Motto: „ Dalsi zamawiający zrezygnowali z realizacji projektów uwzględniając dotychczasowe opinie i doświadczenie spe- cjalistów zalecających ostrożność przy wprowadzaniu do praktyki niesprawdzonych konstrukcji.”
|
Tarnowskie Góry, 2010-08-22
Instytut Maszyn i Urządzeń Energetycznych Politechniki Śląskiej ul. Konarskiego 22 44-100 Gliwice |
Opowieść o losie polskiej energetyki zgotowanym jej przez jednego agenta SB.
Część 121
Powody pozostawienia polskich kotłów rusztowych w stanie zacofania technicznego
z okresu pierwszych lat istnienia Peerelu.
O tym co przede wszystkim złożyło się
na całkowity brak w Polsce nowoczesnych kotłów rusztowych.
III. Trzecim (głównym) powodem była awanturnicza działalność Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej i ówczesnego Ministerstwa Przemysłu Chemicznego - część dwunasta.
Co mogło być powodem utrzymywania jeszcze w 1981 r. zakazu wykonywania przez BPPTiF „PROERG” przyjmowania zleceń na dokumentację modernizacji kotłów z zastosowaniem paleniska narzutowego, to do domniemywania pozostaje treść pisma CBKK skierowanego do BPPTiF „PROERG”, będącego Załącznikiem II.
Ustęp dwudziesty szósty: Z pisma CBKK z 11 maja 1981 r. można dowiedzieć się, że w grudniu 1980 r. został tam opracowany „Ramowy Program Modernizacji Kotłów Przemysłowych na lata 1981-1985 do 1990.” Mamy w nim także informację, że do realizacji tego programu CBKK nawiązało współpracę z ZBP „ENERGOCHEM” w Gliwicach, który zlecił mu w pierwszej kolejności „prace badawczo-rozwojowe i projektowo - konstrukcyjne modernizacji kotłów OR32” w tarnobrzeskim zagłębiu siarkowym. Również, że:
„Prace te wiążą się z realizacją pierwszego etapu programu modernizacji w ramach Problemu Resortowo - Branżowego Nr 126 Resortu Chemii. Godzi się nadmienić, iż po szybkim wdrożeniu tej i kolejnych modernizacji oraz uzyskaniu zakładanych efektów techniczno-ekonomicznych, typowe dokumentacje modernizacyjne po weryfikacji przez GIGE - Warszawa, będą rozpowszechniane i wdrażane jako dokumentacje powtarzalne u innych użytkowników kotłów, nie tylko w Resorcie Chemii.”
„Szybko” to nawet nie okazało się, że GIGE nie miał następnie niczego do „weryfikowania” w ramach realizacji tego programu, natomiast jak przedstawiała się ta działalność w czasie - kiedy zdaniem naukowców z IMiUE Politechniki Śląskiej „rutynowo” modernizowano kotły w zakładach zestawionych w tabeli będącej Załącznikiem I - to można dowiedzieć się czytając niżej:
Ustęp dwudziesty siódmy: Pierwszą pozycją w programie CBKK modernizacji kotłów był kocioł OKR5, będący jedynym i bardzo licznym polskim parowym kotłem rusztowym średniej wielkości, osiągający wyjątkowo złe wyniki eksploatacyjne, zarówno jeśli chodzi o wydajność jak i sprawność.
Zgodnie z programem CBKK (patrz Załącznik II), prace projektowe nad wykonaniem dokumentacji modernizacji kotła OKR5 miały się rozpocząć w CBKK w pierwszym półroczu 1983 r., realizacja modernizacji miała nastąpić w pierwszym półroczu 1985 r., a „próby i badania” zmodernizowanego kotła z następnym oddaniem go do „bieżącej eksploatacji” miały mieć miejsce w latach 1986 -1990.
a. Treść korespondencji Zakładów Przemysłu Tytoniowego w Radomiu z CBKK i ZBP „ENERGOCHEM”:
a/1. Z pisma CBKK do ZPT nr R12/1212/83 z 26 kwietnia 1983 r.:
„Odnośnie możliwości zwiększenia wydajności kotła informujemy, że jest ona możliwa poprzez zabudowę paleniska narzutowego. Biuro nasze w ramach zadań ujętych w Programie Rządowym PR8 dokumentację modernizacji kotłów OKR5 opracowywać będzie w okresie 1984/1985 r.”
