Dzieła wielkich filozofów

1. Tales z Miletu 624-547
Grek, jego uczniem był Anaksymander. Był jednym z siedmiu mędrców. Do Anaksymanra nawiązywali Anaksymander i Heraklit.
W VI wieku żyli: Anakreon - liryk Grecki oraz Safona
VII - VI - poetka z Lezbos
Salon stworzył podwaliny demokracji ateńskiej (594)

2. Anaksymander z Miletu 609-547 - uczeń Talesa filozof szkoła Jońska „O przyrodzie"
W VI wieku żyli: Anakreon - liryk Grecki oraz Safona
VII - VI - poetka z Lezbos
Salon stworzył podwaliny demokracji ateńskiej (594)

3. Anaksymenes z Miletu ok. 610-550 uczeń Anaksymandra „O przyrodzie"
W VI wieku żyli: Anakreon - liryk Grecki oraz Safona
VII - VI - poetka z Lezbos
Salon stworzył podwaliny demokracji ateńskiej (594).

4. Pitagoras 570-497 założył szkołę pitagorejską. Następcy Pitagorasa: Leucyp, Anaksagoras,
W VI wieku żyli: Anakreon - liryk grecki oraz Safona
VII - VI - poetka z Lezbos Persowie zapanowali nad miastami Azji Mniejszej

5. Heraklit z Efezu 540-480 poszedł śladami swoich Jońskich poprzedników Anaksymandra i Anaksymenesa. Uczniem Heraklita był Kratylos, który głosił wariabilizm, a którego słuchaczem był Płaton. Persowie zapanowali nad miastami Azji Mniejszej, początek starszej komedii attyckiej

6. Sofiści: Protagoras  481-411 uczniowie: Kseniades z Koryntu, Eutydem z Chios, Teodoros z Cyreny był pod wpływem Sokratesa.  „Rozprawa polemiczna o prawdzie i bycie", „O bogach". Gorgiasz, Hippiasz, Stazymach.
476r. - upadek zachodniego Cesarstwa Rzymskiego. Współcześnie tworzył Fidiasz oraz Rebiasz, przyjaciel Periklesa
tworzył Arystofanes i Sofokles, era wielkiego lekarza Hipokratesa Dzieła architektury ateńskiej: partenon, propileje i erechteion

7. Demokryt z Abdery 460-370 uczeń Leucypa. Myśli Demokryta podjęte zostały przez Epikura i Lukrecjusza. Demokryt zapoczątkował teorię atomistyczną. Uczniowie: Nessas, Metrodor, Diogenes i Pirron. Od Demokryta wywodziła się szkoła epikurejska i pirrońska.
395r. - podział imperium rzymskiego na cesarstwo wschodnie i przeniesienie stolicy do Konstantynopola
Współcześnie tworzył Fidiasz rzeźbiarz, przyjaciel Peryklesa, tworzył Arystofanes i Sofokles, era wielkiego lekarza Hipokratesa, wojna peloponeska (431-404), obalenie Peryklesa, proces Alcybiadesa.
Dzieła architektury ateńskiej: partenon, propileje i erechteion

8. Sokrates 469-399 Uczniowie: Platon - bezpośredni, Arystoteles - pośredni. Uczniem jego był Ksenofont.Za jego życia powstały szkoły cyników i cyrenaików. Poglądy Sokratesa znane są z dialogów Platona
Współcześnie tworzył Fidiasz rzeźbiarz, przyjaciel Peryklesa
tworzył Arystofanes i Sofokles, era wielkiego lekarza Hipokratesa, wojna peloponeska (431-404), obalenie Peryklesa, proces Alcybiadesa. Dzieła architektury ateńskiej: partenon, propileje i erechteion. Przełom w malarstwie dzięki Polignotowi i Mikonowi, Zeuksisowi i Parrazjosowi, tworzył Eurpides.

