ZESPÓŁ OPONOWY
R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii”
R. Mazur „Neurologia - myślenie kliniczne”
A. Prusiński „Neurologia praktyczna”
W. Jakimowicz „Neurologia kliniczna”
M. Schirmer „Neurochirurgia”
G. Fuller „Badanie neurologiczne - to proste“
John Murtogh „Zabiegi lekarskie”
EPIDEMIOLOGIA:
ETIOLOGIA:
• podrażnienie opony twardej przez :
procesy zapalne opon
wynaczynioną do przestrzeni podpajęczynówkowej krew
choroby nowotworowe opon i mózgu
rozległe ogniska zawałowe mózgu stykające się z przestrzeniami płynowymi
PATOGENEZA:
• unerwienie opony twardej :
vide ból głowy
• ukrwienie opony twardej :
a meningea media (od. a. maxillaris)
a. meningea anterior (od. a. ophtalmica)
a. meningea posterior (od a. pharyngea ascendens)
rr. meningei (od. a. occipitalis, a. vertebralis, a. lacrimalis)
OBRAZ KLINICZNY:
OBJAWY PODMIOTOWE :
• silny ból głowy
• nudności i wymioty
• światłowstręt (photophobia)
• nadwrażliwość na bodźce słuchowe
• przeczulica całego ciała (nadwrażliwość na bodźce dotykowe)
• zespołowi oponowemu towarzyszą zwykle objawy ogólne w postaci zab. przytomności, lub świadomości (świadczą o zajęciu CUN)
• rzadziej zaburzona dysfunkcja motoryczno - koordynacyjna i zaburzenia mowy
o typie afazji
OBJAWY PRZEDMIOTOWE (OBJAWY OPONOWE) :
• sztywność karku :
badamy przyginając głowę biernie ku klatce piersiowej
w warunkach prawidłowych można swobodnie dotknąć głową do mostka
w przypadku sztywności karku broda nie dochodzi do mostka
próby przygięcia napotykają opór i zwykle wywołują ból
podajemy na ile palców broda nie dochodzi do kl. piersiowej
w skrajnych przypadkach występuje odgięcie głowy ku tyłowi z przykurczem
długich mięśni kręgosłupa i wygięciem tułowia ku przodowi (opisthotonus)
badania sztywności karku nie wykonuje się:
w przypadku niestabilności kręgów szyjnych np. po urazie,
lub w przebiegu RZS
w przypadku zagrożenia wgłobieniem (można przyspieszyć)
• objaw Kerninga :
pacjent leży płasko na leżance
kończynę wyprostowaną w stawie kolanowym unosimy zginając w
stawie biodrowym
występuje opór, ból i odruchowe zgięcie w stawie kolanowym
objaw Kerninga jest obustronny (w przeciwieństwie do Lasequa, który
jest jednostronny)
uszkodzenie drogi korowo - rdzeniowej znosi objaw Kerninga
• objaw Brudzińskiego górny :
podczas zginania głowy ku przodowi następuje zginanie kończyn dolnych
(w stawach biodrowych i kolanowych)
• objaw Brudzińskiego dolny :
analogiczne zgięcie kończyn przy ucisku na spojenie łonowe
• objaw Flatau :
rozszerzenie źrenic przy zgięciu głowy do przodu
ROZPOZNANIE:
RÓŻNICOWANIE:
• sztywność karku może wystąpić w:
znacznego stopnia zwyrodnieniu kręgosłupa szyjnego
parkinsonizmie
wgłobieniu migdałków móżdżku do for. magnum
zapaleniu węzłów chłonnych szyi i karku
ciężkim zapaleniu gardła
w w.wym. przypadkach sztywności karku nie towarzyszą objawy Kerninga i Brudzińskiego
LECZENIE:
• przyczynowe
POWIKŁANIA:
ROKOWANIE:
PROFILAKTYKA:
PATRZ TEŻ:
2/2
Zespół oponowy