a/2. Z pisma ZPT do CBKK nr TE.4120/35/86 z 21 maja 1986 r.:
„ZPT Radom .... zwracają się z prośbą o podanie informacji czy została opracowana dokumentacja na modernizację kotła OKR5.”
a/3. Z pisma CBKK do ZPT nr R12/1710/86 z 6 czerwca 1986 r.:
„ ... informujemy, że według ostatnich uzgodnień z „ZBP „ENERGOCHEM” Gliwice (który jest zleceniodawcą) opracowanie dokumentacji modernizacji w/w kotła zostało przesunięte na 1987 r.”
b. Treść korespondencji Jaworskich Zakładów Chemii Gospodarczej „POLLENA” w Jaworze z CBKK i ZBP „ENERGOCHEM”:
b/1. Z pisma JZChG „POLLENA” do CBKK nr TR/5573/86 z 5 maja 1986 r.:
„W związku z wiadomymi nam możliwościami zwiększenia wydajności kotła typu OR5-021 (czytaj: „zmodernizowany” kocioł OKR5 wyposażony w ignorancką konstrukcję rusztu z typoszeregu Rts autorstwa FPM - Mikołów) przez zastosowanie paleniska narzutowego, uprzejmie prosimy o informację czy możecie podjąć się opracowania przebudowy ... kotła z podaniem przewidywanych efektów.”
b/2. Z pisma CBKK do JZChG „POLLENA” nr R12/6464/86 z 14 sierpnia 1986 r.:
„Z uwagi na ograniczone moce przerobowe, fazy projektowe modernizacji kotła OR5 opracujemy dopiero w roku przyszłym, a kompletną dokumentację warsztatowo-montażową w pierwszej połowie 1988 r.
b/3 Z pisma ZBP „ENERGOCHEM” do JZChG „POLLENA” nr TB/WT/02185/87 z 17 sierpnia 1987 r. (będącego odpowiedzią na pismo TR/6011/86 z 25 sierpnia 1986 r. (czyli sprzed roku), o tej samej treści co pismo skierowane do CBKK - pkt b/1):
„ ... uprzejmie zawiadamiamy, że w ramach opracowywania dokumentacji modernizacyjnej kotłów parowych seryjnej krajowej produkcji, przewidywaliśmy podjęcie prac w zakresie modernizacji kotłów typu OKR5 i OR5 w 1988 r. W związku z przesunięciem szeregu prac w tym zakresie przez Centralne Biuro Konstrukcji Kotłów w Tarnowskich Górach na terminy po 1990 r., do sprawy modernizacji przedmiotowego kotła OR5-021 powrócimy w 1990 r.”
c.Treść korespondencji Zakładów Przemysłu Dziewiarskiego „SIGMATEX” w Piotrkowie Trybunalskim z CBKK:
c/1. Z pisma ZPD „SIGMATEX” do CBKK nr TE/33/89 z 20 lutego 1989 r.:
„W związku z uzyskaną informacją o realizowanej przez Was w ramach programu rządowego modernizacji kotłów parowych typu OKR5 zapytujemy czy powyższa informacja jest prawdziwa, a jeśli tak, to prosimy o 5 kompletów dokumentacji ... .” Jeśli dokumentacja powyższa nie jest gotowa, to prosimy o podanie terminu zakończenia opracowania oraz określenia spodziewanych efektów.”
c/2. Z pisma CBKK do ZPD „SIGMATEX” nr R12/116/89 z 14 marca 1989 r.:
„ ... wyjaśniamy, że nasze Biuro opracuje dokumentację modernizacji kotłów OKR5 w ramach Centralnego Programu Badawczo Rozwojowego najwcześniej do końca 1990 r. (ze względu na zajęte moce przerobowe). ... Szacunkowo oceniamy, że w wyniku modernizacji sprawność kotłów powinna się zwiększyć do rzędu 78-80 %, a wydajność do około 6,0 t/h pary.”
