• Wiedza o rozwoju człowieka - dwa źródła - obiektywne (naukowe) i subiektywne

• Psychologia rozwoju jest praktyczną wiedzą o człowieku, ponieważ:

- dostarcza wiedzy o procesach rozwoju na poszczególnych etapach życia,

- pozwala na zrozumienie mechanizmów, które rządzą rozwojem

- pozwala na dokonywanie rzetelnych trafnych ocen (możemy zaplanować ewaluację)

• Człowiek rozwija się całe życie, na poszczególnych etapach ma odmienne zadania rozwojowe. Rozwojem steruje zegar biologiczny i społeczny. Każdy z nich jest równie ważny.

• III rodzaje zmian - uniwersalne wspólne indywidualne

- uniwersalne - dostostosowane do wieku, genetyczne, wspólne dla przedstawicieli gatunku

- wspólne - właściwe osobom przynależącym do danej grupy społecznej, osadzone w kontekście społecznym, pokolenie JP II, kohorta

- indywidualne - właściwe każdej jednostce, wynikają jej biografii, z jej doświadczeń, czynniki specyficzne, niepowtarzalne

• Kiedy mówimy o zmianach rozwojowych ważny jest kontekst - społeczny, biologiczny, kulturowy, psychiczny. Każda zmiana powoduje zmianę w każdym z tym obszarów.

• Koncepcje poznawczego rozwoju - Piaget, Wygotski, Erikson

- Piaget-epistemolog genetyczny, dla niego kluczowym pojęciem pojęcie adaptacji; każdy żywy organizm musi się zaadoptować do środowiska, kluczowe zadanie adaptacja. Z adaptacji wynika inteligencja. Dziecko jest aktywne w środowisku, jest naukowcem - u Wygotskiego dziecko jest terminatorem (uczy się pod kontrolą osób znajdujących się na wyższym poziomie rozwoju. U Piageta rozwój dziecka jest siłą napędową, uważał wiedzę za wynalazek. Dziecko odkrywa na nowo prawdę o świecie. Wiedza nie jest transmitowana, kopiowana. Ważne jest sprawstwo dziecka w środowiska, jego aktywność.

Piaget - terminy:

Inteligencja - szczególny przypadek adaptacji biologicznej, który odnosi się do procesów umysłowych.

Adaptacja - wrodzona tendencja, która polega na dopasowaniu się do wymagań środowiskowych, wspólna organizmom żywym.

Schemat - struktury poznawcze które są oparte na czynnościach sensoryczno - motorycznych lub na myśli. Sens-mot - początkowy okres tworzenia schematu, wykorzystywane do tego żeby zrozumieć otoczenie… Schematy staja się coraz bardziej złożone. Dzieje się to za sprawą dwóch procesów: asymilacji i akomodacji.

Asymilacja - zmiany ilościowe, wchłaniamy dużą ilość, tendencja do ujmowania nowych doświadczeń na bazie istniejącej wiedzy.

Trzy typy asymilacji:

- różnicująca - pierwotna, prosta, dzielenie na klasy - mały duży

- uogólniająca - dziecko odkrywa związek między danym wydarzeniem, a przyjemnością, która odczuwa, widzi że jest jakaś relacja.

- różnicująca - jest połączeniem nazwy z desygnatem. Relacja miedzy elementem oznaczającym a oznaczanym.

Akomodacja - jakościowa - struktury przekształcane do doświadczeń. Strukturę trzeba zmienić. Nowa info jest zbyt różna w stosunku do funkcjonującej struktury i trzeba tą strukturę zmienić. Nie wiem gdzie dopasować dany bodziec musi zajść proces akomodacji.

Schematy są giętkie.

W przeciwieństwie do Piageta koncepcja Wygotskiego kładzie duży nacisk na wpływ najbliższego otoczenia społecznego. Rozwój umysłowy wg W. to proces społeczny. Wyższe funkcje wynikają z doświadczeń społecznych, z bycia w danym określonym środowisku i z kontaktu z osobami starszymi.

Trzy poziomy rozwoju:

- kultura

- aspekt interpersonalny - relacje z członkami z najbliższego otoczenia

- indywidualny - wynikający z doświadczeń z dziecka

Wg Wygotskiego dziecko nie musi odkrywać świata na nowo, korzysta z mądrości pokoleniowej, transmitowanej za pomocą narzędzi kulturowych (techniczne, psychologiczne). Tradycja przedmiotów i wartości jest przekazywana z pok na pok - kluczowa dla rozwoju. Wszelkie zdolności intelektualne pojawiają się najpierw w interakcji z dorosłym, a potem zostają zinternalizowane przez dziecko. Rozwój poznawczy to postęp od interpsychicznego do intrapsychicznego.

