1. Organizacja: może być społeczna, gospodarcza lub polityczna. Grupa ludzi mająca wspólny cel, zadania, program, np.organizacja społeczno-polityczna. Forma, system, sposób w jaki coś jest zorganizowane. Grupa ludzi i infrastruktura z przypisaniem odpowiedzialności,uprawnień i powiązań. Według Kotarbińskiego organizacja to takie współdziałanie części, które przyczynia się do powodzenia części.
Celem ogólnym org. jest koordynacja:zasobów ludzkich (siły roboczej); zasobów materialnych (zdolności produkcyjnej posiadanych urządzeń i zasobów materiałowych); zasobów finansowych dla uzyskania wyrobu spełniającego wymagania przy najniższym koszcie.
Termin "organizacja" można rozumieć w trzech zasadniczych znaczeniach:rzeczowym (instytucjonalnym) - jako całość złożoną z ludzi wyposażonych w środki rzeczowe (aparatura), a więc w narzędzia, maszyny, materiały, które łączą określone więzi, w tym znaczeniu mamy na myśli rzeczy zorganizowane, czyli konkretne instytucje; atrybutowym (strukturalnym) - oznaczającym cechę przedmiotów złożonych; czynnościowym-stanowiącym rodzaj działania zorganizowanego,skierowanego na osiągnięcie określonych celów; chodzi w tym przypadku o samą czynność organizowania, np.: zorganizowanie wycieczki, konferencji, sprawnego funkcjonowania firmy itp.
Warunki sprawnej organizacji:rozdział obowiązków, przekazywania informacji i poleceń,zbierania i analizowania doświadczeń,oddzielenie funkcji kierowniczych od funkcji wykonawczych.
2. Organizacja gospodarcza: organizacja realizująca określone cele gospodarcze. Stanowi wewnętrznie zintegrowaną całość, złożona z: celów i zadań gospodarczych, pracowników, wyposażenia materialno technologicznego, formalnej struktury.
3. System produkcyjny: stanowi celowo zaprojektowany i zorganizowany układ materialny, energetyczny i informacyjny eksploatowany przez człowieka i służący produkowaniu określonych produktów (wyrobów i usług) w celu zaspokajania różnorodnych potrzeb konsumentów (klientów)
4. Proces produkcji:to proces transformacji, czyli przekształcenia wektora wejścia systemu produkcyjnego w wektor wyjścia. Cechy: przebiega według z góry zaprojektowanej reguły, realizowany jest w określonych przedziałach czasu kalendarzowego, charakteryzuje się zmiennością zasileń (materiałowych, energetycznych, informacyjnych). Powinien przebiegać zgodnie z zasadami ekonomii: maksymalizacja zysku w warunkach limitowanych zasileń czynników produkcji; w warunkach minimalizacji zasileń otrzymanie użytecznego efektu.
5. Proces produkcyjny: jest uporządkowanym ciągiem działań, w wyniku którego konsument (użytkownik) otrzymuje produkty, którymi są wyroby lub usługi. Cechy: Celowość - proces produkcyjny traktowany jako uporządkowany zespół działań i czynności musi być zaprojektowany i zorganizowany dla realizacji określonego celu pojedynczego lub grupy celów, przy czym cele te mogą się zmieniać. Dynamika - przebieg procesu według z góry zaprojektowanej reguły działaniami w określonych przedziałach czasu kalendarzowego, jednak w warunkach zmienności charakterystyk ilościowych i jakościowych, zasileń materiałowych, energetycznych i informacyjnych, świadczący o dynamicznym charakterze warunków jego funkcjonowania. Ekonomiczność - proces produkcyjny powinien przebiegać zgodnie z zasadami ekonomi czyli przy maksymalizacji efektu produkcyjnego w warunkach określonych, limitowanych zasileń w czynniki produkcji lub przy założeniu uzyskania określonego użytecznego efektu produkcyjnego w warunkach minimalizacji zasileń w czynniki produkcji.