Dla wszystkich tych trzech zakładów modernizację kotła OKR5 (OR5) wykonał następnie inż. J. Kopydłowski (odpowiednio poz. 77; 83; 48 Tabeli będącej Załącznikiem I).
Po 1990 r. to już jednak nawet inż. J. Kopydłowski przestał praktycznie wykonywać dokumentacje modernizacji kotłów z zastosowaniem paleniska narzutowego wymienione w Załączniku I. Natomiast pierwszy zmodernizowany kocioł typu OKR5 został uruchomiony w Szczecińskiej Stoczni Remontowej na początku 1983 r. (poz. 10 Tabeli będącej Załącznikiem I).
Ustęp dwudziesty ósmy: Najbardziej licznymi polskimi kotłami wodnymi (grzewczymi) są kotły rusztowe przedwojennej konstrukcji typu La Mont (osiągające wyjątkowo złe wyniki eksploatacyjne) wielkości 1,25; 2,5 oraz 5 (wartości oznaczają ich wydajność cieplną podawaną w Gcal/h), które w drugiej połowie lat osiemdziesiątych u. w. były najczęściej modernizowane przez zastosowanie paleniska narzutowego według dokumentacji autorstwa inż. J. Kopydłowskiego.
a. Treść korespondencji Zakładu Elektroniczno - Mechanicznego „MERA-ZEM” w Nasielsku z CBKK:
a/1. Z pisma ZEM „MERA-ZEM” do CBKK nr TM/341/89 z 23 stycznia 1989 r.:
„W związku z potrzebami cieplnymi miasta planowane jest postawienie kotłowni kontenerowej z kotłami płomienicowymi. Słyszeliśmy o Waszej działalności modernizacyjnej kotłów dającej wzrost wydajności. W związku z powyższym prosimy o poinformowanie nas jaki wzrost wydajności dałaby modernizacja kotłów WLM2,5-2 oraz czy posiadacie gotową dokumentację.”
a/2. Z pisma CBKK do ZEM „MERA-ZEM” nr R12/107/89 z 5 marca 1989 r.:
„ ... informujemy, że w wyniku zabudowy do kotła WLM2,5 lub WR2,5 paleniska narzutowego można zwiększyć wydajność o około 50% , to jest do 3,75 Gcal/h. Zwiększenie wydajności kotła do 6,0 Gcal/h byłoby możliwe w wyniku dokonania znacznych zmian konstrukcyjnych części ciśnieniowych kotła t. j. zwiększenie objętości i stopnia ekranowania komory paleniskowej, jak też zabudowa pęczka konwekcyjnego. Konieczna byłaby też wymiana istniejącej instalacji wyciągowo-odpylającej. Obecnie nie przewidujemy opracowania wersji dokumentacyjnej modernizacji w/w kotłów w zakresie pozwalającym uzyskać z nich wydajność 6,0 Gcal/h.”
Podany zakres zmian konstrukcyjnych był już wtedy dokładnie znany w CBKK w kotłach modernizowanych od połowy lat osiemdziesiątych u. w. według dokumentacji inż. J. Kopydłowskiego, z potwierdzoną następnie badaniami cieplnymi osiąganą wydajnością do 7,5 Gcal/h.
b. Treść korespondencji Kolejowych Zakładów Nawierzchniowych „SKALMIERZYCE” w Nowych Skalmierzycach z CBKK:
b/1. Z pisma KZN „Skalmierzyce” do CBKK nr TM-22 z 23 marca 1989 r.:
„W związku z poleceniem Okręgowego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej Poznań modernizacji kotłów WLM1,25-2, zamiast przewidzianej ZTE wymiany na kotły WR2,5-035, prosimy o pięć kompletów dokumentacji modernizacji kotłaWLM1,25-2 jaką miało opracować Wasze Biuro w związku z Programem Rządowym PR8 (kierunek 5).”
b/2. Z pisma CBKK do KZN „SKALMIERZYCE” nr R12/748/89 z 12 kwietnia 1989 r.:
„ ... wyjaśniamy, że nasze Biuro dotychczas nie opracowało dokumentacji modernizacji kotła WLM1,25-2 w związku z tym nie możemy Wam takiej dokumentacji przekazać.”