9. Platon 427-347 „Państwo", „Dialogi", „Obrona Sokratesa", „Rzeczpospolita", „Prawa", „Gorgiasz", „Uczta", „Teaited", „Fedon", „Faidros"," Laches"," Charmides", „Menon", „ Eutyfron", "Protagoras", „Kratyl", „ Parmenides", „ Sofista"," Fileb", Timaios",  poprzednicy Sokrates i Heraklit; następca Speuzyp, Ksemokrates. Założył swoją szkołę
395r. - Grecja weszła w skład cesarstwa Bizantyńskiego.
Współcześnie tworzył Fidiasz rzeźbiarz, przyjaciel Peryklesa. Era wielkiej sztuki , zwłaszcza rzeźbiarzy Skopasa i Praksytelesa. Rozwinęły się nauki szczegółowe jak mechanika.

10. Arystoteles 384-322 „Etyka nikomachejska", „Analityki", „Etyka eudemejska", „Poetyka", „Polityka", „Organon", „O sofizmatach", „List do Meneikeusa", „Uczta", „Fedon", „Meneksen", „Sofista", „Kategorie", „Topika", „O niebie", „O duszy", o zwierzętach, „ Eudemos", O Sofiście i polityku" , „ Protreptyk" , „ O filozofii. , „ O zdaniu", „Fizyka" , „O stawaniu się i ginięciu" , „ Meteorologika", „ Historia naturalna zwierząt",          „ Metafizyka", Etyka wielka". Był nauczycielem króla Aleksandra; nawiązywał do Platona. Następcy to szkoła Perypatetycka Zależny był też od szkół lekarskich od których przejął wiadomości biologiczne oraz empiryczny i realistyczny tryb myślenia. Aleksandria ze swą biblioteką i muzeum stała się, zwłaszcza pod Ptolomeuszem wielkim ośrodkiem życia umysłowego, miasto Pergamon stało się ośrodkiem kultury, zwłaszcza artystycznej. Żył Teofrasta - twórca geografii roślin i zwierząt, Euklides z Aleksandrii- twórca geometrii.

11.Epikur 341-270 adoptował teorię Demokryta. Poprzednicy: atomiści i cyrenaicy. Szkoła epikurejska została założona w Atenach na progu III wieku. Jego ulubionym uczniem był Metrodor i Zenon z Sydonu. Za Epikura nastąpił koniec filozofii hellenistycznej. „Zasady", „37 Ksiąg o naturze". Aleksandria ze swą biblioteką i muzeum stała się , zwłaszcza pod Ptolomeuszem wielkim ośrodkiem życia umysłowego, miasto Pergamon stało się ośrodkiem kultury, zwłaszcza artystycznej. Żył Teofrasta - twórca geografii roślin i zwierząt, Euklides z Aleksandrii- twórca geometrii.

12.Filon ok. 25pne- 50ne
żył współcześnie z Owidiuszem, narodziny Chrystusa, panowanie Cezara, era Augusta, w której Rzym panował nad światem militarnie i politycznie, poeci: Wergiliusz, Horacy, Owidiusz, Propercjusz. Dzieło archit.- Pantenon.

13. Ksenofond z Efezu
 I - II wiek „Opowieści efejskie", „Wspomnienia o Sokratesie". Satyry pisał Lukin, pisma gnastyków, dzieła historyczne Tacyta, dzieła Ptolemeusza.

14. św. Augustyn
 354-430 ne „O Państwie Bożym", „Wyznania o Trójcy". nawiązywał do Platona „Odwołania"
375r.Uczniów miał niewielu Jego następcą był Anzelm. Należał do epoki wczesnego chrześcijaństwa. Wielka Wędrówka Ludów, 395r. podział państwa rzymskiego na zachodzie i wschodzie, 410- złupienie Rzymu przez Wuzygotów, chrystianizacja Brytanii, w 380 uznanie chrześcijaństwa za religię państwową Rzymu.

15. św. Anzelm
1033-1109; był następcą Augustyna. Miał zwolenników wśród dawniejszych zakonów Benedyktynów i Cystersów. Był ojcem scholastyki.
1096 - 1099 - pierwsza krucjata, czas potęgi papiestwa (Henryk IV w  Cassonie), wyprawy krzyżowe, powstał zakon cystersów, powstanie wielkich katedr romańskich i początek gotyku we Francji.   

