MYŚLENIE I ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW

Algorytm- przepis, który określa, jaki skończony ciąg operacji należy wykonać, aby rozwiązać wszystkie zadania należące do danej klasy. Stosowanie go gwarantuje osiągnięcie celu

Efekt pierwszeństwa- zjawisko polegające na przecenianiu wartości poznawczej informacji, którą człowiek otrzymuje w pierwszej fazie rozwiązywania problemów

Fiksacja funkcjonalna- poznana w toku uczenia się specyficzna funkcja przedmiotu utrudnia zastosowanie go w nowy sposób. Tak więc ludzie nie zawsze dostrzegają, że ciężarek służący do ważenia można użyć do wbijania gwoździ.

Heurystyka- reguły, zasady, wskazówki i intuicje, które są niedostatecznie określone i które nie gwarantują rozwiązania problemu. Stosowanie ich jest ryzykowne.

Myślenie- umysłowa czynność przetwarzania informacji zakodowanych w spostrzeżeniach, wyobrażeniach i pojęciach. Umożliwia ona tworzenie oryginalnych pomysłów lub zastosowanie wyuczonej wiedzy w nowych okolicznościach

Myślenie produktywne- czynność ukierunkowana na tworzenie informacji nowych dla podmiotu. Zachodzi ona w procesie rozwiązywania problemów

Myślenie reproduktywne- czynność polegająca na zastosowaniu uprzednio zdobytej wiedzy w nowych warunkach

Myślenie twórcze- czynność wytwarzania informacji społecznie nowych i społecznie doniosłych. Dzięki niej rozwija się filozofia, nauka i sztuka.

Nastawienie- ukształtowana w ubiegłym doświadczeniu skłonność (gotowość) do spostrzegania świata i rozwiązywania problemów w specyficzny sposób. Często utrudnia ono dostrzeżenie alternatywnych metod zachowania. Fiksacja funkcjonalna jest jednym z rodzajów nastawienia

Olśnienie- zjawisko występujące w procesie produktywnym i twórczego myślenia. Polega ono na nagłym wpadaniu na pomysł rozwiązywania problemów. Często występuje w czasie przerwy w pracy

Pojęcie- poznawcza reprezentacja, w której odzwierciedlone są cechy wspólne dla danej klasy przedmiotów lub zdarzeń. Jako przykłady pojęcia można wymienić „kwadrat” czy „strach”

Pojęcie matrycowe- klasyczne, tak zwane arystotelowskie, występują w nauce szczególnie w naukach ścisłych- reprezentacje poznawcze skończonej liczby. Wspólne cechy które w jednym stopniu przysługują wszystkim desygnatom danej klasy; oparte są na ścisłej definicji zawierającej warunki konieczne i wystarczające aby dany obiekt mógł być uznany za reprezentanta danej kategorii, są bardzo dobrze określone np funkcje, atom, trójkąt

Pojęcia naturalne- rozmyte, dominują w życiu potocznym, są mniej określonej jednoznaczne- reprezentant poznawczy który odzwierciedla zespół cech które w różnym stopniu przysługują desygnatom danej klasy, oparte są na podobieństwie do przechowanych w pamięci tzw typowych egzemplarzy a nie na definicji i warunkach koniecznych i wystarczających, występują w kontekście

Problem- rodzaj zadania, którego nie można rozwiązać za pomocą wiedzy posiadanej przez podmiot. Rozwiązanie go wymaga produktywnego myślenia

Problem dywergencyjny- zadanie problemowe, którego cel dopuszcza wiele poprawnych (wartościowych) rozwiązań. Tak więc dwa zupełnie różne wynalazki techniczne mogą w równym stopniu zaspokajać ludzkie potrzeby

Problem konwergencyjny- zadanie problemowe, którego cel dopuszcza tylko jedno rozwiązanie. Zadanie logiczne czy łamigłówki mają z reguły taką strukturę

Problem otwarty- zadanie, w którym człowiek nie posiada żadnych informacji o możliwych jego rozwiązaniach. Nie wie, jakie hipotezy lub warianty wchodzą w grę

Problem zamknięty- zadanie, w którym znany jest zbiór możliwych rozwiązań, takich jak hipotezy. Celem człowieka jest wykrycie, które z nich jest poprawne

Strategia rozwiązywania problemów- system reguł heurystycznych, które ludzie stosują w procesie rozwiązywania problemów

Teoria inkubacji- system twierdzeń, zgodnie z którym olśnienie, czyli nagłe odkrycie rozwiązania, poprzedza nieświadoma praca umysłu

---