MODELOWANIE RYZYKA WALUTOWEGO I RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ
wykłady, wtorek B
dr B. Frączek
Program:
Istota i elementy ryzyka finansowego, klasyfikacje ryzyka
Elementy zarządzania ryzykiem rynkowym
Modelowanie ryzyka stopy procentowej
Modelowanie ryzyka walutowego
Ryzyko finansowe powoduje finansowe skutki dla podmiotu, który jest na nie narażony.
Ryzyko finansowe
(specyfika)
Ryzyko rynkowe (market risk)
Ryzyko wynikające ze zmian cen na rynkach finansowych i towarowych
Ryzyko płynności (liquidity risk)
Oznacza niebezpieczeństwo utraty zdolności do wywiązywania się z bieżących zobowiązań płatniczych
Ryzyko kredytowe - Niebezpieczeństwo, że dłużnik nie będzie w stanie wypełnić swoich zobowiązań.
Ryzyko zmiany wartości kapitału własnego przedsiębiorstwa na skutek zmiany zdolności kredytowej jego dłużników
Ryzyko poniesienia straty powstałej w wyniku utrzymywania określonego kontraktu, bądź kontraktów z danym partnerem handlowym
Ryzyko dostawy (w sektorze finansów międzynarodowych) – kiedy nie dochodzi do jednoczesnej wymiany płatności przy zawieraniu transakcji na rynku walutowym
Ryzyko kredytowe (instrumentów pochodnych) – rozbieżności w dokonywaniu płatności, kiedy przekazom należności jednej strony nie towarzyszą odpowiednie płatności z drugiej strony
Ryzyko operacyjne (operational risk) – koncentruje się na zagrożeniach wynikających z ludzi, systemów i procesów, poprzez które firma prowadzi działalność
Personalne – kwalifikacje personelu, działania na szkodę podmiotu
Organizacyjne – struktury organizacyjne, zasady funkcjonowania kontroli wewnętrznej, czy współdziałania między działami
Techniczne –posiadane wyposażenie techniczne i możliwości prowadzenia operacji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania, np. stopień niezawodności bankowych systemów informatycznych
Istnieje jeszcze prawne – niebezpieczeństwo powstania strat w wyniku zbyt późnego opracowania pewnych regulacji prawnych, niedostosowanych do czasu, kiedy powinny obowiązywać, zmiany w orzecznictwie, w wyniku niekorzystnych decyzji sądu, w związku z prowadzonymi sporami.
Inne klasyfikacje ryzyka – kryteria i rodzaje:
Możliwości wpływania na czynniki ryzyka
Systematyczne
Specyficzne
Alternatywne skutki ryzyka
Czyste
Spekulacyjne
Rodzaje decyzji i horyzont czasowy
Operacyjne
Strategiczne
Pochodzenie czynników kształtujących ryzyko
Zewnętrzne
Wewnętrzne
Ryzyko rynkowe
Ryzyko walutowe
Ryzyko stopy procentowej
Ryzyka ceny akcji zmiana cen akcji i innych instrumentów udziałowych na rynku kapitałowym
Ryzyko cen towarów zmiana cen towarów przede wszystkim na rynkach (giełdach) towarowych
Ryzyko kursu walutowego - Wynika ze zmiany kursu walutowego na rynku i dotyczy tych instrumentów finansowych i innych aktywów bądź zobowiązań, których wartość zależy od kursu
Wzrost kursu walutowego wywołuje pozytywny efekt dla aktywów i negatywny efekt dla pasywów denominowanych w walucie obcej
Spadek kursy walutowego wywołuje pozytywny skutek dla pasywów i negatywnych dla aktywów denominowanych w walucie obcej
Wyróżnia się kwotowania:
Bezpośrednie (zmienna liczba jednostek waluty krajowej w stosunku do stałej liczby waluty obcej)
Pośrednie (stałą liczba jednostek waluty krajowej w stosunku do zmiennej liczby waluty obcej)
Kwotowanie bezpośrednie |
---|
Zmiana kursu |
Rośnie |
Spada |
Przykład: Mamy 500 000€
Kurs bieżący | Wzrost | Spadek | |
---|---|---|---|
Kwotowanie bezpośrednie | 4,2 | 4,4 | 3,9 |
Kwotowanie pośrednie | 0,238095 | Spadek 0,227272 |
Wzrost 0,25641 |
PLN | 2100000 | 2200000 |
Ryzyko stopy procentowej – wynika ze zmian stóp procentowych na rynku finansowym i dotyczy instrumentów finansowych i innych aktywów bądź zobowiązań, których wartość zależy od stóp procentowych
Ryzyko stopy procentowej występuje w co najmniej dwóch przypadkach:
gdy podmiot otrzymuje lub dokonuje płatności, których wielkość zależy od przyszłych stóp procentowych
gdy podmiot ma aktywa lub zobowiązania, których wartość zależy od kształtowania się stóp procentowych
Skutki:
Wzrost stopy procentowej | Zwiększenie wielkości płatności zależnych od zmiany stóp procentowych |
---|---|
Spadek stopy procentowej | Zmniejszenie wielkości płatności zależnych od zmiany stóp procentowych |
Wzrost stopy procentowej | Zmniejszenie wartości aktywów (niekorzystne dla podmiotów zmniejszenie wartości zobowiązań (korzystne dla podmiotów) |
---|---|
Spadek stopy procentowej | Zwiększenie wartości aktywów (niekorzystne dla podmiotów Zwiększenie wartości zobowiązań (korzystne dla podmiotów) |
Przykład:
Wzrost stopy procentowej | Spadek stopy procentowej | |
---|---|---|
Płatności odsetek | ||
Od kredytu | Negatywne | Pozytywne |
Od lokaty | Pozytywne | Negatywne |
Wycena pozycji bilansowych | ||
Aktywa | Negatywny | Pozytywny |
Pasywa | Pozytywny | Negatywny |
Zarządzanie ryzykiem podejmowanie działań mających na celu:
Rozpoznanie
Ocenę (pomiar)
Sterowanie ryzykiem
kontrolę
Miary ryzyka:
Miary zmienności – wariancja, odchylenie standardowe, odchylenie przeciętne, współczynnik zmienności
Miary wrażliwości – np. współczynnik β
Miary zagrożenia – VaR
Miary zmienności:
Wariancja i odchylenie standardowe