16. Piotr Abelard
1079-  1142  „Historia naszych niedoli"." Dialektyki", „ teologię". Żył w epoce średniowiecza.
1138 - podział dzielnicowy Polski, wyprawy krzyżowe, powstanie wielkich katedr romańskich i początek gotyku we Francji.

17. św. Tomasz z Akwinu 1225-1274 pośrednio pod wpływem Arystotelesa i bzpośr. pod wpływem Alberta Wielkiego. Był twórcą tomizmu. UCZNIOWIE: Ptolomeusz i Egidiusz „Suma filozoficzna", „Suma Teologiczna" żył współcześnie z Albertem Wielkim, służył na dworze króla Ludwika IX. „Komentarz do sekwencji Piotra Lambarta".
Początki Uniwersytetu Paryskiego, powstanie wieku innych uniwersytetów (Cambridge, Tuluza, Sorbona, Lizbona), czasy Dante`go , Marco Polo odbywa podróże do Azji Wschodniej.  

18. Duns Szkot
 1270-1308, poprzednicy Henryk z Gandawy, Był pod wpływem Tomasza , pochodził ze szkoły Augustyńskiej. Nauczycielem był Wilhelm z Ware.  „Opus Oxoniense"-"Komentarz do sentencji"; następcy to szkoła scotystów.
1306-1333 - panowanie Władysława Łokietka, czasy Dante`go , Marco Polo odbywa podróże do Azji Wschodniej.Epoka wynalazków, sporządzono okulary, busolę, fabrykowano papier, pięć wypraw krzyżowych, najazd Turków na Rosję i Polskę, początki Zakonu Krzyżackiego.

19. Franciszek Bacon 1561-1626 „Novum Organon", „Wielkie ustanowienie nauk", „New Atlantis" , „ Cogitata et visa" „ Filozofia Aktywna"; jego poprzednikiem był: Leonardo da Vinci. Następców Bacona można znaleźć dopiero w XIX w. Byli to Mill i Herschel.
żyje współcześnie z Janem Kalwinem,1598 ogłoszony edykt nantejski we Francji, zmarł Tintoretto - malarz barokowy, tworzy Rej i Kochanowski. Galileusz skonstruował termometr. Powstała liga katolicka.

20. Karteziusz
1596-1650 „Rozprawa o metodzie", Geometria" poprzednicy św. Augustyn i D. Szkot; następcy: szkoła kartezjańska. Uczestnik wojny trzydziestoletniej. Autor „Cogito ergo sum", „Essais"
1616-1648 - wojna 30-letnia, powstała Liga Katolicka, tworzył Szekspir, odkrycie elektryczności, zbudowanie barometru.

21. Pascal 1623-1662 pod wpływem Kartezjusza i św. Augustyna „Myśli", „Prowincjałki".
W Polsce panuje Jan III Kazimierz, trwa wojna 30-lenia, Turcy podeszli pod Wiedeń, ukazały się dzieła Szekspira, zbudowanie barometru.

22. Leibniz 1646-1716 „De principio individui" studiował Kartezjusza i Pascala, odwiedzał Spinozę i korespondował z Newtonem „Monadologia", „Primae veritates", „Teodycea"
W Polsce panuje Jan III Sobieski, cofnięty edykt nanlejski przez Ludwika XIV gwarantujący swobodę wyznania, ukazywały się dzieła Szekspira. Czasy Boyle`a, prawo ciążenia Newtona, 1690- zbudowanie kociołka parowego przez Papina.

23. Dawid Hume
1711-1776 poprzednicy Locke, Berkeley.Do bezpośrednich zwolenników Huma należeli : Adam Smith „Traktat o naturze ludzkiej", żyje współcześnie z Izaakiem Newtonem, wojna 7-letnia, wielki okres w dziejach muzyki: wydał Bacha, Glucka, Mozata, Franklin skonstruował piorunochron (1750), 1771-Driestey wyodrębnił tlen.

