13.11.2011r PEDAGOGIKA OGÓLNA

T: Pedagogika tradycyjna Jana Fryderyka Herbarta

Jan F. Herbart – 1776-1841

- stworzył zwarty system pedagogiki tradycyjnej
- objął katedrę filozofii po Kancie
- ojciec nowożytnej psychologii
- ojciec pedagogiki tradycyjnej- opracował tradycję w wychowaniu
- oparł swoje stanowisko pedagogiczne na założeniach filozoficznych (synteza wieku) i psychologicznych

System pedagogiki tradycyjnej:
- cel wychowania wyprowadził z refleksji filozoficznej. Drogę do tego celu ukazał w refleksji psychologicznej. Psychologia pokazuje jak dojść do tego celu.
- celem wychowania w systemie tradycyjnym u Herbarta jest MORALNIE SILNY CHARAKTER
- sensem wychowania nie jest wiedza jako taka, tylko w tym kontekście, że budująca porządek duchowy człowieka, moralność.
Oparta na cnotach:
* cnota doskonałości
* cnota życzliwości
* cnota słuszności
* cnota prawa
* cnota wolności wewnętrznej
5 cnót moralnie silnego charakteru

Ad1. Cnota doskonałości- wyznacza kierunek, siłę i zakres dążeń ludzkich. W rozumieniu tej cnoty, człowiek jawi się jak spójna istota w dążeniach rodzi się do życia
Ad2. Cnota życzliwości- pozwala człowiekowi na uzgodnienie jego zachowań z innymi ludźmi, odszukania wspólnej przestrzeni z innymi, otwarcie się na innych ludzi
Ad3. Cnota słuszności- pozwala na zadośćuczynienie krzywd wyrządzonych innym ludziom. Ma moc refleksji, zwrócenia się ku sobie i poczucia powinności względem innych.
Ad4. Cnota prawa- porządkuje życie podmiotowe i społeczne. Prawo jest naczelną wartością życia pedagogicznego. Nie ma człowieka poza prawem. Jest wynikiem (prawo) społecznej ugody. Stanowione przez naród i państwo. Jest stanowione, obowiązuj, jest bezkompromisowe. System tradycyjny Herbarta przekonuje o tym i ż skuteczną pedagogiką jest ta, która wychowa do przestrzegania prawa, nie przymuszając a wypracowując jakość umysłu by dziecko się w tym odnajdowało, nie czuło się zniewolone- indoktrynacja- by człowiek był przekonany, że tak jest, trzeba urabiać umysły. Nie może być oparta na doświadczeniu albo odniesieniu porównawczym. Rzeczywistość szkoły jest rzeczywistością Herbartyzmu, zamknięte. Otwarte jedynie na to co, mówi nauczyciel. Wymaga się porządku, dyscypliny i przyjęcie tego co mówi nauczyciel. Moralnie silny charakter jest ponad wszystko.

* Herbart zakładał głęboką przemianę od karności i dyscypliny wewnętrznej, zaczyna się od dyscypliny zewnętrznej do dyscypliny wewnętrznej- dlatego, że w to się wierzy
* był mistrzem w urabianiu mentalności ludzkiej (w dzisiejszym czasie nie do przyjęcia)- zanegowane przez Deweya.

PSYCHOLOGIA HERBARTA:
założenia:
1. Człowiek rodzi się jako czysta tablica, nie ma zadatków wrodzonych- oznacza to, że każdego można ukształtować do wszystkiego, zależnie od naszych umiejętności metodycznych edukatora
2. Całe życie psychiczne człowieka składa się z wyobrażeń pozostających w ciągłym ruchu
* pierwsze założenie psychologia współczesna odrzuciła, założenie drugie to aktualnie klasyka psychologii.

2 etapy przekazu wiedzy:
a). etap zgłębiania
b). etap ogarniania

Ad a.
dzieli się na 2 podetapy:
1. Zgłębianie spoczywające -> jasność
2. Zgłębianie postępujące -> kojarzenie

Ad b.
dzieli się na 2 podetapy:
3. Ogarnianie spoczywające -> system
4. Ogarnianie postępujące -> metoda

Tradycyjna pedagogika- określana jako WERBALNA
- słowo- środek dydaktyczny
- Słowo pisane- małe znaczenie wg Herbarta
- system oparty na słowie podawanym uczniowi przez nauczyciela
- zadaniem ucznia było zapamiętać ( nie wątpić, nie dyskutować) i przyjąć jako obowiązujące
- w przestrzeni psychicznej odbywa się to w przestrzeni między świadomością a podświadomością
- istnieje próg świadomości wyobraźni podczas przekazywania wiedzy pojęciowej
- dziecko jest torpedowane słowem









Ruch


świadomość
<- próg świadomości
podświadomość



- nie ma wolnomyślicielstwa- jedyna słuszna interpretacja pochodzi od nauczyciela
- nauczając powodujemy poszerzenie struktur pojęciowych u ucznia, im więcej pojęć tym większa wiedza
- kluczem do indoktrynacji są pojęcia
- pojęcia nazywają nie rzeczywistość o nasze wyobrażenie rzeczywistości- dziecku możemy zatem wmówić wszystko
- nie ma wolności
- nauczyciel na lekcji podaje słowo (działa słowem)- używa pojęcia-> podając wiedzę (pojęcie) nauczyciel działa na jego świadomość. Magazyn wiedzy pojęciowej mieści się w podświadomości. Pojęcie musi być jasne, precyzyjne i musi wywoływać skojarzenia, dokonać i uaktywniania podświadomości pojęć wcześniej poznanych, które z pomocą skojarzeń spowoduje, że nowe pojęcie zostanie zapamiętane. Pojęcia przekazywane przez nauczyciela uczniom, poprzez świadomość- efekt skojarzeniowy zostaje zepchnięte pod próg świadomości zalegając w podświadomości- co jest efektem zapamiętania. Nauczyciel powoduje skojarzenia, tak buduje skojarzenia aby pojęcie zostało zapamiętane.
- jasność- kojarzenie- system- metoda
- w dzisiejszych czasach nie ma możliwości korzystania z tej pedagogiki- współcześnie pedagogika musi być otwarta, tolerancyjna itp. Musi dawać możliwości poszukiwania przez dziecko.
- wiedza pojęciowa, system edukacji werbalnej, interpretacja pojęć, tok nauczania podający.