium, 
- komonica zwyczajna – Lotus corniculatus, 
- k. błotna – Lotus uliginosus, 
- lucerna nerkowata – Medicago lupulina, 
- wyko ptasia – Vicia cracca, 
- wyka płotowa – Vicia sepium. 
Drzewa i krzewy: 
- karagana syberyjska – Caragana arborescens, 
- robinia akocjowa – Robinia pseudacacia. 
Gatunki podlegające ochronie: 
- ostrołódka kosmata - Oxytropis pilosa, 
- wilżyna ciernista – Ononis spinosa. 

RODZINA BALDASZKOWATE – APICEAE (=UMBELLIFERAE) 
Głównie byliny. Kwiaty drobne, zebrane w charakterystyczne baldachy złożone. Wzór kwiatu: K5C5A5G(2). Owocem jest rozłupnia żeberkowana podłużnie (przewody olejków eterycznych), która po dojrzeniu rozpada się na dwie niełupki. Nasiona bielmowe, bogate w białka i tłuszcze, zrastają się z owocnią. W międzywęźlach łodyg kanały lizygenowe, węzły wydatnie zgrubiałe. Liście osadzone skrętolegle, zwykle pierzastozłożone, nasady rozdęte. Wiele gatunków zawierających olejki eteryczne służy jako przyprzwy lub zioła lecznicze, natomiast gatunki obfitujące w alkaloidy są silnie trujące. 

Rośliny użytkowe: 
- marchew zwyczajna – Daucus carota, 
- kminek zwyczajny – Carum carvi, 
- koper ogrodowy – Nnethum graveolens, 
- pasternak zwyczajny – Pastinaca sativa, 
- pietruszka zwyczajna – Petroselium sativium, 
- seler zwyczajny – Apium graveolens. 
Chwasty: 
- blekot pospolity – Aethusa cynapium, 
- podagrycznik pospolity – Aegopodium podagraria,m 
- sierpnica pospolita – Falcarvia vulgaris. 
Rośliny trujące: 
- szalej jadowity – Cicuta virosa, 
- szczwół plamisty – Conium maculatum. 
Inne rośliny: 
- barszcz zwyczajny – Heracleum spgondylium, 
- dzięgiel leśny – Angelica sylvestris, 
- gorysz błotny – Peucedanum palustre, 
- trybuła leśna – Anthriscus silvestris. 
Gatunki podlegające ochronie: 
- arcydzięgiel litwor – Angelica archangelica, 
- mikołajek nadmorski – Eryngium maritimum. 

RODZINA KOPUSTNE – BRASSICACEAE (=CRUCIFERAE) 
Wyróżnia się budową kwiatów, które są czterokrotne, skupione w grona, o wzorze: K2+2C4A2+4G(2). Owocem jest wielonasienna łuszczyna lub łuszczynka pękająca dwiema łupinami, wyjątkowo niełupka lub rozłupnia (łuszczyna przewęzista). Nasiona bezbielmowe obfitują w tłuszcz. Liście pojedyncze, bez przylistków, ustawione skrętolegle, często lirowate, pierzastosieczne. W tkankach występuje enzym mirozyna, który powoduje rozkład glukozynolanów i powstają wówczas tzw. olejki gorczyczne (sinigryna, synalbina), nadające roślinom ostry i gorzki smak, często również specyficzny zapach. Stąd wiele roślin krzyżowych służy jako przyprawy. 

RODZINA GOŹDZIKOWATE – CARYOPHYLLACEAE 
Rośliny zielne. Liście pojedyncze, naprzeciwległe, zwykle siedzące, całobrzegie, bez przylistków. Kwiatostanem jest najczęściej dwuramienna wierzchotka. Kwiaty są zbudowane wg wzoru: K5C5A5+5G(5). Owocem jest torebka, rzadziej orzeszek lub jagoda. Regułą jest występowanie antocjanów, liczne gatunki zawierają saponiny. 