24. D' Alambert
1717-1783 „Wstęp w Encyklopedii" poprzednik Hobbes, Newton a zwłaszcza Hume
żyje współcześnie z Janem Wolfgangiem Goethe, wojna 7- letnia, wielki okres w dziejach muzyki: wydał Bacha, Glucka, Mozarta. Franklin skonstruował piorunochron (1750), 1771-Driestey wyodrębnił tlen.

25. Jan Jakub Rousseau 1712-1778 „Wyznania", „Umowa społeczna", „Emil", „Nowa Heloiza"
Bazował na tezach : La Mettrie, Montaigne , Malebranche.
1772 - I rozbiór Polski, wojna 7- letnia, wielki okres w dziejach muzyki: wydał Bacha, Glucka, Mozarta. Franklin skonstruował piorunochron (1750), 1771-Driestey wyodrębnił tlen.

26. Kant 1724-1804 oddziaływał na niego Hume, Locke, Laibnitz, Wolff . Reprezentant filozofii krytycznej. Stworzył istotę kantyzmu  Autor „Krytyka czystego rozumu „ , Krytyka praktycznego rozumu „ , „Krytyka władzy sądzenia"
1798 - zdobycie Bastylii, wojna 7- letnia, wielki okres w dziejach muzyki: wydał Bacha, glucka, Mozarta. Franklin skonstruował piorunochron (1750), 1771-Driestey wyodrębnił tlen, rewolucja we Francji(1789), Herschel odkrył planetę Uran i zapoczątkował astronomię gwiezdną.

27. Denis Diderot
1713-1783, „Myśli filozoficzne", „Kubuś Fatalista i jego Pan", „Wielka Encyklopedia Francuska"
1769 - Jakub Watt wynalazł maszynę parową, rewolucja we Francji (1789), wojna 7- letnia, wielki okres w dziejach muzyki: wydał Bacha, Glucka, Mozarta. Franklin skonstruował piorunochron (1750), 1771-Driestey wyodrębnił tlen. Pierwsza podróż balonem, Jenner zapoczątkował szczepienia ochronne.

28.Bentham Jeremy 1748-1832. „Wprowadzenie do zasad moralności i prawa" Poprzednikiem był Saint-Simon
żył współcześnie z Robespierrem. Pierwsza podróż balonem. Herschel odkrył planetę Uran i zapoczątkował astronomię gwiezdną.1789- Galwani posuwa naprzód teorię elektryczności, 1796- Bonaparte we Włoszech, 1798- w Egipcie.

29. C.H. Saint-Simon 1760-1825 w kręgu jego inspiracji znaleźli się: August Comte, Piotr Loleroux, jego pisma były przedmiotem studiów K. Marksa i Engelsa. Z jego inicjatywy wykonano Kanał Sueski.
1815 -bitwa pod Waterloo Pierwsza podróż balonem. Herschel odkrył planetę Uran i zapoczątkował astronomię gwiezdną.1789- Galwani posuwa naprzód teorię elektryczności, 1804- Napoleon cesarzem, 1815- „Święte Przymierze",  Kongres Wiedeński.

30. Hegel 1770-1831 „Fenomenologia ducha", „Nauka logiki", „Wykłady z filozofii dziejów", „Encyklopedia nauk filozoficznych", poprzednikiem był Fitche. Uczniowie: Cieszkowski. Szkoła heglowska podzieliła się na prawicę h. ( szkoła staroheglowska
i na radykalną lewicę (szkoła młodoheglowska). Różnica w tych szkołach przejawiała się w zagadnieniach teologicznych.
1795 - III rozbiór Polski, Pierwsza podróż balonem. Herschel odkrył planetę Uran i zapoczątkował astronomię gwiezdną.1789- Galwani posuwa naprzód teorię elektryczności, 1804- Napoleon cesarzem, 1815- „Święte Przymierze", Waterloo

31. August Comte 1798-1857; „Cours de Philosophie positive"(Kurs filozofii pozytywnej), Poprzednikami Comte`a byli D`alembert a także Turgot i Condorcet. Comte jako początkodawców kierunku wymienił Bacona, Kartezjusza i Gallileusza i Newtona. Za swojego głównego poprzednika uważał Hume`a. S.S. był nauczycielem Comte.  
1848 - Wiosna Ludów, era Beethovena, 1822- Mickiewicz zapoczątkuje „Balladami i romansami „ romantyzm polski, a W. Hugo- francuski, 1818- pierwszy transportowiec transoceaniczny, 1814- pierwsza lokomotywa obmyślona przez Stephensona. 1825- pierwsza kolej żelazna.  