Wykonana dla obu zakładów dokumentacja jest wymieniona pod poz. 70 i 85 Tabeli będącej Załącznikiem I.
Inż. J. Kopydłowski pierwszą dokumentację modernizacji kotła WLM2,5-2 wykonał już w 1981r., a pierwszą dokumentację modernizacji kotła WLM1,25-2 w 1983 r. (odpowiednio poz. 4 i 7 Tabeli będącej Załącznikiem I).
Załączniki: Załączniki I i II (-) Jerzy Kopydłowski
Do wiadomości: 1. Raciborska Fabryka Kotłów „RAFAKO” ul. Łąkowa 31; 47-300 Racibórz 2. Sędziszowska Fabryka Kotłów „SEFAKO” ul. Przemysłowa 9; 28-340 Sędziszów 3. Fabryka Palenisk Mechanicznych ul. Towarowa 11; 43-190 Mikołów 4. Zakłady Urządzeń Kotłowych „Stąporków” ul. Górnicza 3; 26-220 Stąporków 5. Krajowa Agencja Poszanowania Energii ul. Mokotowska 35; 00-560 Warszawa 6. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska ul. Powstańców 41 a; 40-024 Katowice
W wiadomej sprawie: 1. JM Rektor Akademii Górniczo-Hutniczej 2. JM Rektor Politechniki Białostockiej 3. JM Rektor Politechniki Częstochowskiej 4. JM Rektor Politechniki Gliwickiej
|
|
Kolejne zdanie z pisma GIGE nr DU-43/5.1/401/83 z 1983.07.19, po zdaniu będącym „Motto” w części 114.
Niezależnie od tej treści, po audycji radiowej w czerwcu 1980 nie było już mowy o kupnie licencji na narzutniki węgla oraz o sprowadzaniu z USA urządzeń paleniska narzutowego.
Załącznik II zawiera pierwszą jego stronę. Pozostałe trzy strony mają powtarzającą się treść, dotyczącą kolejnych sześciu parowych kotłów rusztowych, dla których sam inż. J. Kopydłowski nie wykonał dokumentacji na modernizację żadnego oraz nie słyszał o zmodernizowaniu któregoś działalnością konstrukcyjną CBKK (fakt ten potwierdza także późniejsza korespondencja CBKK). W załączniku nie wymieniono żadnego z kotłów wodnych ( WLM i WR) chociaż stwierdza się to w ustępie trzecim pisma na str. 2.
Z treści samego programu (patrz Załącznik II) można dowiedzieć się dodatkowo, że realizować modernizacje miał siemianowicki „Kotłomontaż” jako przedsiębiorstwo w resorcie chemii oraz chorzowskie Przedsiębiorstwo Energomontażowego Przemysłu Węglowego.
Nie zaszkodzi przypomnieć że „Problem Resortowo - Branżowy Nr 126 Resortu Chemii” miał być realizowany w latach 1976 ÷1980 w oparciu o urządzenia paleniska narzutowego sprowadzane z USA.
W związku z szybko postępującym upadkiem przemysłu Peerelu.
Z pisma KZN „Skalmierzyce” do inż. J. Kopydłowskiego nr TM-25/8/89 z 2 stycznia 1989 r.: „Zwracamy się z uprzejmą prośbą o udzielenie nam informacji o możliwościach wykonania przez Pana dokumentacji oraz narzutników (czytaj: dokumentacji modernizacji kotła oraz narzutników) wraz z zamontowaniem do trzech kotłów WLM1,25 w naszym zakładzie.”
Z pisma inż. J. Kopydłowskiego do KZN „SKALMIERZYCE” z 7 stycznia 1989 r.: „Uprzejmie informuję, że przebudowa jest możliwa. ... Kotły osiągną wydajność rzędu 5 Gcal/h. W sprawie realizacji proszę umówić się telefonicznie na przyjazd do mnie (telefon 85-91-26) lub z mgr inż. Anielą Kopydłowską (telefon 85-42-41, wewnętrzny 331, Centralne Biuro Konstrukcji Kotłów).”
4