RODZINA KOMOSOWATE – CHENOPODIACEAE 
Rośliny zielne, związane z glebami zasobnymi w sole mineralne. Liczne halofity (słonorośla) i skerofity (suchorośla). Liście pojedyncze, mięsiste, bez przylistków, ustawione zwykle skrętolegle. Kwiaty zbudowane wg wzoru: P5AnG(2-3). Są przeważnie wiatropylne o dość niepozornym okwiecie, zwykle zielonym. Owocem jest orzech, rzadko torebka. Nasiona mają obielmo. Okwiat nie opada, drewnieje i następuje zrastanie się okwiatów po kilka w tzw. kłębki. Dwupienna łodyga – Arriplex ma kwiaty bez okwiatu. Łodygi i korzenie komosowatych mają tendencje do anormalnego przyrostu na grubość. 

RODZINA RDESTOWATE – POLYGONACEAE 
Przeważnie rośliny zielne. Liście ułożone skrętolegle, łodygi z wyraźnymi węzłami. Przylistki zrośnięte w tutkowatą pochwę – gatkę. Kwiaty drobne, zebrane w grona, okwiat niezróżnicowany, trójkrotny, dwuokółkowy. Wzór kwiatu: P3+6A3+3G(2+3). Rośliny wiatropylne lub owadopylne. Owocem jest orzeszek, nasiona bielmowe, zrośnięte z owocnią. Narządy wegetatywne zawierają dużo garbników i kwasu szczawiowego. 

RODZINA PSIANKOWATE – SOLANACEAE 
Przeważają rośliny zielone o liściach pojedynczych, ułożonych skrętolegle, bez przylistków. Wzór kwiatowy: K(5)[C(5)A5]G(2). Kwiatostanem jest najczęściej wirzchotka jednoramienna – skrętka lub sierpnik. W obrębie kwiatostanów zdarza się często zrastanie się ogonków listkowych lub szypułek kwiatów z międzywęźlem, co sprawia, że liście są naprzeciwległe, a kwiaty wyrastają z międzywęźli. Owocem jest torebka lub jagoda. 
Psiankowate odznaczają się zawartością trujących glikozydów i alkoloidów (np. solanina, nikotyna, atropina, hyoscyamina). 

RODZINA TRĘDOWNIKOWATE – SCROPHULARIACEAE 
Ich cechą charakterystyczną jest przejście od kwiatów promienistych do grzbiecistych, połączone ze zmianą kwiatu pięciokrotnego na czterokrotny, co można wyrazić wzorem: K5C(5)A5G(2)  ∃K4C(4)A2G(2). U niektórych roślin trędnikowatych korona jest dwuwargowa, zaopatrzona w ostrogę (korona poczwarowata). Owocem jest torebka. Liście są skrętoległe lub naprzeciwległe, czasem okółkowe, pojedyncze, całe lub pierzastowcinane, bez przylistków. W obrębie tej rodziny występują półpasożyty i pasożyty, rośliny lecznicze i trujące. 

RODZINA WARGOWE – LAMIACEAE (=LABIATAE) 
Rośliny zielone, pólkrzewy i krzewy. Łodyga czteroboczna, liście pojedyncze, bez przylistków, ustawione naprzeciwlegle, krzyżujące się parami. Kwiatostany w formie wierzchotek wyrastają z kątów liści w górnej części pędu, tworzą pozornie okółkowe grona, wiechy lub główki. Kwiatostany grzbieciste, dwuwargowe, zbudowane są wg wzoru: ∃K(5)[C(5)A2+2]G(2). Górna warga zrośnięta z dwóch płatków, dolna z trzech. Pręciki dwusilne. Owocem jest rozłupnia rozpadająca się na cztery rozłupki. 
Wiele roślin wargowych posiada różne tkanki wydzielnicze, zawierające olejki eteryczne. Stąd ich zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, perfumeryjnym i spozywczym. 