D2(V) = $\sum_{i = 1}^{n}{P_{i}\left\lbrack V_{i} - E(V) \right\rbrack^{2}}$
D(V)
Odchylenie przeciętne
R(V)=$\sum_{i = 1}^{n}{P_{i}\left| V_{i} - E(V) \right|}$
Współczynnik zmienności
W(V)=$\frac{D(V)}{E(V)}$
W(V)=$\frac{R(V)}{E(V)}$
gdzie: E(V)=$\sum_{i = 1}^{n}{P_{i}V_{i}}$
Miary wrażliwości:
W przypadku obligacji:
Duration – określa wrażliwość ceny obligacji na zmianę stopy procentowej
Zmodyfikowane duration – wyraża zdyskontowaną wartość duration, ma ono takie same znaczenie co duration
W przypadku akcji (i portfeli inwestycyjnych zawierających akcje):
Współczynnik wrażliwości beta dla jednowskaźnikowego modelu Sharpa
Współczynnik wrażliwości beta dla wielowskaźnikowego modelu APT
W przypadku kontraktów terminowych:
Współczynnik zabezpieczenia dla kontraktu terminowego beta – wskazuje jak zmieni się cena instrumentu podstawowego, gdy cena kontraktu terminowego zmieni się o jednostkę
W przypadku opcji i warrantów, tzw. współczynniki greckie
Delta – wskazuje jak zmieni się cena opcji, przy zmianie wartości instrumentu bazowego
Gama - miara zmiany wartości współczynnika delta
Vega – miara zmiany wartości opcji na skutek zmiany zmienności instrumentu bazowego
Theta - mierzy wrażliwość wartości opcji na upływ czasu do wygaśnięcia
Rho – mierzy wrażliwość wartości opcji na zmianę stopy wolnej od ryzyka
Miary zagrożenia
Wśród najpopularniejszych mierników zagrożenia wyszczególnia się:
poziom bezpieczeństwa – określa stopę zwrotu taką, że osiągnięcie niższej stopy jest mało prawdopodobne
prawdopodobieństwo nieosiągnięcia poziomu aspiracji – określa prawdopodobieństwo, że inwestor osiągnie niższą niż zakładania stopę zwrotu
wartość narażona na ryzyko VaR – koncepcja VaR zakłada, że w normalnych warunkach rynkowych, inwestor nie powinien stracić więcej niż obliczona wartość, przy ustalonym poziomie tolerancji (zwykle bliskim zeru)
Etap 1 – Identyfikacja ryzyka stopy procentowej i kursu walutowego
Zarządzanie ryzykiem
Postawy względem ryzyka:
Pasywna – biernym ponoszeniu ryzyka, bez podejmowania prób wyeliminowania go lub ograniczenia. Może wynikać z faktu nieświadomości występowania ryzyka, nieumiejętności oszacowania jego rozmiarów lub braku znajomości technik zabezpieczających
Aktywna – polega na świadomy ponoszeniu ryzyka przy jednoczesnym podejmowaniu takich działań, które mogą wyeliminować lub ograniczyć straty, jakie mogłyby powstać w wyniku przeprowadzanych transakcji
Wynikiem postawy aktywnej jest znajomość ryzyka i jego rodzajów.
Identyfikacja ryzyka:
Określenie źródeł ryzyka
Rodzaje ryzyka
Obszary i rodzaj skutków dla podmiotu, w którym ryzyko może się pojawić
Powiązanie z innymi rodzajami ryzyka
Ryzyko stopy procentowej
Zagrożenie osiągnięcia wyniku odbiegającego od zakładanego poziomu na skutek ukształtowania się poziomu i struktury przyszłych stóp procentowych w sposób odmienny od oczekiwań podmiotu, a w przypadku braku oczekiwań – w sposób odmienny do obecnego poziomu i struktury stóp procentowych.
Ważne!
Podstawowym źródłem ryzyka stopy procentowej nie jest relacja pomiędzy dzisiejszym poziomem stopy procentowej, a przyszłym, odmiennym poziomem tej stopy, lecz relacja pomiędzy oczekiwaniami co do przyszłego poziomu stopy procentowej a rzeczywistym stanem przyszłym.
Elementy ryzyka stopy procentowej (Podział wg BIS)
Ryzyko dochodu – (stała i zmienna stopa procentowa) ryzyko zmiany poziomu dochodu jednostki na skutek braku synchronizacji terminów zapadalności Aktywów i Pasywów wrażliwych na zmiany stopy procentowej spowodowanej innym niż uwzględniony w procesie decyzyjnym scenariuszem rozwoju sytuacji na rynku stóp procentowych
Ryzyko inwestycji (ryzyko wartości) – (tylko zmienna stopa procentowa) zmiana wartości portfela instrumentów wrażliwych na zmianę stopy procentowej, będących w posiadaniu jednostki oraz zmiennej wartości rynkowe samej jednostki, spowodowanej odchyleniem się wartości poszczególnych instrumentów finansowych od ich wartości planowanych na skutek ukształtowania się stóp procentowych na poziomie odmiennym od przewidywanego
Przykład ryzyko spadku stopy procentowej (ryzyko dochodu)
Aktywa są krótsze
O zmiennym oprocentowaniu - doskonale elastyczne
Okres zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu
Niedopasowanie terminów ryzyko spadku stopy procentowej
Pasywa są dłuższe
O stałym oprocentowaniu
Pasywa o zmiennym oprocentowaniu - doskonale elastyczne
Termin zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu jest krótszy od terminów wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu
Pozycje o zmiennym oprocentowaniu w aktywach są większe od pozycji o oprocentowaniu zmiennym w pasywach.
Ryzyko wzrostu stopy procentowej (ryzyko dochodu):
Aktywa dłuższe (stała stopa procentowa)
Aktywa o zmiennym oprocentowaniu – doskonale elastyczne
Ryzyko wzrostu stopy procentowej (negatywne; doskonale elastyczna dopasowuje się do rynku)
Pasywa krótsze(stałe oprocentowanie)
Termin zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu jest dłuższy od terminu wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu
Pozycje o zmiennym oprocentowaniu w aktywach są krótsze/mniejsze od pozycji o zmiennym oprocentowaniu w pasywach.
