Pedagogika Kultury
Powstanie pedagogiki kultury - powstała ona w XIX wieku w środowisku humanistów niemieckich /Wilhelm Dilthey 1833-1911, Wilhelm Humbolt 1767-1835, Edward Springer 1883-1963, Henrich Rickert 1863-1936/. Nawiązali oni do filozofii E. Hegia /1770-1831/. Był on idealistą. Uważał, że duch ludzki jest pierwszy - fenomenologią ducha. Najpierw duch, a potem materia. Filozofowie nawiązali do jego poglądów. Uważali, że nie należy człowieka traktować jak naturę. Wystąpili przeciw naturalizmowi, oraz poglądowi, że cały świat można poznać za pomocą rozumu.
Główne założenia:
Poza życiem biologicznym człowieka istnieje duch ludzki, który jest charakterystyczny tylko dla życia człowieka.
Należy tworzyć wiedzę o człowieku /jego potrzeby/.”Przyrodę można wyjaśniać, zaś kulturę trzeba rozumieć”. Poznawanie kultury jest procesem osobistym i indywidualnym.
Najważniejsze pojęcia:
Kultura i uniwersum kultury - użyta w starożytności. Rozszerzyła się na wszystkie dziedziny. Jest ulepszaniem, doskonaleniem. Język, religia, prawo, sztuka. Kultura jest nośnikiem wartości /jakie człowiek uznaje/. Ma charakter aksjologiczny, poszukujący ciągle wartości. Jest obiektywna i wartościowa. Pewne formy kultury sięgają do najgłębszych pokładów psychicznych człowieka. Każdy z nas ma sfery emocji.
Ekspresja - ma dwie ważne cechy: wyraża człowieka i w momencie wypowiedzi, czyni obiektywnymi nie wyrażone stany.
Paidea - wyrażona myśl.
Istnieje stała wymiana uniwersum kultury a jednostką, która korzysta z kultury, ale wkłada w nią coś nowego.
Stosunek pedagogiki kultury do wartości.
Wartości są obiektywne, a nie zależne od środowiska, okresu historycznego człowieka.
Zasadnicze wartości - prawda, dobro, piękno. Wszystko stanowi jedność. Współczesna kultura zaproponowała na miejsce tej jedności hedonizm i redukcjonizm moralny.
Uznawanie wartości tradycji /współczesność już nie potrzebuje tradycji/. Istnieją pewne dziedziny wiedzy, które powinny być znane człowiekowi współczesnemu, tzw. KANON. ANOMIA - małe dziecko nie ma żadnych wartości. Heteronomia - młody człowiek jeszcze nie uznaje wartości, ale słyszy o nich. Jest świadomy, ale jeszcze ich nie uznaje. AUTONOMIA - dorosły człowiek mający własne wartości.
Należy przekazywać wiedze o wartościach. Największą wartością jest wartość moralna.
Przyjmowanie wartości.
Wartości kultury a jednostka - jednostka nie przyjmuje wartości kultury w sposób mechaniczny, a jedynie rozumowo, poprzez własne doświadczenie. Zależy to od wrażliwości, potrzeb psychicznych, poziomu wiedzy danej jednostki. A także drogi życiowej. Ten proces jest niezwykle ważny, ponieważ następuje rozwój. Osobisty proces kultury nazywany „kulturą w człowieku”. Ważny jak BILDUNG /wykształcenie/
Recepcja i rozwój pedagogiki kultury w Polsce - miał miejsce w czasie międzywojnia..
Jednym z pedagogów polskich był Bogdan Suchodolski /1903-1993/ redaktor „Kultura i wychowanie”. Napisał „Wielkość sztuki a odrodzenie kultury” i „Uspołecznienie kultury”. Podkreśla stosunek przejmowania tradycji o wolność tworzenia nowych, siła działania. Nie ma różnicy między przyjmowaniem a tworzeniem kultury. Wyraził to co dla pedagogiki kultury było ważne i istotne. Był współtwórcą tajnego nauczania /w czasie wojny/. Po wojnie napisał podręczniki „wychowanie dla przyszłości” - największe powodzenie tej ksiązki. Pod koniec życia napisał „Wychowanie mimo wszystko”. Ostatnia jego ksiązka „Edukacja permanentna. Rozdroża i nadzieje”. Pedagogika kultury ukazuje, że rozwój człowieka następuje przez całe życie. Dorobek Suchodolskiego jest ostro krytykowany.
Innym uczonym, który przeniósł pedagogikę kultury do Polski był Sergiusz Essen. Rosjanin, osiadł w Polsce, traktowany jako Polak. W wielu swoich dziełach upowszechnia rozwój pedagogiki.
Bogdan Nawroczyński - „Życie duchowe”.
Stanisław Osowski /socjolog/ - interesował się kulturą. Napisał „O osobliwościach nauk humanistycznych”. Podkreśla, że nauki humanistyczne nie mogą być traktowane tak jak przyrodnicze. „U podstaw estetyki” pisze o wychowawczych pojęciach nauki. Rozważa w jaki sposób kultura działa na człowieka.
Stefan Szuman /psycholog/. Badał pamięć dzieci - psychologia rozwojową i rysunkową twórczość dzieci; problematyka przeżycia estetycznego. Napisał „Wstęp zasadniczy do zagadnień wychowania estetycznego”. Po wojnie wydał „O sztuce i wychowaniu estetycznym”. Inspirowana pedagogika kultury. Można w niej znaleźć przeżycie estetyczne i jak ono może rozwijać się przez wychowanie lub upowszechnianie i uprzystępnianie sztuki, dyletanta /pochwała/. Uważa, że twórcami samorodnymi są dzieci.
Irena Wojnar - uczennica Suchodolskiego.
Współczesna przydatność pedagogiki kultury - kierunek powstał na przełomie wieku. Współczesna pedagogika kultury:
Pomaga bronić wartości, które w dobie współczesnej są bardzo zrelatywizowane, tzn. pedagogika broni wartość zrelatywizowanych, wrażliwości moralnych. Pedagodzy twierdzą, że tak jak kiedyś się zrodziła /ta moralność/, tak kiedyś może umrzeć.
Broni sfery człowieczeństwa, która nie do końca da się wytłumaczyć.
Pomaga zrozumieć zjawisko „wychowania międzykulturowego”. Tolerancja innych kultur, cywilizacji, poprzez zjawisko globalizacji.
Broni jednostki - wolności i prawa do rozwoju.