Politechnika Opolska

Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki

Zarządzanie i Inżynieria Produkcji I

Wioleta Polaczek Grupa C4

Nurt ideologiczno - klasowy. Marksizm.

Marksizm to nazwa kierunku teoretycznego, którego twórcą jest Karol Marks (1813-1883), a jego wybitnym przedstawicielem jest Fryderyk Engels (1820-1895). Jego specyficzna cecha polega na tym, że jest to nie tylko nurt teoretyczny objaśniający rzeczywistość, ale jest to także przesłanka do zmiany modelowania przyszłości.

Materialistyczne wyjaśnienie dziejów wskazuje na wzajemne związki między siłami wytwórczymi ¹⁾ i stosunkami produkcji, jako na obiektywne podstawy życia i rozwoju społecznego.

Teza klasycznej ekonomii o harmonii interesów jednostki i społeczeństwa zostaje w marksizmie zastąpiona zasadą sprzeczności.²⁾

Założenia [1, str. 27-28; 2, str.43-45]

-własność prywatna dzieli społeczeństwo na dwie antagonistyczne klasy- burżuazję i proletariat,

-robotnik, pozbawiony środków produkcji, sprzedaje kapitaliście swoją siłę roboczą,

-siła robocza może wytworzyć wartości przekraczające jej własną wartość, czyli wartość dóbr i usług niezbędnych do jej reprodukcji. Ta nadwyżka, czyli wartośc dodatkowa jest przywłaszczana przez kapitalistę,

-robotnicy otrzymują mniej niż wytworzyli, otrzymują okrojony produkt swej pracy,

-praca, czyli wysiłki zbiorowe stanowią fundament świata społecznego,

-kapitalizm opiera się na fundamentalnej sprzeczności interesów kapitału(kapitalistów) i interesów świata pracy (robotników),

-potrzebą zapewnienia zyskowności to konflikt między siła roboczą i kapitałem,

-kontrola przyczynia się dodatkowo do antagonizmu³⁾ miedzy kierownictwem a robotnikami.

Wnioski [1, str. 27-28; 2, str.43-45]

-sprzeczność społeczeństwa kapitalistycznego wynika z prywatnej własności środków produkcji.

-każda ze stron uważa, że nadwyżka należy się właśnie jej

-wysokość stosunku wartości dodatkowej do wartości siły roboczej zatrudnionej w procesie produkcji, świadczy o stopie wyzysku pracy przez kapitał

-prywatna własność środków produkcji i prywatne przywłaszczenie wartości dodatkowej prowadzi do konfliktów i zniewolenia klasy robotniczej.

-zyskowność zależy od organizacji i kontrolowania czynności składających się na prace. Dzieje się tak, dlatego, ze konkurencja innych firm wywiera nacisk na obniżenie cen produkowanych towarów i usług świadczonych przez dana firmę, co powoduje potrzebę obniżenia kosztów produkcji, w kotnych ogromna część stanowi praca.

-kapitaliści są właścicielami środków produkcji (tj. fabryk, wyposażenia) i w porównaniu z robotnikami dysponują większą siłą polityczna

-robotnicy zależą od kapitalistów, którzy dają zatrudnienie, maszyny i inne zasoby

-praca jako koszt produkcji pozbawia robotników prawa do efektu ich własnej pracy, co Marks określał alienacją.⁴⁾

- w wyniku konfliktu miedzy kapitałem a siła robocza rosną zinstytucjonalizowane formy wzajemnej kontroli i oporu (np. kierownictwo przeciwko związkom zawodowym)

Bibliografia:

1. Jabłońska A., pod red. naukową Milewskiego R., Elementarne zagadnienia ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997

2. Hatch M., Teoria organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002

¹⁾ Siły wytwórcze to sposób i środki oddziaływania człowieka na przyrodę związane z tym oddziaływaniem ukształtowanie człowieka. Siły wytwórcze stanowią potencjał produkcyjny danego społeczeństwa. Elementy składowe sił wytwórczych to : a) człowiek jako istota mająca zdolność celowego działania w procesie produkcji, b) środki produkcji (środki pracy i przedmioty pracy).

²⁾ Zasada sprzeczności- Sprzeczność ta powstaje częściowo na tle kwestii podziału wartości dodatkowej (tj. nadmiernych zysków).

³⁾Antagonizm- działanie przeciwstawne, sprzeczność.

⁴⁾ Alienacja pojawia się wg Marksa wtedy, gdy prace przekształca się w rodzaj ruchomości, która można kupować i sprzedawać na zasadzie wymiany rynkowej.