Podział ryzyka ze względu na metody pomiaru i analizy ryzyka:
Ryzyko związane z pozycjami o stałej stopie dochodu (ryzyko braku elastyczności dopasowania do zmieniającego się poziomu rynkowych stóp procentowych – główne źródło ryzyka stopy procentowej)
Ryzyko związane z pozycjami o zmiennej stopie dochodu (niebezpieczeństwo zmiany różnicy między kwotą otrzymywanych i płaconych odsetek w następstwie zmiany rynkowej stopy procentowej, spowodowane różną stopą dopasowywania się do nowego poziomu oprocentowania poszczególnych pozycji bilansowych)
Ryzyko stopy procentowej w banku:
Załącznik 2 Rekomendacji G dotyczącej zarządzania ryzykiem stopy procentowej w bankach (NBP, KNB, GINB):
Ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania
Ryzyko bazowe (z marżą)
Ryzyko krzywej dochodowości (zmiana okresu zapadalności)
Ryzyko opcji klienta
Ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania:
Niedopasowanie terminów zmiany oprocentowania aktywów i pasywów oraz pozycji pozabilansowych
Źródłem są niedopasowanie wielkości przeszacowanych w danym czasie Aktywów, Pasywów i pozycji pozabilansowych
Zagrożenie przychodów banku w sytuacji niekorzystnych zmian stopy procentowej lub zmiany struktury przeszacowania pozycji w bilansie powodującej zmiany w wyniku (głównie z tytułu odsetek)
Dla instrumentów o stałym oprocentowaniu terminy przeszacowania są tożsame z terminem zapadalności/ wymagalności
Dla instrumentów o zmiennym oprocentowaniu termin przeszacowania jest jednoznaczny z najbliższym, prawdopodobnym terminem zmiany ich oprocentowania
Ryzyko bazowe:
Wynika z niedoskonałego powiązania stopy procentowej instrumentów generujących przychody i koszty odsetkowe, które to instrumenty mają jednocześnie te same okresy przeszacowania
W wyniku zmian stopy procentowej owe niedopasowanie może wywołać zmianę w przepływach środków pieniężnych oraz w marży (spread) pomiędzy aktywami a Pasywami o podobnych terminala płatności lub częstotliwości przeszacowania
Ryzyko krzywej dochodowości:
Polega na zmianie relacji pomiędzy stopą procentową odnoszącą się do różnych terminów, a dotyczącą tego samego indeksu lub rynku
Zmiany krzywej dochodowości mogą nasilić narażenie na ryzyko pozycji banku poprzez wzmocnienie efektu niedopasowania terminów przeszacowania
Obligacja | Termin wykupu | Roczny kupon odsetkowy | Cena (w % wartości nominalnej) |
---|---|---|---|
A | 6 miesięcy | 6,0% | 100 |
B | 1 rok | 6,5% | 100 |
C | 1,5 roku | 7,0% | 100 |
d | 2 lata | 7,5% | 100 |
Termin płatności | |
---|---|
Obligacje | 6 miesięcy |
A | 103 |
B | 3,25 |
C | 3,5 |
d | 3,75 |
$$P = \sum_{t = 1}^{N}\frac{C_{t}}{Z_{X,Y}}$$
$$P_{A} = \frac{103}{Z_{0;0,5}}$$
$$P_{B} = \frac{3,25}{Z_{0;0,5}} + \frac{103,25}{Z_{0;1}}$$
$$P_{C} = \frac{3,5}{Z_{0;0,5}} + \frac{3,5}{Z_{0;1}} + \frac{103,5}{Z_{0;1,5}}$$
$$P_{D} = \frac{3,75}{Z_{0;0,5}} + \frac{3,75}{Z_{0;1}} + \frac{3,75}{Z_{0;1,5}} + \frac{103,75}{Z_{0;2}}$$
$$A \rightarrow 100 = \frac{103}{Z_{0;0,5}}$$
Z0; 0, 5 = 1, 03
(1 + r)0, 5 − 1 = 0, 03
rA = 1, 032 − 1 = 6, 09%
$$B \rightarrow 100 = \frac{3,25}{1,03} + \frac{103,25}{Z_{0;1}}$$
itd.
Ryzyko opcji klienta:
Wynika z opcji klienta wpisanych w produkty bankowe, które mogą być zrealizowane w następstwie zmiany stopy procentowej
Instrumenty zawierające opcje klienta (instrumenty opcyjnie)
Kredyty, dające prawo spłaty przed terminem pozostałej części kredytu
Depozyty bez oznaczonego terminu wymagalności, pozwalające deponentom wycofać swoje środki w dowolnym momencie
Różnego typu instrumenty dłużne (opcje typu call, put) dające możliwość np. wcześniejszego wykupu instrumentów
Instrumenty opcyjnie stanowią zagrożenie głównie dla tych podmiotów, które je sprzedają
Ryzyko walutowe
Możliwość poniesienia strat finansowych związanych ze zmianą kursów walutowych.
Ryzyko transakcyjne – związane z handlową wymianą z zagranicą
Ryzyko ekonomiczne – zawiera ryzyko transakcyjne
Ryzyko konwersji – podmioty ponadnarodowe
- o charakterze papierowym
- nie dotyczy transakcji, tylko wyceny
Ad. 1)
Jest to ryzyko związane z:
Przepływami finansowymi wynikającymi z realizacji zawartych kontraktów
Przesunięciem w czasie między transakcją a płatnością
Pozycją walutową firmy
Zmianami kursów walutowych
Rodzaje ryzyka transakcyjnego:
Ryzyko standardowe, które wynika z odstępu czasowego pomiędzy datą wystawienia faktury a datą realizacji płatności
Ryzyko powtarzające się – dotyczące przyszłych płatności firmy, co do których nie jest określona dokładna wartość, ani termin ich faktycznej realizacji (transakcje kupna sprzedaży przyszłych okresów np. długoterminowe kontrakty na nabycie środków trwałych)
Ryzyko warunkowe – związane ze składaniem ofert biznesowych w walucie obcej (ryzyko pojawi się w momencie zaistnienia przewidywanej działalności handlowej)
