Kilka porad, które mogą pomóc w urządzaniu akwarium dekoracyjnego.
Oglądając pięknie urządzone przez fachowców akwaria dekoracyjne, można napotkać takie, które budzą natychmiastowy zachwyt i trudno oderwać od nich wzrok. Właśnie takie akwarium jest tym, które chciałoby się mieć w domu. Łacińskie powiedzenie mówi co prawda, że "De gustibus et colorebus non est dispntandum: Co można przetłumaczyć jako "O upodobania i kolory nie należy się sprzeczać", ale istnieją jednak pewne ogólne prawidłowości i sposoby przestrzeganie których łatwiej pozwala osiągnąć dobry efekt dekoracyjny. Przedstawimy niektóre z nich z nadzieją, że pomoże to akwarystom.
Zachowanie głębi obrazu jest bardzo ważne.
Obserwując uważnie żywe organizmy lub przedmioty znajdujące się w napełnionym wodą akwarium zauważymy że są one jakby przybliżone do obserwatora. Jest to skutek załamywania się promieni świetlnych, które sprawia, że akwarium ma pozornie niewielką szerokość głębię obrazu. Dlatego też jeżeli chcemy, aby nasze akwarium dobrze wyglądało i sprawiało naturalne wrażenie, musimy postarać się w miarę możliwości zrekompensować to zjawisko. Możliwe są tu dwa sposoby, które dla lepszego efektu powinny być zastosowane łącznie:
- akwarium nie powinno być zbyt wysokie w stosunku do szerokości. Z tego względu, jak też dla lepszego wykorzystania światła z górnego oświetlenia dobrze jest, jeżeli wysokość akwarium nie jest większa od jego szerokości;
- sposób rozmieszczenia roślin i elementów dekoracyjnych powinien być taki, aby pogłębiał wrażenie głębi obrazu. Reguły takiej kompozycji są znane od dawna w malarstwie, fotografice i sztuce urządzania ogrodów. Generalnie sprowadzają się one do tego, że rośliny i elementy dekoracyjne powinny być rozmieszczone w taki sposób, aby istniała możliwość spojrzenia "po skosie" od frontu do tylnej części akwarium, wzdłuż linii wyznaczonej przez swoistą "aleję" lub "wąwóz". Rolę takiej alei pełnić może grupa nisko rosnących roślin jednego gatunku, przebiegająca skośnie od frontu do tylnej części akwarium, wśród nieco wyższych roślin innych gatunków. Najlepiej wyglądają rośliny o jasnozielonych liściach, okresowo skracane i dobrze to znoszące (!), aby nie wyrastały zbyt wysoko (np. Heteranthera zosterifollia, Lobelia cardinalis) . Nadają się też tu krótko listne formy Echinodorus quadricostatns i Sagettarea natans. Można użyć też drobnych zwartek ( np. Cryptocoryne x willisii) lub ukorzenionych w podłożu roślin Anubias Larterivar. nana, ale aleja jest wtedy znacznie ciemniejsza i raczej przypomina wąwóz. Efekt wąwozu wystąpi najpełniej, jeżeli zamiast roślin użyjemy odpowiedniej wielkości leżącego płaskiego lignitu lub korzenia. Dodatkowo efekt głębi podkreślają zdecydowanie wysokie rośliny wysadzone z tyłu po obu stronach alei.
Ważne jest również to co widzimy za akwarium.
Nawet najbardziej efektownie urządzone wewnątrz, zarośnięte roślinami i zasiedlone rybami akwarium traci wiele na swym wyglądzie, gdy za jego tylną szybą widać barwę i wzór ściany w mieszkaniu. Niezbędne jest zatem odpowiednie, umieszczone za tylną szybą tło, które pozwoli uzyskać wrażenie większej naturalności. Najlepsze wrażenie sprawia tło o naturalnie szarozielonej lub ciemnooliwkowej barwie. Jeżeli zastosowanie tła nie jest wskazane (np. może przeszkadzać w dostępie światła naturalnego), to należy zwrócić uwagę, aby to, co znajduje się poza akwarium nie psuło wrażenia estetycznego.
Niskie rośliny z przodu, wysoko wyrastające gatunki - z tyłu i po bokach akwarium.