Proces produkcyjny „prosty”: proces, w którym przedmiot produkcji podlega przetworzeniu w kolejnych następujących po sobie operacjach(procesach cząstkowych), jest to proces szeregowy.
Proces produkcyjny „złożony”: proces, w którym: produkt końcowy otrzymujemy przez połączenie wytworzonych uprzednio półproduktów; produkty końcowe otrzymujemy przez wydzielenie (podział) półproduktu lub produktu końcowego z produktu wyjściowego; występują kombinacje obu wymienionych wyżej wariantów.
Rozkład produktu złożonego;Rozdzielenie i łączenie.
Proces przygotowania produkcji: projektowanie strategii zarządzania; prognozowanie i planowane strategiczne; projektowanie produktu (konstrukcyjne przygotowanie produkcji); projektowanie procesu(systemu wytwórczego, zdolności produkcyjnych; technologiczno-organizacyjne przygotowanie produkcji); gromadzenia kapitału i finansowanie przedsięwzięcia- projektu; przygotowanie czynników produkcji i szkolenie personelu; produkcja surowcowa (przemysł rolno -spożywczy: plantacje buraków, tytoniu, warzyw-owoców, itp.)
Proces wytwórczy:dotyczy wytwarzania wyrobu, czyli przetwarzania czynników produkcji w wyroby. Proces powiązany z planowaniem operacj,sterowanem produkcji,sterowanem jakości
Klasyfikacja i cechy przemysłowych procesów wytwórczych wg kryteriów: ciągłości i przebiegu w czasie: procesy dyskretne, procesy ciągłe(aparaturowe);rodzajów stosowanych technologii: procesy wydobywcze, procesy przetwórcze, procesy obróbkowe, procesy montażowe i demontażowe, procesy naturalne i biotechnologiczne; cech organizacyjnych: w ujęciu komórki produkcyjnej, w ujęciu produkowanego wyrobu, w ujęciu technologii grupowej; zastosowanych środków pracy: ręczne, maszynowe, aparaturowe, zautomatyzowane (FMS - Flexible Manufacturing System-elastyczny system wytwarzania), wspomagane komputerowo(CAM -Computer Aided Manufacturing -komputerowe wspomaganie wytwarzania), zintegrowane komputerowo (CIM -Computer Integrated Manufacturing- komputerowe zintegrowane wytwarzanie).
Elementy składowe procesu wytwórczego: procesy lub operacje technologiczne: . procesy lub operacje kontrolne: . procesy lub operacje transportowe: . procesy lub operacje magazynowania i składowania:
Operacja: to zespół czynności, czyli część określonego procesu produkcyjnego realizowana na jednym stanowisku, przez jednego wykonawcę indywidualnego lub grupowego , przy jednym przedmiocie lub zespole przedmiotów wykonywanych jednocześnie bez przerw na jakąkolwiek inna pracę. Operacja jest podstawową , elementarną jednostka systemu produkcyjnego. W większości gałęzi przemysłu nie ulega dalszemu podziałowi. Z punktu widzenia analizy procesu może być podzielona na: zabiegi (ta część operacji jaka jest wykonywana przy jednym zamocowaniu przedmiotu na obrabiarce lub stole produkcyjnym); czynności(ta część operacji, która odnosi do jednych i tych samych elementów); ruchy robocze (chwyty).
Typy operacji: operacje technologiczne, kontroli, transportu, magazynowania i składowania.
Struktura procesu wytwórczego: układ faz oraz procesów technologicznych, kontrolnych, transportowych i magazynowych występujących w ramach tych faz, a także operacji produkcyjnych powiązanych z materiałowymi, energetycznymi i informacyjnymi umożliwiającymi taki przepływ materiałów i półwyrobów przez stanowiska obróbkowe i montażowe, aby możliwe było aby możliwe było otrzymanie wyrobu finalnego i przekazania go do dystrybucji.