Pozycja walutowa
Zamknięta otwarta
(brak ryzyka; Należności = zobowiązania) długa krótka
Należności>zobowiązania należności<zobowiązania
Długa | Krótka | |
---|---|---|
Spadek (deprecjacja) | Strata | Zysk |
Wzrost (aprecjacja) | Zysk | Strata |
Strata zależy od różnicy między pozycjami
Ad. 2)
Ryzyko długoterminowe – bardzo trudne do kwantyfikowania oraz prognozowania
Związane z niebezpieczeństwem zmiany wartości rynkowej całego przedsiębiorstwa w wyniku zmiany kursu walutowego - Ryzyko zmiany wartości przedsiębiorstwa
Ad. 3)
Ryzyko przeliczenia walut – pojawia się w momencie przeliczania i konsolidacji sprawozdań finansowych zagranicznych podmiotów zależnych
Ryzyko przeszacowania walut
Na to ryzyko narażone są:
Należności i zobowiązania zagraniczne
Środki pieniężne denominowane w walutach obcych
Papiery wartościowe denominowane w walutach obcych
Pomiar ryzyka stopy procentowej
Aspekty:
Ryzyko związane z pozycjami o stałej stopie procentowej
Ryzyko związane z pozycjami o zmiennej stopie procentowej
Ryzyko papierów wartościowych o stałej stopie procentowej
Ryzyko wzrostu stóp procentowych
Ryzyko spadku stóp procentowych
Ryzyko wzrostu stóp procentowych:
Termin zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu jest dłuższy od terminu wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu
Pozycje o zmiennym oprocentowaniu w aktywach są mniejsze od pozycji o zmiennym oprocentowaniu w pasywach
Ryzyko spadku stóp procentowych:
Termin zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu jest krótszy od terminu wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu
Pozycje o zmiennym oprocentowaniu w aktywach są większe od pozycji o zmiennym oprocentowaniu w pasywach
Metody:
Luki odsetkowej
Granicznych stóp procentowych
Analizy okresowej
analizy elastyczności stóp procentowych
Statystycznego pomiaru ryzyka (wariancja, odchylenie…)
Inne (VaR, modele symulacyjne…)
AD 1. metoda luki odsetkowej (metoda gap, zestawienie niedopasowania)
Umożliwia pomiar i zarządzanie ryzykiem stopy procentowej wynikającym z niedopasowania terminów zmiany oprocentowania po stronie Aktywów i Pasywów dla pozycji o stałym oprocentowaniu
Zmienne dochodu z odsetek netto można przyjąć za miarę całkowitego ryzyka stopy procentowej w rozpatrywanym przez (bank) okresie T1
Wzrost stopy procentowej | Spadek stopy procentowej | ||
---|---|---|---|
Luka dodatnia | A>P | Zagrożenie | Korzyść |
Luka ujemna | A<P | Korzyść | Zagrożenie |
Luka dodatnia:
Wzrost stopy procentowej – część aktywów o stałej stopie procentowej jest refinansowana po wyższym koszcie
Luka ujemna
Wzrost stopy procentowej – aktywa o zmiennej stopie procentowej generują większe dochody odsetkowe od odpowiadających im kosztów finansowych pasywów o zmiennej stopie procentowej
ETAPY:
Wyodrębnienie w bilansie aktywów i pasywów o stałym (okresowo) oprocentowaniu i ustalenie dla tych pozycji terminów zapadalności i wymagalności
Przyporządkowanie wybranych aktywów i pasywów do ustalonych przedziałów czasowych
Sporządzenie raportu niedopasowania aktywów i pasywów w przedziałach czasowych zgodnych z normami obowiązującymi w banku
Obliczanie luk okresowych dla każdego przedziału czasowego oraz luki skumulowanej
Wartość luki danego okresu mnoży się przez prognozowaną wartość wzrostu lub spadku stopy procentowej. W wyniku tego działania otrzymuje się kwotę prognozowanego odchylenia od planowanego wyniku odsetkowego.
Luka okresowa:
L=A-P=∑A-∑P
Luka skumulowana
LN=∑L
Zmiana dochodu odsetkowego – ryzyko
MIARY RYZYKA:
Za miarę łącznego ryzyka można przyjąć zmianę dochodu z odsetek netto – ważona suma iloczynu nadwyżek aktywów lub pasywów i jej przeciętnego oprocentowania
Jako wagi – czas pozostały do końca okresu (w miesiącach)
$$\overset{\overline{}}{{r}_{A}} = \overset{\overline{}}{{r}_{p}} =_{r}$$
I = r(A−P) = rL
$$I = r + \ \sum_{j = 1}^{m - 1}{L_{j}(1 - \frac{T_{} + {T'}_{}}{24})}$$
W zależności od relacji aktywów i pasywów wrażliwych na zmiany stopy wyróżnia się:
Lukę dodatnią
Lukę ujemną
Lukę neutralną
AD 2. GRANICZNE STOPY PROCENTOWE MAKSYMALNE PRZY NADWYŻCE PO STRONIE AKTYWÓW I MINIMALNE PRZY NADWYŻCE PO STRONIE PASYWÓW
Graniczna stopa procentowa A
Maksymalne przy nadwyżce po stronie aktywów
Minimalne przy nadwyżce po stronie pasywów
GA = rA AjPj czyli Lj=0
GA = RP AjPj czyli Lj=0
Graniczna stopa procentowa A to maksymalna stopa procentowa, do której w przypadku nadwyżki po stronie aktywów mogą być pozyskiwane środki na refinansowanie tej nadwyżki, tak aby dany podmiot (bank) nie poniósł straty.
Graniczna stopa procentowa A to minimalna stopa procentowa, którą w przypadku nadwyżki po stronie pasywów można uzyskać w transakcjach po stronach aktywów.