RODZINA ASTROWATE (=ZŁOŻONE) – ASTRACEAE (=COMPOSITAE) 
Jest to najliczniejsza rodzina w obrębie okrytonasiennych. Są to rośliny wyłącznie zielone, liście posiadają przeważnie skrętoległe. Cechą charakterystyczną astrowatych są kwiatostany koszyczkowate, skupiające wiele drobnych kwiatów, osadzonych gęsto (spiralnie) na rozszerzonym osadniku kwiatowym. Koszyczek jest otoczony liśćmi tworzącymi jego okrywę. Koszyczki są najczęściej zebrane w kwiatostany drugiego rzędu – baldachogrona, grona, wiechy i inne. Kwiaty w koszyczku są zwykle dwojakiego rodzaju – promieniste i grzbiciste, zbudowane wg wzoru: K0-n[C(5)A(5)]G(2). Korona u kwiatów grzbiecistych kończy się płaskim języczkiem z pięcioma lub trzema ząbkami na końcu. Główki pręcików są zrośnięte z sobą w rurkę, przez którą przeciska się szyjka słupka. Kwiaty są przedprątne. Samopylności zapobiegają bardzo charakterystyczne elementy budowy kwiatu: gdy szyjka słupka przeciska się przez rurkę pylników, znamiona są stulone, a znajdujący się poniżej znamion pierścień włosków tzw. wygarniaczy zbiera wysypujący się pyłek; znamiona rozchylają się dopiero po przedostaniu się powyżej rurki pylników i wówczas mogą być zapylane przez owady obcym pyłkiem. Owocem jest niełupka z bezbielmowym nasieniem. Niektóre owoce są opatrzone lotnym puchem lub szczecinkami. Rośliny należące do tej rodziny gromadzą m.in. jako materiał zapasowy inulinę – węglowodan rozpuszczalny w wodzie i łatwo się scukrzający. 
Rośliny astrowate dzieli się zwykle na dwie duże grupy w randze podrodzin: 
- rurkokwiatowe (Asteroideae = Tubiflorae) – wszystkie kwiaty w koszyczkach są rurkowate albo też tylko jeden okółek brzeżnych kwiatów przekształcony jest w kwiaty języchkowate, rośliny z tej grupy nie zawierają soku mlecznego, 
- języczkowate (Lactucoideae = Liguliflorae) – wszystkie kwiaty w kwiatostanie są języczkowate (grzbieciste), w częściach wegetatywnych tych roślin występuje sok mleczny. 

JEDNOLIŚCINNE – MONOCOTYLEDONEAE 
Zarodek posiada tylko jeden liścień, który dość często przekształca się w organ ssący, służący do pobierania pokarmu z bielma. 
Pędy są zwykle słabo rozgałęzione, z wyjątkiem kwiatostanów. 
Liście zwykle o blaszce całej, bez przylistków, często siedzące, równowąskie, lancetowate lub eliptyczne, całobrzegie, o nerwacji równoległej. 
Korzeń główny szybko zamiera, zastępują go korzenie przybyszowe, stąd wiązkowy system korzeniowy. 
Wiązki przewodzące są rozproszone po całym przekroju łodygi, zamknięte, tzn. brak w nich miazgi, stąd brak przyrostu wtórnego. 
Kwiaty 3- krotne, najczęściej zbudowane wg wzoru P3+3A3+3G3. 

RODZINA LILIOWATE – LILIACEAE 
Przeważają byliny cebulowe, kłączowe i bulwiaste. Liście ułożone skrętolegle, rzadziej okółkowo, zwykle pochwiaste, o unerwieniu równoległym lub łukowym. Kwiaty zbudowane wg wzoru: P3+3A3+3G(3) występują pojedynczo lub w gronach, baldachach, czasem w wiechach, owadopylne. Owocem jest torebko lub jagoda. Nasiona bielmowe. 