Struktura procesu wytwórczego:W ujęciu technologicznym: definiuje się jako układ faz i operacji technologicznych wraz z powiązaniami niezbędnymi dla wyprodukowania wyrobu. W ujęciu przedmiotowym: definiuje układ procesów produkcyjnych poszczególnych części, podzespołów i zespołów oraz montażu finalnego wraz z powiązaniami materiałowymi , energetycznymi i informacyjnymi niezbędnymi dla wyprodukowania wyrobu finalnego. W ujęciu technologii grupowej: definiuje się jako podejście do zagadnienia produkcyjnego. charakteryzujące się tym ,że w procesie produkcji i projektowania podobne części składowe wyrobów są identyfikowane i układane w grupy według cech ich podobieństwa technologicznego w celu umożliwienia wytwarzania nawet pojedynczych części w warunkach produkcji seryjnej.
Proces pomocniczy - dotyczy utrzymania ruchu, dostarczania czynników energetycznych, utylizacja odpadów produkcyjnych
Proces wytwórczy obsługowy - dotyczy obsługi administracyjnej, BHP, ochrony obiektu, utrzymywania czystości.
Proces dystrybucji i obsługi klienta - dotyczy zorganizowania i funkcjonowania sprzedaży, obsługi serwisowej, badań marketingowych.
6. Podstawowe cechy organizacyjne: rozmieszczenie w przestrzeni i w czasie procesów i ich powiązanie w procesy złożone; zakres sterowanie procesami produkcyjnymi; typy, formy i odmiany procesu produkcyjnego.
7.Typy organizacji produkcji:stopień specjalizacji poszczególnych stanowisk roboczych wraz z obciążeniem tych stanowisk, związanych z wykonywaniem wyznaczonych części i operacji określają typ organizacji produkcji na stanowisku roboczym lub krótko-TYP PRODUKCJI.
Produkcja masowa: gdy na stanowisku pracy wykonujemy stale te sama jedna operacje ( na tym samym wyrobie), a stanowisko może być wąsko specjalizowane,
Produkcja wielkoseryjna: gdy na stanowisku występuje od 2 do 6 operacji, partie wyrobów sa duże powtarzalne w regularnych odstępach czasu, a stanowisko może być stosunkowo wąsko specjalizowane,
Produkcja średnioseryjna: gdy na stanowisku występuje od 6 do 20 operacji, partie wyrobów są średniej wielkości, powtarzalne w określonych odstępach czasu, a stanowisko jest specjalizowane w dość szerokim zakresie,
Produkcja małoseryjna; gdy na stanowisku występuje od 20 do 40 operacji, partie wyrobów są niewielkie i mogą się powtarzać w regularnych lub nieregularnych odstępach czasu, a stanowisko jest uniwersalne, czasem w nieco węższym zakresie,
Produkcja jednostkowa: gdy na stanowisku liczba operacji jest większa niż 40, rzeczywista liczba operacji jest nieokreślona, albowiem produkcja jest na ogół niepowtarzalna i zmienna, a stanowisko jest na ogół uniwersalne, jedynie przysposobione do wykonywania różnych operacji o tym samym charakterze technologicznym, np.Podgrzewanie do różnych temperatur, toczenie itp.
8. Podział stanowisk roboczych: Uniwersalne (U): bez przydzielenia ściśle określonych części i operacji, a więc mające wyposażenie uniwersalne i uniwersalne narzędzia w obrębie danej fazy technologicznej. Specjalizowane (Sp): z przydzieloną grupą części i narzędzi i operacji z możliwością przezbrojeń, jednakże w zawężonym zakresie do pewnej klasy przyrządów i narzędzi. Specjalne (S): z przydzieloną ściśle jedną lub dwoma /trzema ściśle określonymi częściami i operacjami, w zasadzie bez możliwości przezbrojeń , jedynie często z możliwością przebudowy stanowiska w celu dostosowania do innej części i operacji.
9. Rozmieszczenie procesów: lokalizacja obiektów- jest rozmieszczeniem fizycznym wyposażenia, biur, pomieszczeń wewnątrz organizacji. Opisuje lokalizacje i ich wzajemne powiązania; projektowanie lokalizacji- ma na celu organizowanie fizycznego rozmieszczenia obiektów w taki sposób, aby działania były dokonywane w sposób jak najbardziej efektywny.