Graniczna stopa procentowa B – przy nadwyżce A>P
$$GB = \frac{\overset{\overline{}}{r_{A}} \times A - \overset{\overline{}}{r_{P}} \times P}{\left| A - P \right|}$$
GB>GA – uwzględnia się pokrywanie wszelkich strat
Graniczna stopa procentowa C – uwzględnia koszty pozycji kapitałowych i oprocentowanie Kapitałów Własnych
$$GC = \frac{\left( \overset{\overline{}}{r_{A}} \times A - \overset{\overline{}}{r_{P}} \times P \right) - \ KK - C}{\left| A - P \right|}$$
Zagrożenie ryzykiem zmiany(zmniejszenia) dochodu netto z odsetek jest tym większe im:
Większa luka
Niższe przeciętne oprocentowanie nadwyżki Aktywów
Wyższe przeciętne oprocentowanie nadwyżki Pasywów
Wyższy spadek rynkowej stopy procentowej przy nadwyżce Pasywów
Wyższy wzrost rynkowej stopy procentowej przy nadwyżce Aktywów
Wyższy udział nadwyżki pozycji o stałej stopie procentowej w całości aktywów/ Pasywów
Ograniczenia wykorzystania zarządzania luką:
Zmiana wielkości luki możliwa jest po upływie odpowiednio długiego okresu
Poszczególne pozycje Aktywów i Pasywów o zmiennej stopie procentowej dopasowują się nierównomiernie do zmian rynkowej stopy procentowej
Ze zmianą rynkowej stopy procentowej łączą się przesunięcia w strukturze bilansu
AD 3. Metoda analizy okresowej (duration):
Umożliwia uwzględnienie zmiany wartości bieżącej instrumentów wrażliwych na zmianę stopy procentowej
Uwzględnia zarówno dochodowy jaki wartościowy komponent ryzyka stopy procentowej
$$PV = \sum_{t = 1}^{n}\frac{\text{CF}_{t}}{\left( 1 + r \right)^{t}}$$
$$D = \frac{1}{\text{PV}}\sum_{t = 1}^{n}\frac{t*\text{CF}_{t}}{\left( 1 + YTM \right)^{t}}$$
YTM – oprocentowanie
Czas trwania aktywów – jako miara ryzyka
Jest to różnica między czasami trwania portfela aktywów a czasem trwania potfela pasywów
Luka + - aktywa odzyskane później niż Pasywa
Luka - - aktywa odzyskane wcześniej niż pasywa
Badanie elastyczności:
Analiza pozycji o zmiennej stopie procentowej
Elastyczność – stopień reakcji oprocentowania aktywów lub pasywów na wahania rynkowej stopy procentowej
Elastyczność dopasowania stóp procentowych pozycji o zmiennej stopie po stronie aktywów i pasywów do zmiany rynkowej stopy procentowej (metody):
Zestawienie (bilans) niedopasowania elastyczność
Bada się osobno po stronie aktywów i pasywów – segment pozycji o stałej stopie procentowej oraz o zmiennej stopie procentowej, pod względem ich wielkości i elastyczności dopasowywania
Szacowanie współczynnika elastyczności (relacja między zmianą rynkowej stopy procentowej a zmianą stopy procentowej dla poszczególnych pozycji aktywów (pasywów)
(Rm-ra lub rm-rp)
$$EA = \frac{1}{T}\sum_{}^{}\frac{\overset{\overline{}}{r_{\text{At}}} - \overset{\overline{}}{r_{At - 1}}}{r_{t} - r_{t - 1}}$$
$$EP = \frac{1}{T}\sum_{}^{}\frac{\overset{\overline{}}{r_{\text{Pt}}} - \overset{\overline{}}{r_{Pt - 1}}}{r_{t} - r_{t - 1}}$$
Przypadki związane z ryzykiem stopy procentowej z tytułu pozycji o zmiennej stopie procentowej:
Elastyczność aktywów równa się elastyczności pasywów, czyli stopa oprocentowania aktywów reaguje na zmiany rynkowej stopy procentowej w takim samym stopniu co oprocentowanie pasywów
Elastyczność aktywów > elastyczność pasywów oznacza, że stopa oprocentowania aktywów reaguje szybciej niż oprocentowanie pasywów na zmiany rynkowe. Ryzyko wystąpi w przypadku spadku stóp
Elastyczność aktywów > elastyczność pasywów oznacza, że stopa oprocentowania aktywów reaguje wolniej niż oprocentowanie pasywów na zmiany rynkowe. Ryzyko wystąpi w przypadku wzrost stóp
Wykład 4 15.04.2014r.
Identyfikacja i pomiar ryzyka kursu walutowego
Zarządzanie ryzykiem
Postawy wobec ryzyka:
pasywna - biernym ponoszeniem ryzyka, bez podejmowania prób wyeliminowania go lub ograniczenia. Można wynikać z faktu nieświadomości występowania ryzyka, nie umiejętności oszacowania jego rozmiarów lub braku znajomości technik zabezpieczających,
aktywna - polega na świadomym ponoszenie ryzyka przy jednoczesnym podejmowaniu takich działań, które mogą wyeliminować lub ograniczyć straty, jakie mogłyby powstać w wyniku przeprowadzonych transakcji.
Warunkiem postawy aktywnej jest znajomość ryzyka i jego rodzajów.
Ryzyko walutowe – możliwość poniesienia strat finansowych na skutek fluktuacji kursów walutowych
bieżąca pozycja lub pozycja przyszłych okresów bądź też przewidywany przyszły składnik aktywów lub pasywów, denominowany w walucie obcej, który 0 czy to z przyczyn handlowych (rachunek zysków i strat), czy też bilansowych – musi być przeliczony na inną walutę według kursu, który jeszcze nie został określony,
wynika z możliwości realnego zagrożenia planowanych przez podmioty z przyszłości transakcji zagranicznych w postaci utraty oczekiwanej wartości przepływów pieniężnych (zmniejszenie przyszłych dochodów i wzrost kosztów),
w przypadku inwestycji w walucie obcej i przy zmianie kursu walutowego – stopa dochodu z inwestycji może znacznie odbiegać od przewidywanej stopy dochodu inwestycji.
Rodzaje ryzyka walutowego
Ryzyko transakcyjne
ryzyko związane z handlową wymianą zagraniczną,
jest to ryzyko związane z:
przepływami finansowymi wynikającymi z realizacji zawartych kontraktów,
przesunięciem w czasie między transakcją, a płatnością,
pozycją walutową firmy,
zmianami kursów walutowych.
wyszczególnia się:
ryzyko standardowe, które wynika z odstępu czasowego pomiędzy datą wystawienia faktury, a datą realizacji płatności,
tak zwane ryzyko powtarzające się, które dotyczy przyszłych płatności firmy, co do których nie jest określona dokładna wartość ani termin ich faktycznej realizacji (transakcje kupna, sprzedaży przyszłych okresów np. długoterminowe kontrakty na nabycie środków trwałych),
ryzyko walutowe, które jest związane ze składaniem ofert biznesowych w walucie obcej (ryzyko pojawienia się w momencie zaistnienia przewidywanej działalności handlowej).
Ryzyko transakcyjne – pozycja otwarta w dowolnym momencie w zakresie zarejestrowanych należności i zobowiązań.
Ryzyko ekonomiczne
związane jest z niebezpieczeństwem zmiany wartości rynkowej całego przedsiębiorstwa w wyniku zmian kursu walutowego,
ryzyko długoterminowe, bardzo trudne do kwantyfikowania oraz prognozowania.
Ryzyko konwersji (ryzyko przeliczania walut)
pojawia się w momencie przeliczania i konsolidacji sprawozdań finansowych zagranicznych podmiotów zależnych,
w szczególności na ryzyko narażone są następujące pozycje bilansowe:
należności i zobowiązania zagraniczne,
środki pieniężne denominowane w walutach obcych,
papiery wartościowe denominowane w walutach obcych(?)
„papierowy” charakter ryzyka.
