Dostosowanie wymagań edukacyjnych dla dzieci słabowidzących

Damian Krajewski

CZYTANIE

• Dzieci z uszkodzonym widzeniem napotykają na swej szkolnej drodze liczne trudności w zakresie czytania.
  Wiele z nich to:

• mylenie liter o podobnych kształtach,

• wyrazów o podobnej strukturze,

• przestawianie liter,

• nieprawidłowa technika czytania,

• brak rozumienia tekstu w całości.

• Dzieci słabowidzące czytają zwykle wolniej, gdyż wymagają więcej czasu na spostrzeżenie całego wyrazu zdania.

• Rozumienie tekstu utrudnia koncentracja na postrzeganiu kształtu poszczególnych liter.

• Dziecko słabowidzące wymaga większej uwagi i starań ze strony nauczyciela oraz zrozumienia występujących u niego zaburzeń.

PISANIE

• Osoby z wadą wzroku mogą mieć określone trudności z uwagi na obniżoną sprawność spostrzegania i zakłóconą koordynację wzrokowo - ruchową.

• Mogą popełniać wiele błędów: przestawianie, mylenie, opuszczanie liter, błędy ortograficzne, źle rozplanowana strona zeszytu.

WSKAZANIA

Na lekcjach matematyki i geometrii wskazane jest:

• dłuższe skomplikowane działania zapisywać czytelnie na oddzielnych karkach,

• przy zapisywaniu treści zadania uczeń powinien stosować zapisy skrótowe,

• w geometrii należy wprowadzać uproszczone konstrukcje z ograniczoną do koniecznych liczbą linii pomocniczych i konstrukcje geometryczne wykonywać na kartkach większego formatu niż zwykła kartka papieru.

Wskazania do pracy z uczniem słabowidzącym w zakresie czytania i pisania

• Stosować odpowiednie światło - takie, przy którym używając pomocy optycznych można uzyskać najlepszy kontrast i doświetlenia np. czytanego tekstu w różnych porach dnia.

• Do czytania książek używać statywu, najlepiej z regulacją, zapewni on wygodną pozycję, w ręku trzymana będzie tylko pomoc optyczna, można zrezygnować ze statywu, kiedy książka jest lekka.

• Do odznaczania czytanej linijki stosować odpowiednio wycięty szablon, tzw. „okienko”.

• Kontrast czytanego tekstu poprawi się, jeżeli będziemy używać kolorowych folii w odcieniu żółtym, zielonym, różowym (słabo widzący najchętniej stosują folię żółtą), które poprawiają kontrast.

• Czytać, (w domu) leżąc na brzuchu, aby pozwolić zachować mniejszą odległość od czytanego tekstu.

• Położyć pod czytaną kartkę arkusz czarnego papieru aby uniknąć efektu prześwietlenia druku.

• Do pisania używać cienkopisów, flamastrów, pisaków oraz papieru o linijkach nie utrudniających odczytanie tekstu.

• Stosować kolorowe flamastry do podkreślania, co ułatwi orientację w odczytywanym tekście.

• Zachęcać dziecko do wyboru najdogodniejszych dla niego ruchów oczu, głowy (może czytać, trzymając oczy i głowę nieruchomo przemieszczając tylko książkę, przesuwając oczy lub głowę po nieruchomej książce).

• Podzielić książki działami i oznaczyć je dowolnie wybranymi kolorowymi taśmami (można też tę metodę zastosować do oznaczania dokumentów). Zaznaczyć spinaczem miejsce czytanego tekstu.

• Dla pokonania wymienionych trudności, na początku nauki pisania powinny używać zeszytów o powiększonej liniaturze i z wyraźnie zaznaczonymi liniami.

• Należy też pamiętać o tym, że dziecko z niesprawnym wzrokiem jest mocno ograniczone w ruchu i orientacji przestrzennej, oczekuje specjalnej pomocy na lekcjach wychowania fizycznego, geometrii, geografii.

• Jeśli to możliwe wspomagać się folią optyczną przy oglądaniu map i wykresów.

• W klasach starszych, gdzie program nauczania jest bardzo szeroki uczeń słabowidzący powinien mieć możliwość nagrywania na dyktafon dłuższych notatek.

• Powinno się zapewnić dzieciom korzystanie z kaset z nagraniami lektur szkolnych lub urządzeń multimedialnych.

PAMIĘTAJ

Obserwuj dzieci, dobieraj metody, środki dydaktyczne do ich możliwości.

1. Słabowidzący mogą się szybciej męczyć ponieważ zużywają więcej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową.

2. Wykorzystuj naturalne światło, a dodatkowe oświetlenie stosuj wg potrzeb.

3. Zachęcaj ucznia do korzystania ze zwykłej tablicy, zwróć uwagę na kontrast [tablica matowa, duża, dobrze oświetlona].

4. Odczytuj głośno i wyraźnie to, co jest napisane, pozwól dzieciom podchodzić do tablicy.

5. Udostępniaj teksty w wersji powiększonej.

6. Modele i przedmioty daj do obejrzenia z bliska.

7. Zadawaj pytanie- „co widzisz?” aby sprawdzić i uzupełnić słownie trafność doznań wzrokowych.

8. Zachęcaj do stosowania pomocy optycznych.

9. Zapewnij podręczniki z powiększoną czcionką.

Literatura:

Kuczyńska - Kwapisz J.: Dzieci niewidome i słabowidzące, Warszawa 1996

Majewski T.: Poradnik dla nauczycieli pracujących z dziećmi z uszkodzonym wzrokiem w systemie integracyjnym, Warszawa 1997

Pielecki A. Skrzetuska E. : Nauczanie niedowidzących w klasach 4 - 8, Warszawa 1991

Sękowska Z.: Uwarunkowania procesu kształcenia uczniów, w: Szkoła Specjalna 1984, nr 1

1