Wymagania dotyczące bhp przy:
przygotowywaniu powierzchni, nakładaniu, wytwarzaniu i usuwaniu powłok, wykonywanych w procesach elektrolitycznych lub chemicznych (proces galwanotechniczny),
magazynowaniu, transporcie wewnętrznym i innych czynnościach z substancjami oraz mieszaninami chemicznymi stosowanymi w procesie galwanotechnicznym.
Pomieszczenie przeznaczone na galwanizernię
Nie wolno przeznaczać na galwanizernię pomieszczeń usytuowanych poniżej poziomu terenu otaczającego budynek. Zakaz ten nie dotyczy pomieszczeń niebędących pomieszczeniami pracy w rozumieniu rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, dalej: ropbhp, w których zostały usytuowane urządzenia techniczne oraz instalacje pomocnicze zapewniające funkcjonowanie galwanizerni.
Galwanizernia, magazyny, pomieszczenia przeznaczone do wykonywania czynności tj. rozlewanie, ważenie, odmierzanie, sporządzanie preparatów, przenoszenie i rozpuszczanie substancji i preparatów i inne pomieszczenia, w których następuje wydzielanie się szkodliwych czynników chemicznych, należy wyposażyć, stosownie do potrzeb, w systemy wentylacyjne:
grawitacyjny,
mechaniczny (ogólny lub miejscowy).
Wentylacja
Systemy wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej muszą zapewniać taką wymianę powietrza, aby w środowisku pracy nie były przekroczone najwyższe dopuszczalne stężenia (NDS) szkodliwych czynników chemicznych.
System wentylacyjny powinien być zaprojektowany i skonstruowany w taki sposób, aby zminimalizować w nim ryzyko powstania atmosfery wybuchowej lub zajścia niekorzystnych reakcji chemicznych.
wentylacja mechaniczna musi być uruchamiana co najmniej 10 min przed wejściem do pomieszczenia i działać podczas pobytu pracowników,
wyłącznik wentylacji mechanicznej musi znajdować się na zewnątrz pomieszczenia.
W przypadku awarii lub wyłączenia systemu wentylacji mechanicznej informacje o tym należy przekazać pracownikom za pomocą sygnałów dźwiękowych i świetlnych.
Natomiast pracownicy muszą przerwać pracę i niezwłocznie opuścić pomieszczenia, w których wystąpiła awaria lub wyłączenie systemu wentylacji mechanicznej.
System miejscowej wentylacji musi być usytuowany w taki sposób, aby odprowadzenie szkodliwych czynników chemicznych następowało z miejsca ich wydzielania się.
Wentylacja mechaniczna musi działać ciągle podczas procesu galwanotechnicznego. Gdy jest niesprawna lub wyłączona, wykonywanie tego procesu jest zabronione.
Wentylacja a kąpiele galwaniczne
Natomiast w przypadku stosowania kąpieli galwanicznych zawierających substancje wykazujące działanie rakotwórcze, mutagenne lub ostre działanie toksyczne:
wyłącznik wentylacji mechanicznej musi znajdować się na zewnątrz galwanizerni, a wentylacja ta musi być uruchamiana co najmniej 10 min przed wejściem do galwanizerni,
awaria lub wyłączenie wentylacji mechanicznej muszą być sygnalizowane za pomocą sygnałów świetlnych i dźwiękowych zobowiązujących pracowników do przerwania pracy oraz niezwłocznego opuszczenia galwanizerni,
rozpoczęcie pracy w galwanizerni, w której nastąpiła awaria lub wyłączenie wentylacji mechanicznej, może nastąpić po upływie co najmniej 10 min od chwili ponownego uruchomienia tej wentylacji.
Rozwiązania techniczne w galwanizerni
W galwanizerni należy stosować rozwiązania techniczne zabezpieczające przed:
poślizgiem,
wpadnięciem do wanien galwanicznych w przypadku niespełnienia wymagań dotyczących odległości górnych krawędzi ręcznie obsługiwanych wanien galwanicznych od poziomu podestu,
rozlaniem kąpieli galwanicznej i umożliwiające jej bezpieczny odpływ w przypadku wystąpienia wycieku lub pęknięcia wanny,
niezamierzonym mieszaniem różnych kąpieli lub ścieków galwanicznych i wystąpieniem niekorzystnych reakcji chemicznych.