Przewidywanie ryzyka walutowego
ryzyko transakcyjne wpływa na bieżący rachunek zysk ów i strat, przewiduje się je analizując prognozy bieżących przepływów pieniężnych,
ryzyko ekonomiczne wpływa na przyszłe wyniki, może być przewidywane na podstawie planów długoterminowych, obejmujących okres nawet do 10 lat,
ryzyko przeliczeniowe ma wpływ przede wszystkim na bilans przedsiębiorstwa, można je zatem przewidzieć poprzez sporządzenie próbnego bilansu.
Pomiar ryzyka walutowego jak etap zarządzania ryzykiem
identyfikacja ryzyka walutowego,
określenie pozycji walutowej,
prognozowanie kursów walut,
pomiar ryzyka walutowego,
opracowanie strategii zabezpieczającej,
kontrola,
ocena zarządzania ryzykiem walutowym.
Pomiar ryzyka kursu walutowego
miary zmienności w tym: odchylenie i semiodchylenie standardowe wariancja, współczynnik zmienności,
miary wrażliwości w tym: korelacja kursów walutowych i wybranych czynników makroekonomicznych np.: bilans obrotów bieżących, inflacja, bezrobocie, podaż pieniądza,
miary zagrożenia w tym: Value at Risk (dla krótkich okresów czasu – do kilkunastu dni),
analiza scenariuszy,
wielkość pozycji walutowych.
Pomiar ryzyka walutowego
Otwarta pozycja walutowa (netto) – saldo wartości wszystkich aktywów i pasywów wykazywanych w danej walucie
pozycję walutową długą – pozycja dla której wartość aktywów przewyższa wartość pasywów w danej walucie (z uwzględnieniem pozycji pozabilansowych),
pozycję walutową krótką – wartość pasywów przewyższa wartość aktywów w danej walucie ( z uwzględnieniem pozycji pozabilansowych).
Pozycje łączne dla wszystkich walut:
pozycja globalna – różnica między sumą wartości wszystkich pozycji długich i krótkich w walucie obcej,
pozycja maksymalna – suma wartości bezwzględnych wszystkich pozycji długich i krótkich w walucie obcej.
Analiza scenariuszy
wartosc pozycji walutowej w walucie krajowej wedlug kursu biezacego = otwarta pozycja walutowa x biezacy kurs wymiany
wartosc pozycji walutowej w walucie krajowej wedlug kursu prognozowanego = otwarta pozycja walutowa x prognozowany kurs wymiany
ryzyko walutowe = wartosc pozycji walutowej w walucie krajowej wedlug kursu biezacego − wartosc pozycji walutowej w walucie krajowej wedlug kursu prognozowanego
Pomiar w kategoriach wpływu zmiany kursu
wartosc pozycji walutowej w walucie krajowej wedlug kursu biezacego = otwarta pozycja walutowa x biezacy kurs wymiany
wartosc pozycji walutowej w walucie krajowej wedlug kursu biezacego po zmianie o 1% = otwarta pozycja walutowa x biezacy kurs wymiany po zmianie o 1 %
ryzyko walutowe (wplyw zmiany kursu o 1% na zysk) = wartosc pozycji walutowej w walucie krajowej wedlug kursu biezacego − wartosc pozycji walutowej w walucie krajowej wedlug kursu biezacego po zmianie o 1%
STEROWANIE RYZYKIEM KURSU WALUTOWEGO
Podstawy w zakresie sterowania ryzykiem:
ograniczenie ryzyka – odpowiednie kształtowanie wartości zagrożonej ryzykiem
sprzeczność pomiędzy celami podmioty (banku) a zmniejszaniem ryzyka
zabezpieczenie
Strategie sterowania ryzykiem:
agresywne (aktywne)
wykorzystanie prognozowanych zmian kursu walutowego osiągnięcia dodatkowych korzyści z różnic kursowych
degresywne (konserwatywne)
Polegają na zapobieganiu negatywnemu wpływowi zmian kursu walutowego na wynik finansowt
- zamykanie pozycji walutowych
- zmniejszanie ekspozycji na ryzyko
Metody zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym:
Pasywne
Metoda przezorności (tworzenie rezerw)
Aktywne
Metoda ograniczenia ryzyka (w różnych walutach)
Metoda podziału ryzyka (wybór innej waluty niż strony kontraktu - kontrahenci)
Metoda kompensaty ryzyka (wybór waluty jednej strony kontraktu)
Metoda przeniesienia ryzyka
Metoda przerzucenia ryzyka
Techniki wykorzystywane przy sterowaniu (etap III) ryzykiem kursu walutowego
Zabezpieczenia wewnętrzne – środki i sposoby pozostające w dyspozycji zabezpieczającego się podmiotu
Zabezpieczenia zewnętrzne – odpłatne przerzucanie ryzyka na inny podmiot
Zabezpieczenia wewnętrzne – hedging naturalny
Rozliczanie płatności zagranicznych w walucie krajowej
Waluta krajowa czy zagraniczna??