Ta zasada obsadzania akwarium jest powszechnie podawana w książkach dla początkujących akwarystów. Generalnie jest słuszna, gdyż zapewnia pewną przejrzystość akwarium, w którym wysokie rośliny nie zasłaniają widoku. Nie należy jej jednak stosować bezkrytycznie - często korzystnie wygląda nawet bardzo wysoka roślina, lub ich grupa, posadzona z przodu albo w części środkowej akwarium. Szczególnie ozdobne mogą być "kolumny" z wysokich, pionowo rosnących roślin, sięgające aż po lustro wody.
Grupowe sadzenie roślin uwidacznia ich walory dekoracyjne.
Tylko niektóre rośliny wyróżniają się i są dobrze widoczne w zarośniętym akwarium wtedy, gdy są posadzone pojedynczo. Dotyczy to przede wszystkim większych żabienic, grzybieni, Sagittaria platyphylla, czy Crinum thażanum. Większość roślin posadzone pojedynczo nie wyróżnia się wśród innych i "ginie w tłumie". Dlatego też, jeżeli chce się w pełni wykorzystać ich walory dekoracyjne, powinno się sadzić je w grupach po kilka, a nawet kilkanaście egzemplarzy Z biegiem czasu grupy takie mogą powstać również poprzez naturalne rozmnażanie się roślin, ale jest to proces długotrwały i wymaga zarezerwowania odpowiedniego miejsca w akwarium już w momencie jego urządzania. Sadząc rośliny w grupach, akwarysta może stanąć przed problemem, że nie uda mu się pomieścić wszystkich tych gatunków, które chciałby mieć w swoim akwarium. Naprawdę jednak lepiej zrezygnować z części gatunków, aby pozostałe mogły w pełni zaprezentować swe walory. Wielogatunkowa mieszanina pojedynczych roślin jest zwykle mniej dekoracyjna, niż obsadzanie akwarium gatunkowymi grupami roślin!
Kontrastujące ze sobą gatunki powinny być sadzone obok siebie.
Rozmieszczenie gatunków akwarium jest uwarunkowane przede wszystkim ich wymaganiami świetlnymi i wysokością. Jednak oprócz tych uwarunkowań istnieje jeszcze jedno ważne kryterium- rośliny lepiej się prezentują, jeżeli obok siebie zestawione są gatunki o kontrastującym wyglądzie. Przykładowo: jasnozielone rośliny wyróżniają się na tle ciemniejszych i odwrotnie; gatunki o delikatnych, powycinanych liściach wspaniale się prezentują obok gatunków o dużych, nie powycinanych blaszkach liściowych. Pamiętajmy, kontrasty barw i kształtów bardzo ożywiają optycznie świat roślin w akwarium!
"Epifity" potęgują wrażenie pierwotności i naturalności akwarium.
W wilgotnych lasach tropikalnych powszechna jest grupa roślin określana jako "epifity". Są to rośliny, które nie zakorzeniają się w glebie, lecz osiedlają się na pniach i gałęziach drzew. Ich korzenie zwisają swobodnie lub też oplatają podłoże, na którym roślina jest osiedlona, i są dobrze widoczne dla obserwatora. Tego typu rośliny kojarzą się z pierwotną przyrodą, tak trudną już do znalezienia w Europie. W akwarium można stworzyć namiastkę epifitów za pomocą roślin porastających podwodne przedmioty. Znakomicie potęguje to wrażenie, że nasze akwarium jest fragmentem dzikiej fascynującej przyrody, a uzyskany w ten sposób efekt dekoracyjny wart jest zachodu. W akwarium najefektywniej wyglądają "epifity" porastające dekoracyjne korzenie, ale możliwe jest też ich umocowanie na innych przedmiotach, np. do przyssawki na szybie. Rośliny przymocowuje się do podłoża (np. przywiązuje żyłką wędkarską), a po pewnym czasie korzenie naszych "epifitów" obrastają podłoże, przy czym są dobrze widoczne. Część z nich pozostaje swobodnie w wodzie, co potęguje wrażenie "pierwotności". Do wykorzystania jako "epifity" nadają się Anubias barterivar.