10. Forma organizacji produkcji: Produkcja potokowa (to taka, w której zadania realizuje się w sposób ciągły): ściśle określony harmonogram przebiegu procesu produkcyjnego; liniowe rozmieszczenie maszyn i urządzeń produkcyjnych; wysoki stopień specjalizacji stanowisk roboczych; ciągłość ruchu obrabianych przedmiotów; rytmiczność pracy stanowisk roboczych. Dla satysfakcjonującego funkcjonowania organizacji potokowej spełnione powinny być następujące warunki: znaczna stabilność popytu, wyroby i usługi muszą być znormalizowane, dostawy materiałów muszą się odbywać w określonym czasie, wykonanie musi odpowiadać przyjętym normom jakości, na linii muszą być sprawne urządzenia technologiczne. Rozmieszczenie maszyn: liniowe, grupowe, gniazdowe. Produkcja niepotokowa- to taka, w której zadania realizuje się w sposób dyskretny.
13. Metoda Kaizen (z jap. Ciągłe doskonalenie): poprzez stopniowe doskonalenie wszelkich aspektów działalności firmy dąży do osiągnięcia następujących celów: skrócenie czasu realizacji procesu pracy oraz poprawy jakości; dostosowywanie techniczne elementów systemu; tworzenie kryteriów oceny i nagradzania; redukcję kosztów.
Zasady Kaizen: problemy stwarzają możliwości; pytaj 5 razy „dlaczego”(metoda 5 why); bierz pomysły od wszystkich; myśl nad rozwiązaniami możliwymi do wdrożenia; odrzucaj ustalony stan rzeczy; wymówki, że czegoś nie da się zrobić są zbędne; wybieraj proste rozwiązania-nie czekaj na te idealne; użyj sprytu zamiast pieniędzy; pomyłki koryguj na bieżąco; ulepszenie nie ma końca.
Filozofia KAIZEN opiera się na dwóch zasadniczych elementach:ulepszanie i zmiany na lepsze, toczący się ciągły proces.
Elementy składające się na sukces metody Kaizen: wykorzystanie zasobów ludzkich(szkolenie, doświadczenie, zaangażowanie, system partnerski); proces zorientowany na sposób dochodzenia do wyniku (usprawnienie i doskonalenie metod pracy); produkt (ciągła poprawa jakości oparta na technice zarządzania jakością TQM); technologia ( przestrzeganie norm w procesie technologicznym, wykorzystywanie systemów wytwórczych CAM).
14. Dokumenty wynikające z przesłanek organizacyjno-sprawnościowych: regulamin organizacyjny, schemat org., karty zadań jednostek i komórek org., zakres czynności stanowisk, instrukcje org., regulaminy, zarządzenia, polecenia, pisma ogólne.
Statut: pierwszy, najbardziej ogólny dokument-forma podstawowa istnienia i funkcjonowania systemu organizacyjnego (przedsiębiorstwa) opisujący go syntetycznie; statut podlega rejestracji w sądzie, prowadzącym rejestr handlowy i jego układ oraz zawartość merytoryczna poddawany jest odpowiednim ocenom przez zespół sędziowski; wpis do odpowiedniego rejestru jest warunkiem uzyskania osobowości prawnej przez każdy podmiot gospodarczy.
Cechy informacji: rzetelność-informacja musi wiernie opisywać procesy i stany gospodarcze; selektywność-informacja ma być odbierana pod kątem problemu gospodarczego; adresowalność- sposób dostarczania i prezentacji informacji ma być zgodny z wymaganiami indywidualnego odbiorcy; odpowiedzialność - dostarczana informacja ma być zgodna z konkretnym zapotrzebowaniem; terminowość-info ma być dostępna na żądanie
Czynności przedsiębiorstwa: techniczne;handlowe;finansowe; ochronne;rachunkowe;kierownicze: planowani, organizowanie, rozkazywanie, koordynowanie, kontrolowanie.