RODZINA SITOWATE – JUNACEAE 
Obejmują rośliny zielne, głównie byliny kłączowe. Liście równowąskie, często skrzydladte, u nasady z pochwami. Gatunki rosnące na mokradłach mają wewnątrz pędów i liści białawy, gąbczasty miękisz powietrzny. Kwiaty zbudowane są wg wzoru: P3+3A3+3G(3). Okwiat niepozorny, brunatnej barwy. Owocem jest torebka. Nasiona bielmowe, obfitują w skrobię. 

RODZINA CIBOROWATE 9=TURZYCOWATE) – CYPERACEAE. 
Rośliny należące do tej grupy są najczęściej bylinami korzeniowymi i kłączowymi. Cechą charakterystyczną są trójkątne łodygi. W związku z tym liście są ustawione w trzech prostnicach. Ich kształt jest równowąski. W dolnej części mają pochwy otaczające łodygę. Kwiaty przeważnie rozdzielnopłciowe, jednopienne, wiatropylne, zebrane w kłosostan. Pręciki są zwykle trzy, słupek jeden z jednym zalążkiem. Owocem jest orzeszek. Nasiona bielmowe, obfitują w skrobię. 
Ciborowate żyją najczęściej w środowisku mokrym, bagiennym. Wartość paszowa (turzyc – Carex) jest mała, głównie ze względu na zawartość krzemionki w ścianach komórkowych łodyg i liści, których brzegi są przez to ostre i tnące. 

RODZINA TRAWY – POACEAE (=GRAMINEAE) 
Łodyga traw, zwana źdźbłem jest wyraźnie podzielona na pogrubione węzły i międzywęźla. W węzłach znajduje się merystem interkalarny (wstawowy), którego działanie powoduje wydłużenie się łodygi. Międzywęźla u większości gatunków traw w dolnej części źdźbła są skrócone, a węzły zagęszczone. Strefę tę nazwano węzłem krzewienia, natomiast w górnej części pędy nie rozgałęziają się. 
Liście mają także charakterystyczną budowę i składają się z pochwy liściowej otaczającej źdźbło ponad węzłem oraz z równowąskiej blaszki liściowej. W miejscu przejścia pochwy w blaszkę znajduje się u większości traw specyficzny twór, zwany języczkiem. Jest to zwykle błoniasty wyrostek przylegający do źdźbła. Oprócz języczka, podstawa blaszki niektórych traw posiada charakterystyczne uszka zwane inaczej ostrogami. 
Wiązkowy system korzeniowy traw składa się z licznych korzeni przybyszowych, które wystają z węzłów krzewienia u podstawy pędu. Korzenie traw sięgają tylko na głębokość 40-80cm. 
Kwiaty traw są liczne i skupiają się w kłoski. Każdy kłosek składa się na ogół z dwóch plew osadzonych na osi (osadce) od jednego do kilkunastu kwiatów. Plewy jako liście przykwiatowe są umieszczone no różnej wysokości – plewy dolna i górna. U niektórych gatunków traw są np. trzy – cztery plewy, czasem jedna, u ryżu brak ich zupełnie. Pojedynczy kwiat zbudowany jest z krótkiej szypułki, na której są osadzone plewki, trzy pręciki i słupek górny składający się z zalążni oraz dwupiórkowatych znamion. U podstawy zalążni znajdują się dwa drobne wyrostki tzw. łuszczki, których pęcznienie powoduje rozchylanie się plewek i otwieranie kwiatu. Kłoski traw zestawione są w różnego rodzaju złożone kwiatostany, najczęściej wiechy lub kłosy. Charakterystycznym elementem kwiatostanów są często długie ości, wyrastające z plew i plewek. Owocem jest ziarniak, tkwiący zwykle w plewkach. Nasiona bielmowe z jednym kiełkiem. 
Trawy odgrywają pierwszoplanową rolę zarówno w szacie roślinnej (zbiorowiska trawiaste), jak i gospodarce człowieka: zboża, rośliny przemysłowe, trawy pastewne, chwasty.