Ekonomia – nauka o gospodar. tzn. o prawach dot. 3 faz proc. gosp. – produkcji, podziału, konsumpcji. Funkcje – poznawcza [wiedza o zjawiskach i proc. gosp; prawidłow. przyczyny, skutki] , aplikacyjna [wnioski i wskazówki]. Podział – pozytywna [jak jest? Dlaczego? Co wynika? – dział. gosp.], normatywna [ocenia rzeczywistość, jak powinno być? Co należy zrobić?].
Metody badań: obserwacja, prawa ekon., teorie, modele, eksperymenty.
Ceteris Paribus – przy innych warunkach niezmienionych pozostałe czynniki niezmienione.
Zasoby – ilość dóbr lub pracy, którą mierzymy w danym punkcie czasowym jako stan w danym dniu – zaspokajają potrzeby społeczeństwa. - ludzkie, naturalne, kapitałowe.
Koszt alternatywny: wartość preferowanej lecz nie wybieranej alternatywy; utraconych korzyści; rozwiązania alternatywnego.
Krzywa możliwości produkcyjnych: LINIOWA [zasoby mają jednakową wartość]; WYPUKŁA [wyst. przy niejednakowo wartych zasobach]
Potrzeba: stan braku czegoś, subiektywne odczucie braku, niezaspokojenia lub pożądania określonych warunków lub rzeczy, które człowiek uważa za niezbędne, do utrzymania go przy życiu. Umożliwia rozwój. Podział : podst. i wyższego rzędu; (nie)materialne; indy wid. społeczne; potencjalne i efektywne; bieżące i przyszłe; jednorazowe i powtarzalne.
Źródła potrzeb: organizm człowieka; środowisko przyrodnicze, społeczne; duchowe właściwości człowieka(wykształcenie); życie gospodarcze(produkcja, podział, konsumpcja).
Cechy potrzeb: obiektywne; nieograniczone pod względem rodzaju; ulegają przekształceniom; powst. nowe potrzeby; ograniczone w swojej pojemności; substytucyjne, komplementarne; mają społeczny charakter.
DOBRA: środki materialne, którym można przyporządkować odpowiednie cechy fizyko-chemiczne. Podział : wolne, ekonomiczne, konsumpcyjne, produkcyjne, prywatne, publiczne.
Proces gospodarowania : produkcja[wytwarzanie dóbr i usług], podział[rozdysponowanie dóbr między producentów i konsumentów, zaspokajanie ludzkich potrzeb przy pomocy dóbr i usług], konsumpcja.
Rynek: ogół stosunków zachodzących między podmiotami uczestniczącymi w procesie wymiany dóbr i usług. Podmiotami są: sprzedawcy i nabywcy, którzy reprezentują oraz kształtują popyt i podaż. Rynek ma dwie postacie :stosunków wymiennych i równoległych.
Cena nominalna: kwota pieniężna, która oferowana jest za jednostkę towaru.
Cena relatywna: ilość innego towaru, z którego musimy zrezygnować, aby kupić dany produkt.
Pieniądz: towar uniwersalny, powszechnie akceptowany, przyjmowany w zamian za różne produkty.
PODZIAŁ RYNKU: kryterium geograficzne[lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy, światowy]; zakres i skala transakcji[hurt, półhurt, detal]; dostęp do rynku[otwarty, zamknięty]; instytucjonalność[formalny, nieformalny]; legalność transakcji[legalny, półlegalny, nielegalny]; przedmiot wymiany[dóbr i usług konsumpcyjnych, produkcyjnych, pieniężny, kapitału finansowego, tytułów prawnych]; struktura podmiotowa i charakter konkurencji[konkurencja doskonała, monopolistyczna, digopolistyczna, monopol].
Mechanizm rynkowy: wyraża zależność między popytem i podażą a cechami zarówno w krótkim jak i w długim okresie.
Konkurencja: współzawodnictwo między osobami prywatnymi, grupami zainteresowanych osób lub przedsiębiorstwami o korzyści ekonomiczne osiągane ze sprzedaży towarów i usług, a także rywalizacją o rynki zbytu i zaopatrzenia w czynniki produkcji.
Gospodarka mieszana: gospodarka rynkowa, w której mechanizm rynkowy jest częściowo uzupełniany i korygowany przez państwo.
Popyt: ilość towaru, jakie nabywcy są gotowi zakupić przy różnych poziomach cen, w określonym czasie, na określonym rynku, przy założeniu ceteris paribus.
Prawo popytu: wyższym cenom dobra odpowiadają mniejsze ilości dokonywanych zakupów.
Czynniki poza cenowe [popyt]: liczba nabywców; dochód; gusty i preferencje; ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych; efekt naśladownictwa; wypadki losowe; reklama; czynniki demograficzne; przewidywania; czynniki geograficzne, tradycja, kultura, zwyczaje.
Podaż: ilość dóbr i usług zaoferowanych do sprzedaży na danym rynku, przy danej cenie przy założeniu ceteris paribus.
Prawo podaży: wyższej cenie rynkowej towaru odpowiada większa jego ilość dostarczania na sprzedaż.
Czynniki poza cenowe [podaż]: cena czynników produkcji, ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych, technologia produkcji, liczba producentów, warunki finansowe, oczekiwania producentów i sprzedawców dotyczące kształtowania ceny rynkowej, warunki prawne.
Cena równowagi: W danym czasie na danym rynku istnieje tylko jedna cena, przy której ilości nabywane = ilościom oferowanym na sprzedaż. Punkt przecięcia popytu i podaży.
Cena minimalna- to najniższa cena po jakiej dany produkt może być sprzedany-ochrona producentów. Skutki wprowadzenia: nadwyżka podaży nad popytem; konieczność wykupywania przez państwo nadwyżki produkcji; państwo może racjonować produkcję
Cena maksymalna-to najwyższa cena po jakiej produkt może być sprzedawany-ochrona konsumentów .Skutki wprowadzenia: nadwyżka popytu nad podażą; spadek produkcji; spadek jakości produktów i konkurencji firm
Model „PAJĘCZY”: oscylacja gasnąca, wybuchowa, periodyczna