„Balladyna” Juliusza Słowackiego
Epoka: Romantyzm
Akcja dramatu rozgrywa się w nieokreślonym czasie i miejscu.
Czasy bajeczne.
Okolice jeziora Gopła.
Dramat romantyczny to gatunek, który ukształtował się w dobie epoki romantyzmu w opozycji do reguł dramaturgii klasycystycznej. Nawiązywał do teatru szekspirowskiego i hiszpańskiego oraz różnorodnych form melodramatu.
Cechy:
Odrzucenie zasady trzech jedności.
Luźna kompozycja.
Synkretyzm gatunkowy: łączenie dramatu z elementami epiki i liryki.
Łączenie wątków realistycznych z fantastycznymi.
Pojawiają się sceny zbiorowe obok scen indywidualnych, lirycznych.
Połączenie tragizmu i komizmu, tragizmu i groteski.
Współdziałanie w jednym utworze różnych technik dramaturgicznych, zasad gatunkowych i koncepcji stylistycznych.
Dramaty romantyczne często były niesceniczne. Nie było możliwości technicznych by przedstawić je na scenie.
Prezentowane były konflikty światopoglądowe.
Kompozycja najczęściej otwarta.
Najważniejsi bohaterowie:
Balladyna – siostra Aliny. Morduje Alinę. Owładnęła nią żądza władzy. Wyrzeka się matki.
Alina – kocha matkę i siostrę, jest dobra, troskliwa. Ginie z ręki Balladyny.
Matka – wdowa, bardzo kocha córki. Szczególną miłością darzy Balladynę. Oszczędza ją przed pracą. Najcięższą pracę wykonuje Alina. Chce dla córek szczęśliwego zamążpójścia.
Kirkor – chce pomścić Popiela III, mężny, dobry. Poślubia Balladynę. Jest dobrym mężem.
Pustelnik – stary król Popiel III, kiedyś był bogaty, miał żonę i dzieci,
Grabiec – kochanek Balladyny, zakochała się w nim Goplana
Goplana – nimfa, królowa Gopła.
Skierka – sługa Goplany
Chochlik – sługa Goplany.
Fon Kostryn – zachłanny, przebiegły, pomaga Balladynie.
Plan wydarzeń:
Kirkor przychodzi do Pustelnika po radę. Chce wiedzieć, jak znaleźć żonę.
Kirkor dowiaduje się, że Pustelnik to król Popiel III. Postanawia go pomścić.
Przebudzenie Goplany.
Goplana zakochana w Grabcu. Grabiec całuje Goplanę. Goplana romantyczka. Oczekuje wierności i wiecznej miłości. Grabiec mówi Goplanie, że kocha Balladynę. Grabiec woli Balladynę.
Spisek Goplany. Chce Grabca dla siebie. Balladyna ma poślubić bogatego pana (Kirkora).
Do domu Balladyny i Aliny przybywa Kirkor. Mostek załamał się pod kołem jego powozu. (udział czarów).
Sługa Goplany sprawia, że Kirkor zakochuje się w obu siostrach.
Kirkor nie wie, którą z sióstr wybrać.
Siostry muszą zebrać maliny. Ta która przyniesie więcej malin ta zostanie żoną Kirkora.
Służący usypiają Grabka. Goplana mści się na nim za nocne spotkanie z Balladyną. Zamienia go w wierzbę.
Siostry zbierają maliny. Alina zebrała cały kosz, bo widzi ich pełno dookoła siebie. Balladyna nie widzi malin.
Balladyna zabija siostrę. Znamię zbrodniarki – plama krwi na czole. Świadkiem była wierzba.
Alinę znajduje pasterz, który całe życie szukał idealnej kochanki.
Balladyna przeżywa śmierć siostry. Boi się zemsty.
Kirkor czeka na powrót którejś z sióstr.
Balladyna powraca do domu. Kirkor gotów ją poślubić.
Balladyna mówi matce, że Alina uciekła z jakimś obdartusem. Matka cierpi z tego powodu.
Balladyna jest szczęśliwa. Pragnie władzy.
