WŁASNOŚĆ

Jest to zbiór uprawnień czy praw jakimi dany właściciel dysponuje w odniesieniu do określonego obiektu własności.

Składa się z dwóch podzbiorów uprawnień:

1. Korzystanie z tego obiektu,

2. Udział w podejmowaniu decyzji.

Decyzje właścicielskie są nieograniczone.

Własność oznacza jednocześnie (wdg. Prawa Rzymskiego):

- usus – prawo użytkowania

- fructus – prawo pobierania pożytków z przedmiotu własności

Wyróżniamy własność:

- prywatną

- państwową

Własność prywatna oznacza prawa osób i

przedsiębiorstw prywatnych co do:

- kupna

- posiadania

- użytkowania

- rozporządzania

- pozbywania się

- sprzedaży

- odstępowania w użytkowanie

- przekazywania

- zapisywania w testamencie następujących dóbr:

Ziemi, Kapitału, Majątku i innych wartości

Własność państwowa oznacza posiadanie przez państwo praw własności do środkow produkcji i innych dóbr.

STOSUNEK PRAWNY

- powstaje między podmiotami prawa (osoby fizyczne i osoby prawne) na podstawie

norm prawa związku z powstaniem określonego faktu prawnego.

Podstawowe elementy stosunku prawnego:

1. Podmiot (co najmniej dwa podmioty),

2. Obowiązek,

3. Uprawnienia,

- obowiązek i uprawnienia są ściśle ze sobą związane,

1. Przedmiot – to zachowanie się, do którego jest zobowiązany (albo uprawniony) pormiot

KONKURENCJA

Jest to proces, w którym uczestnicy rynku, dążąc do załatwienia stwoich interesów próbują przedstawić oferty korzystniejsze od innych pod względem

- ceny,

- jakości,

- innych charakterystyk dóbr lub usług,

wpływających na decyzje zawarcia transakcji kupna-sprzedaży.

Konkurencja to rywalizacja bądź współzawodnictwo między dwoma (lub większą liczbą) bardziej lub mniej dorównującymi sobie rywalami.

Na rynku występuje konkurencja:

1. Bezpośrednia – rywalizacja o klienta na tych samych rynkach i oferujących podobny asortyment towarów lub usług.

2. Substytucyjna – rywalizacja między oferentami różnych wyrobów lub usług ale zaspokajające te samo lub podobne potrzeby.

3. Potencjalna – możliwe wkroczenie na rynek nowych przedsiębiorstw, które mogą konkurować bezpośrednio lub pośrednio poprzez wyroby i usługi substytucyjne.

4. Monopolistyczna – na rynku występuje wielu sprzedawców produktów zbliżonych, lecz nie identycznych.

5. Doskonała – żaden pojedynczy sprzedawca lub nabywaca nie jest w stanie wpłynąć na cenę rynkową przez zmianę wielkości produkcji.

RYZYKO GOSPODARCZE

Ryzyko to prawdopodobieństwo poniesienia strat przez przedsiębiorstwo w następstwie podjęcia określonej decyzji, w którym nie wszystkie zmiany daje się oszacować na podstawie rachunku prawdopodobieństwa.

Ryzyko a niepewność:

Niepewność stosuje się wtedy, gdy w badaniu zjawiska lub tendencji nie da się zastosować rachunku prawdopodobieństwa. Ryzyko dotyczy zdarzeń powtarzalnych, czyli tych które można skalkulować.

Ryzyko gospodarcze – jest to prawdopodobieństwo nieosiągnięcia przewidywanych wyników ekonomicznych w zamierzanej działalności gospodarczej.

EKONOMICZNE FUNCJE PAŃSTWA:

1. Funkcja alokacyjna

2. Funkcja stabilizacyjna

3. Funkcja redystrybucyjna

4. Funkcja legislacyjna

5. Funkcja ochrony zasobów

6. Funkcja popytowa

7. Funkcja podażowa

8. Funkcja stymulowania kapitału ludzkiego

Ad. 1. – Funkcja Alokacyjna

Polega na podejmowaniu działań stymulujących wzrost gospodarczy w sektorach i regionach czyli poprzez politykę strukturalną.

Celem jest optymalna alokacja zasobów (umiejscowienie). Państwo wspiera działaśność badawczą i rozwojową w wielu gałeziach gospodarki lub poprzez subwencje chroni przedsiębiorstwa przed konkurencją międzynarodową.

Państwo stymuluje rozwój infrastruktury oraz inwestycje w regionach mało rozwiniętych.

Ad. 2. – Funkcja Stabilizacyjna

W procesach gospodarczych mają miejsce makroekonomicze zakłocenia równowagi, występują zjawiska inflacji i bezrobocia. Pastwo poprzez politykę monetarną i fiskalną stara sę wpłynąć na stabilizację procesów gospodarczych oraz pełne zatrudnienie.

Polityka monetarna polega na manipulowaniu przez bank centralny stopą wzrostu podaży pieniądza.

Polityka fiskalna to manipulowanie poziomem podatków i

wydatków państwa.

Celom stabilizacji służy także polityka kursów walutowych i handlu zagranicznego.

Ad. 3. – Funkcja Redystrybucyjna

Służy niwelowaniu nadmiernych nierówności w zakresie majątkowym i dochodowym. Obejmuje działania związane z wtórnym podziałem dochodów za pomocą podatków, subwencji oraz świadczeń społecznych.

Ad. 4. – Funkcja Legislacyjna

Zapewnia funkcjonowanie gospodarki rynkowej oraz społeczeństwa.

Polega na ustanawianiu trwałych, stabilnych instytucji i reguł gry, czyli tworzenie norm prawnych, instytucji chroniących własność oraz prawa jednostek i społeczeństwa jako całości.

Ad. 5. – Funkcja ochrony zasobów wyższej użyteczności

Państwo poprzez nakazy i zakazy stara się nie dopuścić, aby dobra i interesy wysokiej użyteczności zostały naruszone przez działaność gospodarczą (efekty ujemne tej działaności dla osób trzecich). Obemują one bezpieczeństwo ludności, BHP, ochronę zdrowia i środowiska naturalnego.

Ad. 6. – Funkcja Popytowa

Państwo występuje jako bezpośredni nabywca dóbr i usług w sektorze prywatnym (zakupy na potrzeby armii, policji, służby zdrowia...).

Państwo wywiera duży wpływ na aktywność gospodarczą, na gałęzie i

firmy, które zależne są od zamówień państwowych (publicznych).

Ad. 7. – Funkcja Podażowa

Realizowana jest przez przedstawicielstwa i instytucje porządku publicznego, przez przedsiębiorstwa państwowe. Zakres zależy od udziału tego sektora w gospodarce (od kilku do kilkudziestu %).

Ad. 8. – Funkcja Stymulowania i organizowania przyrostu zasobu kapitału ludzkiego –

Rodzi się kapitalizm bez kapitału dającego się posiadać na własnośc, czyli kapitał ludzki. Inwestycje zwiększające zasób tego kapitału wymagają dłuższego horyzontu czasowego (kształcenie, edukacja, postęp naukowo-techniczny).

Powstaje zadanie dla państwa, instytucji zdolnej zapewnić postęp w dziedzinacho długim horyzoncie czasowym.