Wyróżniamy w psychologii kilka podstawowych kierunków. Należą do nich: Behawioryzm, koncepcja psychodynamiczna , poznawcza, humanistyczna – koncepcje te wzajemnie się nie wykluczają ale uzupełniają.
BEHAWIORYZM- postał w XIX w. , a wiec wówczas kiedy rozwijały się nauki przyrodnicze.
Pojęcie to stoi na stanowisku że…
Zachowanie- a nie świadomość- powinno być przedmiotem psychologii.
Jedynie zachowanie podlega obiektywnemu badaniu naukowemu ponieważ jedynie zachowanie można poddać obserwacji oraz mierzeniu. Nie widzimy ani uczuć ani emocji ani myśli.
Tezę ą w 1913 roku postawił John Watson (1878-1958)
Wierzył on, że można zbudować psychologię której zamiast terminów „świadomość”, „stany psychiczne”, „psychika”, będzie można posługiwać się takimi określeniami, jak „bodziec”, „reakcja”, „tworzenie nawyków” itd.
Behawioryści nie kwestionowali istnienie życia wewnętrznego jednak uważali że nie należy posługiwać się nim(tym pojęciem) w badaniach naukowych.
ang. Behaviour - zachowanie
Iwan Pawłow (1849 – 1936)
Niektóre główne terminy psychologii behawiorystycznej zapożyczył Watson od twórcy fizjologii wyższych czynności nerwowych.
Introspekcja była do momentu pojawienia się podejścia behawiorystycznego podstawową metodą badawczą. Polegało to na tym iż człowiek dokonywał wglądu w siebie relacjonował swoje emocje i uczucia. Była to metoda przede wszystkim subiektywna. Introspekcja czyli świadoma analiza własnych myśli i uczuć, zastąpiona została przez zwolenników behawioryzmu obserwacją zachowania. Watson sądził, że psychologia powinna zajmować się procesem uczenia się obserwowalnych reakcji w odpowiedzi na bodźce środowiskowe. Uważał także, że odkrycia w dziedzinie uczynienia
Edwart Lee Thorndike IXw.
Burrhus Frederic Skinner XXw.
Skinner wierzył że człowiek uczy się takich czy innych reakcji, ponieważ są one wzmacniane- reakcje te powodują pewnie ważne dla org. funkcje.
Podstawowe założenie behawiorysty:
Wołg. Behawiorystów człowiek jest ustawicznie poddawany wpływowi środowiska, a mianowicie środowisko wpływa na człowieka za pomocą bodźców które wywołują reakcje. Konsekwencją reakcji są wzmocnienia, mogą być pozytywne bądź negatywne.
Środowisko bodźce człowiek reakcja wzmocnienia
Dla człowieka szkodliwy jest zarówno nadmiar bodźców jak i ich niedobór. Niedobór bodźców powoduje że procesy intelektualne człowieka ulegają rozpadowi (np. nuda- rodzi nieprawidłowe czasami aspołeczne zachowania).
Ustalenia których dokonali behawioryści:
W społeczeństwach zachodnich istnieje dysproporcja w stosowaniu wzmocnień pozytywnych i negatywnych, tzn. znacznie częściej stosowane jest wzmocnienie negatywne niż wzmocnienie pozytywne. ( wzmocnienie negatywne nie jest tożsame z karą.
Kary - są nieprzyjemnymi zdarzeniami Nagrody - podnoszą częstość danego
obniżającymi częstość pojawiania zachowania; wielu psychologów
się zachowań, które je poprzedzają. Uważa, że nagroda i wzmocnienie
pozytywne znaczą to samo
(Rathus, 2004)
Jakie argumenty przejawiają przeciw zbyt częstemu korzystaniu z kar:
Kara nie wskazuje dziecku pożądanego sposobu zachowania;
Kara ma tendencje do tłumienia zachowania tylko w warunkach zapewniających jej pojawienie się (w innych warunkach, pod nieobecność kary, zachowanie i tak występuje);
Karanie może prowadzić do wycofania dziecka z sytuacji (stąd surowo karane dzieci mogą wagarować czy uciekać z domu) – unikanie źródła kary;
Nadmierne karanie może wyzwalać u dziecka gniew i agresje;
Efekty kar mogą być zbyt szerokie, np. dziecko karane za złe zachowanie przy stole może w ogóle przestać jeść; zdarzyć się tak może szczególnie wtedy, gdy dziecko nie wie dokładnie, za co jest karane oraz nie pokazuje mu się innych możliwych sposobów zachowania; Błąd jest elementem uczenia się zostałem skarany w ogóle się nie odzywam.