Ponadto pracodawca ma obowiązek zapewnić:
pomieszczenia i urządzenia higienicznosanitarne,
natryski ratunkowe do obmycia całego ciała i przemycia oczu,
system pierwszej pomocy i środki do jej udzielania .
Wszelkie wymagania w tym zakresie określa ropbhp.
Natomiast pomieszczenia, w których pracownik jest narażony na działanie szkodliwych czynników chemicznych, muszą być odpowiednio oznakowane znakami bezpieczeństwa w sposób określony w ropbhp.
W pomieszczeniach tych nie wolno:
spożywać posiłków,
pić napojów.
Proces galwanotechniczny
Odnośnie do procesu galwanotechnicznego, w szczególności związanego z ręczną obsługą urządzeń, określono, że organizuje się go i prowadzi w taki sposób, aby ograniczyć:
wysiłek fizyczny,
poziom narażenia na szkodliwe czynniki chemiczne,
czas narażenia na szkodliwe czynniki chemiczne.
Możliwe jest ręczne zanurzanie lub wyjmowanie przedmiotów z kąpieli galwanicznych pod warunkiem zachowania wymagań określonych w:
rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych,
rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych.
Ręczne zanurzanie lub wyjmowanie przedmiotów z kąpieli galwanicznych może być wykonywane, jeżeli:
całkowita przenoszona masa nie przekracza 10 kg na pracownika,
odległość między zewnętrzną krawędzią wanny galwanicznej a miejscem zawieszania przedmiotu nie przekracza 0,8 m, przy uwzględnieniu szerokości zainstalowanych urządzeń systemu mechanicznej wentylacji miejscowej.
Przejście między urządzeniami do wykonywania procesu galwanotechnicznego, w tym wannami galwanicznymi lub zespołami takich wanien, musi mieć szerokość nie mniejszą niż:
1 m - jeżeli przejście nie jest wykorzystywane do obsługi urządzeń,
1,2 m - jeżeli wanny galwaniczne są obsługiwane wyłącznie z jednej strony przejścia,
1,5 m - jeżeli wanny galwaniczne są obsługiwane z obu stron przejścia.
Instalacja wodna doprowadzająca wodę do wanien galwanicznych powinna być wykonana w sposób uniemożliwiający przedostanie się kąpieli galwanicznych z wanien galwanicznych do przewodów doprowadzających wodę.
W celu zmniejszenia wydzielania się szkodliwych czynników chemicznych z kąpieli galwanicznych, jeżeli jest to technologicznie możliwe, należy:
stosować środki ograniczające parowanie, w tym środki powierzchniowo czynne lub zmniejszające czynną powierzchnię parowania,
podczas przerw w pracy przykrywać wanny galwaniczne pokrywami ograniczającymi wydobywanie się par.
Wanny galwaniczne
Każda wanna galwaniczna z kąpielą galwaniczną, która wydziela szkodliwy czynnik chemiczny, a której obsługa jest związana z bezpośrednim narażeniem pracownika na oddziaływanie tego czynnika, musi być wyposażona co najmniej w umieszczony na jej dłuższych bokach:
odciąg szczelinowy, gdy jej wewnętrzna szerokość nie przekracza 0,7 m,
nawiewnik i odciąg szczelinowy zlokalizowane na przeciwległych bokach wanny lub odciąg szczelinowy dwustronny, gdy jej wewnętrzna szerokość przekracza 0,7 m.
Wanna galwaniczna z kąpielą galwaniczną wydzielającą szkodliwy czynnik chemiczny, której obsługa jest związana z bezpośrednim narażeniem pracownika na oddziaływanie tego czynnika, może być wyposażona w inny rodzaj wentylacji miejscowej, przede wszystkim odciąg wielopoziomowy zapewniający łączne wychwytywanie czynnika szkodliwego wydzielającego się z powierzchni kąpieli galwanicznej i wyjmowanego przedmiotu.