32. Ludwik Feuerbach 1804-1872, „Istota chrześcijaństwa" działał pod wpływem Hegla i Spinozy. „Historia filozofii od Bacona do Spinozy"
1863 - Powstanie Styczniowe, 1814- pierwsza lokomotywa obmyślona przez Stephensona. 1825- pierwsza kolej żelazna, czasy Bismarka, królowej Wiktorii, Dostojewskiego, Tołstaja, Ibsena, Wagnera. 1858- Darwin ogłosił swoje dzieło „ Pochodzenie gatunków"

33. John Stuart Mill 1806-1873 nawiązywał do Bacona. „Utylitarizm", „System logiczny", „Dzieło o wolności" „Taktat o wolności". Następcy: A. Bain, J. Sully. Mill należał do drugiej linii angielskich myślicieli , głoszących empirystyczną teorię poznania , asocjacjonistyczną psychologię , utylitarystyczną etykę . Czerpał z Bacona , Hobbesa, Newtona , Locke`a Huma . Przede wszystkim studiował Comte`a
1830 - Rewolucja we Francji. 1825- pierwsza kolej żelazna, czasy Bismarka, królowej Wiktorii, Dostojewskiego, Tołstaja, Ibsena, Wagnera. 1848- rewolucja paryska, niemiecka, węgierska. 1870- wojna francusko- pruska. 1858- Darwin ogłosił swoje dzieło „ Pochodzenie gatunków"

34. Hrabia „Cieszkowski 1814-1894 „Ojcze nasz", „Prolrgomena do historiozofii"
1804 - 1814 - cesarstwo Napoleona, czasy Bismarka, królowej Wiktorii, Dostojewskiego, Tołstaja, Ibsena, Wagnera. 1848- rewolucja paryska, niemiecka, węgierska. 1870- wojna francusko- pruska.1871- Rzym stał się stolicą Włoch; ulepszenie maszyny drukarskiej; czasy Chopina, Wagnera, Schumana. 1858- Darwin ogłosił swoje dzieło „Pochodzenie gatunków"

35. Herbert Spencer 1820-1903 „Pierwsze zasady", „Zasady socjologii", „Program systemu filozofii
syntetycznej". Poprzednicy: Darwin. Korzystał z Kanta, znał J.S. Mill. Korzystał z teorii ewolucjonizmu Darwina.
1848 - utworzenie II republiki Francuskiej, czasy Bismarka, królowej Wiktorii, Dostojewskiego, Tołstaja, Ibsena, Wagnera. 1848- rewolucja paryska, niemiecka, węgierska. 1870- wojna francusko- pruska.1871- Rzym stał się stolicą Włoch; ulepszenie maszyny drukarskiej; czasy Chopina, Wagnera, Schumana, Bireta. M. Skłodowska- Curie odkrywa rad, 1858- Darwin ogłosił swoje dzieło „ Pochodzenie gatunków"

36. Karol Marks 1818-1869 „KAPITAŁ",„Tezy"„Manifest Komunistyczny",„Ludwik Feuerbach", „Zmierzch klasycznej filozofii niemieckiej", „Ideologia niemiecka". Współpracował z Engelsem. Poprzednicy: Feuerbach, Diderot . Czasy Bismarka, królowej Wiktorii, Dostojewskiego, Tołstaja, Ibsena, Wagnera. 1848- rewolucja paryska, niemiecka, węgierska. 1870- wojna francusko- pruska, czasy Byrona, Scotta, 1828- Woehler dokonał syntezy związku organicznego.1858- Darwin ogłosił swoje dzieło „ Pochodzenie gatunków"