Wybór waluty kontraktu – analizy, negocjacje, siła przetargowa kontrahentów
Przesunięcie ryzyka partnera (kosztem określonych udogodnień dla kontrahentów)
Zasada walutowości
Klauzule waloryzacyjne – zastrzeżenia, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według określonego miernika wartości
Klauzule walutowe, towarowe, indeksowe, złota
Waluty trzeciej – wysokość należnego świadczenia określana jest za pomocą waluty będącej walutą obcą w stosunku do waluty stron umowy
Koszyka walut – wysokość należnego świadczenia określana jest za pomocą koszyka walut określonego w umowie
Wyboru waluty – określona zostaje lista walut…
Przyśpieszenie lub opóźnienie płatności (leading, lagging)
Przyśpieszenie płatności może być postrzegane jako chęć obniżenia zobowiązania
Opóźnienie płatności może być postrzegane jako problemy z płynnością
Umocnienie waluty krajowej | Osłabienie waluty krajowej | |
---|---|---|
importer | opóźnienie | przyspieszenie |
eksporter | przyspieszenie | Opóźnienie |
Kompensowanie (netting)
Zestawienie wzajemnych wpływów i wydatków w walucie opcej
Ograniczenie częstotliwości handlu walutą i łączenie wielu pojedynczych transakcji w jedną transakcję, która ma miejsce w tym samym terminie
Obniżenie kosztów transakcyjnych oraz uzyskanie korzystniejszych warunków wymiany walut
Ograniczenia tylko eksporter lub tylko importer
Rodzaje kompensat
Pierwotna – przeciwstawianie wzajemnych należności i zobowiązań wyrażonych w tej samej walucie
wtórne – przeciwstawianie wzajemnych należności i zobowiązań wyrażonych w różnych waluach
Matching (dopasowanie)
Powiązanie posiadanych należności w danej walucie z płatnościami
Rodzaje:
Naturalny - wpływy i płatności w jednej walucie
Równoległy – w różnych walutach (silnie skorelowanych)
Zabezpieczenie zewnętrzne:
Dyskonto weksli
Należności walutowe zabezpieczone wekslem
Wpływ należności z odroczonym terminem płatności z tytułu eksportu zostaje zrealizowany natychmiast według bieżącego kursu wymiany
Zabezpieczenie przed umocnieniem waluty
Poprawia płynność
Factoring eksportowy
Przeznaczony dla eksporterów prowadzących sprzedaż z odroczonym terminem płatności (powtarzalna sprzedaż)
Wzrost bezpieczeństwa prowadzenia działalności eksportowej
Otrzymanie zapłaty za sprzedany towar (usługę) nawet w sytuacji niewypłacalności u odbiorcy lub zwłoki w zapłacie
Dodatkowa weryfikacja odbiorcy przez wyspecjalizowaną instytucję
Skrócenie czasu oczekiwania…
Forfaiting
Produkty ubezpieczeniowe
Headging finansowy
Zamykanie posiadanej pozycji walutowej
Cechy pozycji przeciwstawnej i ta sama waluta, ten sam termin i wartość
Instrumenty wykorzystywane w hedgingu:
Kredyty (lub overdrafty)
Lokaty
Instrumenty pochodne
Hedging eliminuje osiąganie dodatkowych korzyści
Wykorzystywanie certyfikatów depozytowych o oprocentowaniu powiązanym z kursami
Swapy walutowe
Terminowe transakcje walutowe (forward, futures, opcje)
Factoring a forfaiting
Podobieństwa
Możliwość zabezpieczenia tylko należności dewizowych
Uniknięcie strat z tytułu niewypłacalności odbiorcy
Stosunkowo duże koszty
Faktoring | Forfaiting |
---|---|
jedynie ogranicza ryzyko walutowe | Eliminuje ryzyko walutowe |
Instytucje factoringu nabywają tylko dużą liczbę należności dewizowych | Nabywają tylko pojedyncze należności dewizowe |
Wierzytelności krótkoterminowe | Wierzytelności długo terminowe, które dodatkowo spełniają ostre kryteria |
Liczne usługi dodatkowe świadczone przez faktora | Brak usług dodatkowych |
Stosowana przez podmioty, które nie chcą zabezpieczać wszystkich otwartych pozycji dewizowych | Wykorzystywana w przypadku zabezpieczania wszystkich otwartych pozycji w walucie obcej |
Kontrakty terminowe – transferują ryzyko związane ze zmianą kursu walutowego
Forward | Futur es |
---|---|
Rynek pozagiełdowy | Rynek giełdowy i pozagiełdowy |
Cel głównie headging | Headging i spekulacja |
Niewystandaryzowany, dostosowany do potrzeb klienta | wystandaryzowany |
Występują w wersji z dostawą – jako transakcje rzeczywiste i bez dostawy przedmiot kontraktu – jako NDF | Rzadko występuje dostawa przedmiotu kontraktu |
Nie wymagane wniesienie depozytu | Strony zobowiązane do wniesienia depozytu |
WYKŁAD 6 13.05.2015
STEROWANIE RYZYKIEM STOPY PROCENTOWEJ
Postawy (elementy postawy aktywnej, gdyż tylko przy postawie aktywnej można sterować ryzykiem)
Ograniczanie ryzyka – odpowiednie kształtowanie wartości zagrożonej ryzykiem
Sprzeczność pomiędzy celami podmiotu (banku), a zmniejszenie ryzyka
Zabezpieczanie – podejmowanie dodatkowych działań wychodzących poza zakres zagrożonych ryzykiem przedmiotu
Np. zawarcie kontraktu, który umożliwi osiągnięcie wyrównującego lub zmniejszającego straty wynikłe z niekorzystnych zmian stopy procentowej
Metody zabezpieczania banku przed ryzykiem stopy procentowej:
Wyznaczanie odpowiednich limitów
Zmiana struktury aktywów i pasywów
Zabezpieczenie przed ryzykiem stopy procentowej za pomocom nowych instrumentów finansowych
Dążenie do zawierania większej liczby umów z klauzulą zmiany oprocentowania
System limitów:
Maksymalny udział pozycji wrażliwych na wahania/zmianę stopy procentowej
Udział aktywów o stałej stopie procentowej w wybranych przedziałach czasowych
Udział pasywów o stałej stopie procentowej w wybranych przedziałach czasowych
Udział papierów wartościowych o stałej stopie procentowej w wybranych przedziałach czasowych
Dopuszczalna wielkość luki odsetkowej w wybranych przedziałach czasowych
Dopuszczalna wielkość luki odsetkowej w relacji do dochodów odsetkowych
Dopuszczalna wielkość luki odsetkowej w relacji do sumy bilansowej
Maksymalne różnice czasów trwania aktywów i pasywów
Zmiany struktury aktywów i pasywów:
Agresywne (aktywne)
Wykorzystywanie prognozowanych zmian stóp procentowych w celu zwiększenia dochodów odsetkowych;
Dostosowywanie luki
Kreowanie i/lub zwiększanie luki ujemnej w przypadku przewidywania wzrostu stopy procentowej
Kreowanie i/lub zwiększanie luki dodatniej w przypadku przewidywania spadku stopy procentowej
Dostosowywanie duracji
Zwiększanie duracji portfela w przypadku przewidywania spadku stopy procentowej
zmniejszanie duracji portfela w przypadku przewidywania wzrostu stopy procentowej
Duracja – czas trwania – jako miara ryzyka
Różnica między czasem trwania portfela aktywów a czasem trwania portfela pasywów
Dodatnia luka wartości – aktywa zostaną odzyskane później niż pasywa
Ujemna wartość luki – aktywa zostaną odzyskane wcześniej niż pasywa
Wzrost stopy % | Spadek stopy % | |
---|---|---|
Luka dodatnia | zagrożenia | Korzyść |
Luka ujemna | Korzyść | zagrożenie |
Degresywne (konserwatywne – polegają na zapobieganiu negatywnemu wpływowi zmian stopy procentowej na dochodowość banku i ograniczanie niestabilności dochodów
Utrzymywanie pozycji luki zerowej (neutralnej)
Konstruowanie takiego portfela obligacji, by w przypadku nieoczekiwanego wzrostu poziomu stóp procentowych ewentualne straty powstałe na skutek spadku cen obligacji rekompensowane były większymi niż się spodziewano zyskami z tytułu reinwestycji odsetek
Odwrotna sytuacja rekompensata spadku zysków z reinwestycji odsetek po niższej stopie procentowej
Zabezpieczenie przed ryzykiem stopy procentowej za pomocą nowych instrumentów finansowych:
Umowa przyszłej stopy procentowej FRA zobowiązuje obie strony umowy do wypłaty lub otrzymywania w przyszłości określonej płatności odsetkowej wynikającej z różnicy pomiędzy uzgodnioną stopą FRA, a stopą referencyjną (rynkową)
Zagrożenie wzrostem stopy procentowej – kupno FRA
Zagrożenie spadkiem stopy procentowej – sprzedaż FRA
Opcja floor - umowy, w której sprzedający w przypadku spadku stopy procentowe poniżej ustalonego poziomu wypłaci nabywcy różnice odsetek dla przyjętej w umowie różnicy kapitału.