Urządzenia galwaniczne
Urządzenia galwaniczne z cyjankalicznymi kąpielami galwanicznymi muszą być oddzielone od urządzeń galwanicznych z kwaśnymi kąpielami galwanicznymi w sposób wykluczający połączenie się:
tych kąpieli,
par,
ścieków.
Przy urządzeniach galwanicznych muszą być umieszczone:
informacje dotyczące składu i temperatury kąpieli galwanicznych,
znaki i napisy ostrzegawcze,
podstawowe dane techniczne dotyczące danego urządzenia galwanicznego.
Środki zabezpieczające
Odpowiednio do występujących zagrożeń i rodzaju wykonywanych prac, przede wszystkim polegających na:
usuwaniu osadów,
czyszczeniu wanien galwanicznych,
innych czynnościach niezwiązanych bezpośrednio z realizacją procesu galwanotechnicznego,
należy stosować odpowiednie do warunków ich wykonywania oraz występujących zagrożeń środki zabezpieczające, w tym środki ochrony indywidualnej.
Jeżeli prace te są wykonywane w utrudnionych warunkach lub przy zwiększonym zagrożeniu, pracodawca musi zapewnić odpowiednią asekurację przy ich realizacji.
Ponadto podczas wykonywania wspomnianych powyżej prac pracodawca ogranicza do minimum liczbę pracowników podlegających narażeniom, w szczególności:
dopuszcza do pracy w warunkach zagrożeń jedynie pracowników niezbędnych do jej wykonania,
zakazuje wstępu do miejsc zagrożonych pozostałym pracownikom.
Magazynowanie
Substancje i preparaty niebezpieczne stosowane w procesie galwanotechnicznym należy przechowywać w magazynie wyposażonym w:
instalację wodno-odpływową umożliwiającą mycie pomieszczeń i wyposażenia magazynu,
drzwi otwierane na zewnątrz magazynu, wyposażone w zamknięcie otwierane przez 2 niezależnych pracowników,
informację zakazującą wstępu osobom nieupoważnionym.
Przed otwarciem magazynu należy włączyć wentylację mechaniczną. Wejście do magazynu może nastąpić jedynie, gdy:
wentylację mechaniczną uruchomiono co najmniej 10 min przed tym wejściem i będzie ona działać podczas pobytu pracowników w magazynie,
wyłącznik wentylacji mechanicznej znajduje się na zewnątrz pomieszczenia,
zapewniono asekurację.
Pobieranie z magazynu cyjanków i innych substancji oraz preparatów niebezpiecznych stanowiących szczególne zagrożenie zdrowia i życia musi być wykonywane przez co najmniej 2 osoby. Każdorazowe pobranie tych substancji i preparatów należy odnotować w określonym przez pracodawcę, odpowiednio zabezpieczonym, systemie rejestracji.
Podczas pobierania, dostarczania lub wykonywania w magazynie innych prac z udziałem substancji bądź preparatów niebezpiecznych należy stosować, w zależności od stopnia zagrożenia, odpowiednie środki zabezpieczające, w tym środki ochrony indywidualnej.
Pomieszczenie galwanizerni:
a) wysokość galwanizerni powinna wynosić co najmniej 4,2 m (nie dotyczy galwanizerni powstałych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy procesach galwanotechnicznych (Dz. U. Nr 19, poz. 192) , których wysokość odpowiada wymaganiom odrębnych przepisów.
b) niedopuszczalne jest przeznaczanie na galwanizernie pomieszczeń usytuowanych poniżej parteru budynku.
Pomieszczenie spawalni:
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych (Dz. U. Nr 40, poz. 470):
a) w spawalni powinno przypadać na każdego pracownika najliczniejszej zmiany co najmniej 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia nie zajętej przez urządzenia i sprzęt.
b) wysokość pomieszczenia spawalni powinna wynosić co najmniej 3,75 m(nie stosuje się przy pracach spawalniczych wykonywanych na statkach morskich i śródlądowych)
c) na każde stanowisko spawalnicze powinny przypadać co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi, nie zajętej przez urządzenia i sprzęt.