Ślub Kirkora i Balladyny.
Kirkor wyjeżdża na trzy dni. Balladyna podejrzewa, że Kirkor pojechał szukać Aliny.
Balladyna poznaje Fon Kostryna.
Balladyna źle traktuje swoją matkę. Zamyka ją w wieży, źle karmi, zapomina o niej.
Kirkor odwiedza Pustelnika. Ma dla niego koronę.
Balladyna odwiedza Pustelnika. Chce usunąć znamię z czoła. Pustelnik odkrywa tajemnicę Balladyny. Proponuje jej, że ożywi Alinę. Balladyna nie chce. Pustelnik nazywa ją zbrodniarką. Podsłuchał Fon Kostryn. Stają się wspólnikami.
Goplana zamienia Grabka w króla. Ten udaje się na dwór królewski. Odwiedza Balladynę.
Uczta na dworze królewskim. Przybywa Grabiec. Balladyna udaje, że wywodzi się z możnego rodu. Nie przyznaje się, że ma matkę. Matka Balladyny pojawia się na uczcie. Balladyna wyrzeka się matki. Każe ją wyprowadzić. Balladyna wstydzie się, nie przyznaje do matki. Przepędza matkę. Matka rozpacza. Sama odchodzi wygnana przez córkę. Odtrącona. Balladyna dowiaduje się, że Kirkor zatrzymał się u Pustelnika. Kirkor pokonuje Popiela, zabiera mu koronę. Rezygnuje jednak z korony. Każe czekać, aż pojawi się człowiek z koroną na głowie. Grabiec ma na głowie koronę, zostaje mianowany królem.
Kirkor rozmawia z Pustelnikiem. Chce, by Pustelnik znów był królem. Jedzie odzyskać skradzioną koronę.
Pustelnik rozmawia z Matką. Skarży się na córkę.
Zamordowanie Pustelnika.
Goplana poplątała ludzkie czyny. Jest tego świadoma. Odchodzi. Nie jest już radosna.
Kirkor toczy walkę o koronę królewską. Walczy z Balladyną, ale nie wie o tym.
Fon Kostryn każe siedzieć Balladynie w namiocie. Balladyna zastanawia się, co zrobi jak przegra.
Kirkor ginie.
Balladyna zostaje królową.
Balladyna zasiada na ławie sądowniczej.
Fon Kostryn otruty upada. Przeklina Balladynę. Umiera. Balladyna sama panią swojej tajemnicy.
Balladyna chce być dobrą władczynią. Rozpoczyna się sąd. „Jeśli fałsz wydam, niech się ogniem spalę!” – mówi Balladyna.
Otrucie Kostryna – Balladyna musi wydać wyrok chociaż morderca nie jest nikomu znany. Prawo każe ukarać mordercę śmiercią. Balladyna skazuje winnego (siebie) na śmierć!!!
Filon, pasterz, chce żeby wydać wyrok na mordercę Aliny – Balladyna wydaje wyrok śmierci. Znów na siebie.
Matka domaga się sprawiedliwości nad wyrodnymi córkami, nie chce zdradzić imienia córki, która wypędziła ją z domu, więc jest torturowana. W konsekwencji umiera, bo nie chce skazać córki na śmierć. Nie wypowiada imienia córki nawet w wyniku ogromnego bólu – Balladyna wydaje na wyrodną córkę karę śmierci.
Nad zamkiem zawisła czarna chmura. Balladynę razi piorun. Kara Boska. Sprawiedliwość jest na świecie.
Wypracowania:
Temat: Napisz charakterystykę porównawczą Balladyny i Aliny. Dokonaj analizy poniższego fragmentu. Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że są jak ogień i woda?
Temat: Na podstawie poniższego fragmentu oraz znajomości całego dramatu pt. Balladyna napisz charakterystykę Goplany. Jaką funkcję pełni ona w utworze?
Motyw krwi:
Balladyna widzi wszędzie krew szukając malin. W jej umyśle zradza się plan morderstwa.
Balladyna ma krwawą plamę na czole. Znamię morderczyni.
Balladyna morduje Grabca.