Opcje collar – jest to połączenie opcji cap i floor polegające na jednoczesnej sprzedaży opcji cap i zakupie opcji floor i odwrotnie.
Kontrakty terminowe :
Wystandaryzowane futures lub indywidualnie negocjowane forward
Kontrakty na stopy krótko i długoterminowe
Zabezpieczenie przyszłego poziomu kosztu pożyczki lub przychodu z lokaty (działają w podobny sposób jak kontrakty FRA)
W przypadku, gdy zagrożeniem jest wzrost stopy procentowej należy zajmować pozycje długie
W przypadku, gdy zagrożeniem jest spadek stopy procentowej należy zajmować pozycje krótkie
Dają prawo do zamiany kwoty odsetek naliczonych od kwoty transakcji według stawki realizacji na kwotę odsetek naliczonych od kwoty transakcji według stawki referencyjnej
Rozliczenie transakcji:
Wypłata kwoty rozliczenia dla opcji kupna następuje, gdy stawka referencyjna jest wyższa niż stawka realizacji opcji
Wypłata kwoty rozliczenia dla opcji sprzedaży następuje jedynie, gdy stawka referencyjna jest niższa niż stawka realizacji opcji
W pozostałych przypadkach opcje automatycznie wygasają.
Swapy (IRS)
Transakcja zamiany stóp procentowych (inaczej IRS – Interest Rate Swap) jest umową, w której strony zobowiązują się do cyklicznej wymiany płatności odsetkowych w jednej walucie, od uzgodnionego nominału transakcji, w uzgodnionych okresach odsetkowych
IRS jest transakcją, w której strony zobowiązują się do zamiany stopy procentowej ze zmiennej stopy procentowej na stałą lub zmienną stopę IRS. Kupujący IRS (płatnik stopy IRS) płaci odsetki naliczone według stopy IRS w zamian za odsetki naliczone według zmiennej stopy referencyjnej. Sprzedający IRS (płatnik stopy referencyjnej) płaci odsetki naliczone według zmiennej stopy referencyjnej w zamian za odsetki naliczone według stopy IRS
Zabezpieczenie ryzyka stopy procentowej i kursu walutowego:
Pełne – wyeliminowanie całkowite ryzyka
Uznaniowe – nakierowane na osiągnięcie zysku, opiera się o ciągle zachodzące zmiany na rynku i aktywne reagowanie na nie (wielokrotna zmiana instrumentów finansowych)
Selektywne – niwelowanie ryzyka jak najmniejszym kosztem przy zachowaniu części potencjalnych dodatkowych korzyści z pozycji zabezpieczonych
Najczęściej występujące operacje zabezpieczające:
Wartością godziwą
Strumienie pieniężne (przepływy)
Zabezpieczenie wartości godziwej – ryzyko
Pozycja zabezpieczana – składniki aktywów i zobowiązań wyrażonych w walucie obcej (w tym należności i zobowiązania z tytułu dostaw i usług)
Instrument zabezpieczający – walutowe kontrakty forward i futures, nabyte opcje walutowe (call i put), pożyczki i kredyty walutowe
Zabezpieczenie wartości godziwej – ryzyko stopy procentowej:
pozycja zabezpieczana – dłużne instrumenty o stałej stopie procentowej (nie zaliczane do kategorii aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności)
instrument zabezpieczający – kontrakty forward na stopę procentową (FRS), swapy procentowe, kontrakty caps i floor
Ocena efektywności zabezpieczenia
Wstępna ocena skuteczności zabezpieczenia:
analiza korelacji (polega na wyznaczeniu współczynnika korelacji, który umożliwi pomiar siły i kierunku związku pomiędzy składnikami (pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego)
regresji liniowej (MNK- znalezienie zależności funkcyjne - wartość współczynnika kierunkowego tej funkcji powinna być bliska -1)
Właściwa ocena skuteczności zabezpieczenia:
Wskaźnik skuteczności zabezpieczenia
Właściwa ocena skuteczności zabezpieczenia
W przypadku zabezpieczenia wartości godziwej
$$W_{\text{sz}} = \frac{{WG}_{\text{iz}}}{{WG}_{\text{pz}}}*100\%$$
W przypadku zabezpieczenia przepływów pieniężnych
$$W_{\text{sz}} = \frac{{CF}_{\text{iz}}}{{CF}_{\text{pz}}}*100\%$$
Klasyfikacja ryzyka finansowego, rodzaje ryzyka
Umiejętność określenia jakości wpływu (P/N), wzrostu (spadku) na A(P) w zależności czy kwotowanie pośrednie czy bezpośrednie
Identyfikacja obszaru występowania ryzyka stopy procentowej i kursu walutowego
Standardowe miary ryzyka rynkowego (bez wzorów, interpretacja)
Szczególne sposoby pomiaru ryzyka stopy procentowej (metoda luki, duration – czasu trwania) i ryzyka walutowego (pozycje walutowe - umieć policzyć –otwartą MAX)
Rodzaje ryzyka stopy procentowej i ryzyka walutowego
Wpływ zmian stopy procentowej na określone pozycje o stałym oprocentowaniu
Wpływ pozycji walutowych (otwartych) długich bądź krótkich na wynik na różnicach kursowych, w przypadku deprecjacji (aprecjacji)
Strategie agresywne i degresywne sterowania ryzykiem
Zabezpieczenie ryzyka stopy procentowej i kursu walutowego za pomocą instrumentów finansowych (dobór instrumentów)
10 pytań – jednokrotnego wyboru – zaliczenie od 6p