Usa wobec państw bałkańskich.
Poparcie dla Bałkanów ze strony USA:
1 USA popierały Jugosławię na arenie międzynarodowej często nawet gdy było to sprzeczne z interesem amerykańskim
2 1948 - 1961 z USA wsparcie dla Jugosławii w wysokości 3,5 mld $
3 Współpraca armii USA z armia jugosłowiańską
4. USA nie blokowały rozwoju Ruchu Państw Niezaangażowanych
5. Współpraca gospodarcza - Ford, linie lotnicze
Doktryna Wainbergera, Powella, Clintona
Amerykańska interwencja jest dopuszczalna gdy:
-zagrożenie dla amerykańskich interesów
-wykorzystanie siły militarnej tylko przy jasno zdefiniowanych celach
-konieczność adaptacji do panujących warunków
-wystarczające poparcie dla działań wojskowych (poparcie społeczne)
-wykorzystanie siły tylko w ostateczności
Interwencje amerykańskie często mają swoje podłoże w opinii publicznej ( np. ludzie widząc głód w jakimś kraju chcą interwencji )
Colin Powell uznał cel polityczny za jeden z powodów ew. interwencji:
Cel polityczny musi być jasny, zrozumiały, poziom ryzyka musi być do zaakceptowania. Należy stosować proporcję siły ze środkami ekonomicznymi i dyplomatycznymi. Cele militarne mają się wiązać z celami politycznymi.
1992 prezydentem zostaje Clinton jego polityka to 3 grupy:
- interesy życiowe ( obrona terytorium USA, obrona obywateli, sojuszników, dobrobytu ekonomicznego)
- interesy ważne - ograniczone użycie siły, które miało być poprzedzone kalkulacją ryzyka, korzyści i szans ich osiągnięcia.
- interesy humanitarne - użycie siły będzie ograniczone do sytuacji, w których jest to jedyny sposób dla zrealizowania potrzeb tych, którzy są w potrzebie
1989- S. Woodward uznała, że wpływ USA na Bałkanach jest marginalny
Dla USA najlepsze:
- jedność Jugosławii
- silna władza centralna będąca w stanie przeprowadzić reformy przy poparciu społecznym
Udzielenie poparcia dla rządu Ante Markovicia. Poparcie dla całej Jugosławii w strukturach europejskich. Poparcie dla polityki podtrzymania kursu niezaangażowania. Kontakt z Milosviviem. Wykorzystanie jugosłowiańskiego długu zagranicznego przez utworzenie Amerykańsko- Jugosłowiańskiej Rady Gospodarczej. ( kontrola pomocy dla Jugosławii )
Z drugiej strony w USA sympatie dla ruchów odśrodkowych, które przekładały się na sympatie wokół praw człowieka i demokratyzacji.
Czerwiec 1991 - styczeń 1992 - USA zwracają uwagę na konieczność wprowadzenia demokracji ( prawa i wolności dla obywateli, wolne wybory). Zachęcali do dialogu między republikami, grupami etnicznymi. Konieczność przestrzegania praw człowieka, promowanie reform rynkowych. Jedność Jugosławii na zasadach demokracji.
1990 Wspólnoty Europejskie zaproponowały Jugosławii układ stowarzyszeniowy, pomoc finansową i techniczną jeśli wprowadzą reformy
PHARE- wsparcie dla reform w Polsce i na Węgrzech. Wspólnoty chciały ten program na Bałkanach.
21.06.1991 do Belgradu przyjeżdża James Baker ( 4 dni przed wojną ):
- poparcie dla jedności
- sprzeciw wobec użycia siły
-jednostronne działania nie zostaną zaakceptowane
- pomoc gospodarcza Europy i USA dla rozwiązanie pokojowego
Po tych zdarzeniach wybucha pierwsza wojna na Bałkanach. W Słowenii trwa 10 dni. Słowenia i Chorwacja ogłaszają niepodległość. Zostaje wprowadzone embargo na broń dla Jugosławii. ( co umocniło w wojnie Serbów)
Na wyspie Brioni zostało zawarte porozumienie przy udziale Wspólnot Euro. Postanowiono, że:
- powrót do sytuacji sprzed konfliktu
- zawieszenie skutków niepodległości na 3 miesiące
- misja monitorująca na terenach Jugosławii ( KBWE oraz WE)
Konferencja w Hadze (7.09.1991) na czele Peter Carrington :
- niedopuszczalne jest zmiana granic
- gwarancje dla mniejszości
_ uwzględnione interesy i aspiracje poszczególnych republik
09.1991 - Serbowie kontrolowali 1/3 Chorwacji
11. 1991 zawieszono konferencję, sprzeciw Serbów wobec pokojowego załatwienia konfliktu, nierespektowanie zawieszenia broni
Nałożono sankcje na Jugosławię ( ograniczenie handlu, koniec z preferencjami ze strony USA embargo na ropę, efektywne embargo na broń.
ONZ zostało wciągnięte w konflikt
Komisja Badintera - wydawała opinie w celu wsparcia planu pokojowego
1992 wojna na terenach Bośni
Specyficzność wojny w Bośni:
- kampanie wyborcza w USA
- wojna na tle religijnym
- sprawa uchodźców
Przez to USA zaangażowały się w konflikt.
Podejście dwupoziomowe ( UE oraz ONZ)
1992 przewodnictwo w UE Portugalii
Cutilleiro przygotował plan pokojowy:
- zachowanie istniejących granic
- absolutny sprzeciw wobec roszczeń państw ościennych
-zasada utworzenia kantonów w Bośni
- proponowane rozwiązanie miało odpowiadać składowi etnicznemu
USA zaczęli zmieniać swoje podejście bo:
- 1993 rozpad USSR zakończony
- niepodległość Słowenii i Chorwacji i uznanie ich uspokoiło Serbów na tych terenach
Plan Vance'a - Owena
- część konstytucyjna
- wojskowa
- mapa z podziałem terytorium
Chorwaci przystali do planu, Serbowie nie, muzułmanie częściowo.
1993 Clinton ujawnia plan zakończenia konfliktu w Bośni:
- USA będą starali się nie używać siły ( dyplomacja, negocjacje)
- utrzymanie sankcji dla Jugosławii
- utrzymanie strefy zakazu lotów
- udział sił USA wraz z NATO, ONZ w celu utrzymania pokoju
-konsultacje z innymi państwami ( Rosją )
Muzułmanie w końcu uznają plan Vance'a - Owena.
1994 - zniesienie embarga dla Słowenii, Chorwacji, Muzułmanów w Bośni.
Joint Action Plan
- kontynuacja pomocy dla Bośni
- rygorystyczne przestrzeganie sankcji
- zamknięcie granicy między Bośnią i Serbią
- ustanowienie trybunału karnego dla byłej Jugosławii
- strefy bezpieczeństwa ONZ
- ochrona sił UNPROFOR ( United Nations Protection Forces )
1994 porozumienie w sprawie utworzenia federacji Chorwacko - Muzułmańskiej w Bośni
Po masakrze w Srebrnicy i na placu targowym w Sarajewie USA zaczynają naloty na Serbów
1995 Dayton - konferencja pokojowa . Pokój podpisany w Paryżu ( 51% Bośni dla Chorwatów i Muzułmanów 49 % dla Serbów).
USA przyczyniły się do zakończenia wojny na Bałkanach. UE nie poradziła sobie z konfliktem.
God bless America.