Przełom humanistycznej filozofii.
Ateny zajmują pozycję hegemonalną.
Charakterystyka nauki sofistów. Sofistów dzielimy na starych i młodych. Sofiści starsi, czyli pierwsi, którzy podjęli filozofię nową, łączą nową filozofię ze starą filozofią przyrody. Młodzi Sofiści skupiają się na filozofii człowieka, nie podejmują filozofii przyrody.
Starsi Sofiści:
Protagoras
Gorgiasz
Hippiasz
Prodimus
Protagoras – „Człowiek jest miarą wszechrzeczy, istniejących, że są i nieistniejących, że nie są.”
Urodził się w 491, zmarł w 411r.p.n.e. Stał się symbolem Sofistów dlatego, że skumulowało się w nim wiele cech typowych dla Sofistów. Umarł jako jeden z najzamożniejszych mieszkańców Aten, a to dzięki temu, że jeden z pierwszych zaczął pobierać opłaty za naukę. Uczył najzamożniejszych ludzi Aten. Wiele państw-miast zapraszało go do siebie, aby ich uczył. Protagorasa odkrył Demokryt, w porcie, gdzie Protagoras pracował.
Młodzi Sofiści:
Trazymach – Vw.p.n.e – wypowiadał się koncentrując się na zagadnieniu sprawiedliwości. Poprowadziło go to do ateizmu. Uważał on, że idea dobra opiera się na sile i na tym polega sprawiedliwość.
Krypiasz – 460-403r.p.n.e. Zamordowany przez przeciwników politycznych. Był uczniem Gordiasza i Sokratesa. Był politykiem, chciał oddziaływać na losy Aten. Ateny w czasach jego działania były pogrążone w wojnie peloponeskiej, a więc Krypiasz musiał działać w trudnych warunkach. Krypiasz należał do rządu 30 tyranów. Gloryfikował on nierówność, siłę, dominację lepszych jednostek.
Dla niego prawo natury to po prostu dominacja silniejszego nad słabszym. Krypiasz także został ateistom.
Sofiści to ugrupowanie niezwykle różnorodne.
4 ogólne cechy myśli sofistycznej:
sensualizm – łączy on naszą wiedze z doświadczeniem. Skrajny sensualizm stawia znak równości między spostrzeżeniem a wiedzą. Sensualizm to skrajna postać empiryzmu.
(empiryzm – jest to teoria filozoficzna, stanowisko filozoficzne z zakresu epistemologii, zgodnie z którym doświadczenia zmysłowe SA źródłem i/lub kryterium przewidywalności.)
relatywizm
praktycyzm – z każdego spostrzeżenia trzeba wyciągać doświadczenia, tylko ze spostrzeżeń prawdziwych i z takich, z których można wyciągać wnioski.
konwencjonalizm(umowa społeczna) – decyduje o tym co uchodzi za prawdziwe, głos większości decyduje o tym co jest dobre, a co nie, co uchodzi za prawdziwe, a co jest korzystne w sferze prawa obyczajów i religii.
sofizmat – fałszywe rozumowanie o pozorach logicznej poprawności.
sofistyczna argumentacja – pokrętna, kłamliwa.
Skąd niechęć do sofistów? Chociaż stąd, że pobierali oni opłaty za nauczanie. Zdaniem tamtejszych Ateńczyków człowiek wolny nie powinien pobierać opłat za wykonywanie czegoś.
Sokratesa chciano wyciągnąć z kręgu sofistów, gdyż trochę się różnił od typowego sofisty. Zarzucano sofistom, że ich poglądy na naturę poznania SA zbyt sensualne. Platon przedstawił w fałszywym świetle sofistów.
Sofiści mówili o tym, że każdy z nas może różnie spostrzegać zjawiska społeczne itd.
Mówili ono: nie siła, nie przymusem, ale umową społeczną powinno się rozstrzygać ważne sprawy dla społeczeństwa.
Sokrates – uchodził za tego, który wprowadził filozofię na nowe obszary badań – człowiek.
Sokrates postanowił problematykę etyczną rozważać nad człowiekiem. Żył 70 lat 469-399r.p.n.e. Sam osobiście nie napisał nic, twierdził, że pisanie nie jest warte filozofa, bo nic nie zmienia, a on chciał zmieniać świat. Uczniem jego był Ksenofondes. Przedstawia on Sokratesa jako żołnierza, piechura. Sokrates został skazany za bałamucenie młodzieży na śmierć poprzez wypicie trucizny. Sokrates był podstawową postacią w dziejach naszej kultury. Stworzył etykę, poruszając problem dobra, na której podstawie chciał zbudować piękne społeczeństwo, jak za czasów Peryklesa. Pierwszy poddał ocenie ludzką postawę moralną. Szukał on dobra obiektywnego, ale ostateczną ocenę pozostawia naszemu sumieniu.
Sumienie to głos, który odzywa się w nas wtedy kiedy uświadamiamy sobie swoją wolność.
Koncepcja Sokratesa – intelektualizm etyczny. Był przekonany, że wiedza o dobru jest warunkiem dobrego postępowania.