Równowaga rynkowa

Cena równowagi- cena czyszcząca rynek, najlepsza dla konsumenta i producenta.

prawo podaży i popytu = popyt i podaż są sobie równe

Graficznie cenę równowagi można wyznaczyć rysując krzywą podaży i popytu na jednym wykresie, punkt przecięcia się tych dwóch krzywych wyznacza cenę równowagi.

Żadna inna cena poza ceną równowagi nie ma szans trwałości na rynku. Jeśli cena rynkowa byłaby niższa od ceny równowagi,

wówczas popyt przewyższałby podaż; gdyby zaś cena rynkowa była wyższa od ceny równowagi, wówczas podaż byłaby wyższa od popytu. Jeden i drugi stan oznaczałby brak równowagi na rynku.

Możemy krzywą popytu i podaży przedstawić na jednym wykresie. Punkt przecięcia tych krzywych wyznacza cen, przy której popyt i podaż są sobie równe. Tak ustalona cenę nazywamy ceną równowagi. W warunkach wolnej konkurencji byłaby wiec to taka cena, przy której producenci nie byliby zainteresowani ani w zwiększeniu ani w zmniejszeniu produkcji przeznaczonej do wymiany.

Nabywcy zaś nie byliby zainteresowani w nabyciu większej ilości dóbr niż tej, jaka znajduje się na rynku. W teorii ekonomii bardzo często stan owej równowagi nazywa się stanem równowagi doskonalej. Jeżeli cena wyniesie P3 (a wiec jest mniejsza od ceny P1) wówczas na rynku występuje bardzo wysoki popyt a niska podaż. W tej sytuacji cześć nabywców skłonna jest zapłacić wyższa cenę, aby zakupie zadany towar, który na rynku jest dostarczany w niedostatecznej ilości. Cena P3 będzie wskazywała tendencje zwyżkowa. Gdy cena będzie wynosiła P2 (a wiec jest większa od ceny P1) wówczas podaż będzie przewyższała popyt. W tej sytuacji nastąpi nadwyżka podaży nad popytem. Producenci, aby sprzedać swoje towary będą musieli obniżyć swoje ceny. Cena równowagi ustała się na rynku właściwie niezależnie od wartości towaru. Gdy jednak założymy, że cena równowagi na poszczególne towary znajdujące się na rynku przynosi jednakowe korzyści producentom i konsumentom wówczas możemy stwierdzić, ze cena równowagi odpowiada wartości towaru.

Równowaga rynkowa, sytuacja na rynku, w której

- przy określonej cenie zwanej ceną równowagi rynkowej

- wielkość popytu na określony produkt (lub inny przedmiot wymiany) zrównuje się z wielkością jego podaży

Graficznym obrazem stanu równowagi rynkowej jest punkt równowagi rynkowej tj. punkt przecięcia się krzywej popytu

z krzywą podaży

Przy cenach rynkowych wyższych od ceny równowagi pojawia się nadwyżka podaży nad popytem (nadwyżka rynkowa) ceny rynkowe niższe od ceny równowagi powodują powstanie nadwyżki popytu nad podażą (niedobór rynkowy).

Wystąpienie nadwyżki rynkowej, będące rezultatem zwiększenia się podaży lub zmniejszenia popytu pod wpływem innych niż cena czynników, uruchamia procesy dostosowawcze polegające na obniżaniu ceny przez sprzedawców w rezultacie czego rozmiary popytu rosną. a zmniejsza się wielkość podaży. Proces ten trwa dotąd, dopóki nie nastąpi ich zrównanie.

W przypadku niedoboru rynkowego sprzedawcy podwyższają cenę tak długo, aż zmniejszająca się wielkość popytu i rosnąca wielkość podaży doprowadzą do ustalenia ceny równowagi

Analogiczne zasady kształtowania równowagi rynkowej występują także na rynkach czynników wytwórczych, z tym, że na rynku pracy rolę ceny polni płaca, na rynku finansowym stopa procentowa, a na rynku ziemi i innych nieruchomości może ją pełnić także renta gruntowa.