Zasada konstruktywizmu społecznego - polega na tym, że uczenie się dziecka polega na dążeniu do poznawania świata, a nie na biernym przyswajaniu wiedzy. Wygotski zakładał ze dla rozwoju niezbędny jest kontakt z drugą osoba. Wiedza transmitowana przez kulturę. Dzieci w interakcji z dorosłymi, czynniki kulturowe i społeczne niezbędne w rozwoju dziecka.

Upoślednienie zachowań, proces, który polegał na księgowaniu dorobku kultury i dostosowanie własnych zachowań do norm społecznych. Społeczne uczenie się poprzez narzędzia, znak i znaczenie słowa. Uczenie wg Wygotskiego prowadzi do rozwoju, a nie odwrotnie. Mówił o narzędziach kulturowych w konstruowaniu społecznym - są właściwe dla danej społeczności i służą przekazywaniu wiedzy z pokolenia na pokolenie. Konstruktywizm społeczny to aktywne poznawanie świata a nie bierne przyswajanie wiedzy. Najbardziej kluczowe pojęcie dla Wygotskiego strefy najbliższego rozwoju, czyli różnica miedzy tym co dziecko już wie, a czego może nauczyć się pod kierunkiem osoby znajdującej się na wyższym poziomie rozwoju.

Strefa najbliższego rozwoju : 3 etapy

1. Wspierane przez osoby trzecie

2. Jednostka sama się wspiera

3. Działanie zautomatyzowane (jazda samochodem, wiązanie butów)

Wygotski

- ukierunkowane uczestnictwo - wskazanie jak ten dorosły (tutor) ma pomagać dziecku w uzyskaniu rozwoju

- rusztowanie - sposoby używane w tej procedurze (techniki)

Erikson - rozwój ego poprzez doświadczanie i przezwyciężenie kryzysów. 8 stadiów. Konflikty - motorem rozwoju. Nie rozwiązane mogą prowadzić do kryzysu ego i rozwoju patologii. Specyfika kryzysu rozwojowego, która jest rozumiana w sensie rozwojowym a nie katastroficznym, jest źródłem siły i napędem dla rozwoju.

Epigeneza - plan na podstawie którego wszystko się zmienia w czasie i potrzebuje specyficznej kolejności.

Tożsamość - kształtuje się w całym cyklu życia jednostki (szczególnie w okresie dorastania). Dorastanie jest czasem krystalizacji ego jednostki.

- Tożsamość negatywna - przeciwstawna wartościom dominującym w edukacji, w danym środowisku.

- Tożsamość nadana jest związana z przyjęciem zobowiązań i związana z brakiem możliwości eksploracji. Osoby z tożsamością nadaną są przystosowane, ale mało otwarte, kontrolujące siebie i swoje uczucia, potrzebują stabilizacji są mało kreatywne.

- Zjawisko moratorium - okres oczekiwania - nie jest gotów stawiać czoła obowiązkom.

• Odruchy - to, z czym człowiek przychodzi wyposażany na świat, stereotypowe wzorce zachowania, krótkie reakcje na określone bodźce, zawiadywane przez rdzeń przedłużony i śródmózgowie, niektóre odruchy występują przez całe życie, niektóre zwane noworodkowymi zanikają do 1 r.ż.

• Amnezja dziecięca - powszechna niezdolność do pamiętania faktów sprzed 3 r.ż. - nie jest to proces patologicznym.

• Test lustra - jest stosowany do określania tego, czy mamy zdolność do określania ja. Również używany do zwierząt i ssaków morskim.

• Różnice płciowe w wieku przedszkolnym. Chłopcy są bardzo związani ze stereotypami. Dzieci poświęcają więcej uwagi tej samej płci, ale wtedy, gdy są zgodne ze stereotypem. Badania dzieci - model zgodny z ich płcią i wykonywał zadanie stereotypowe, np. prasowanie, to łatwiej zapamiętywały i powtarzały.

• Habituacja - jest to z typów uczenia, polega na zmniejszeniu lub całkowity zanik reakcji wskutek wielokrotnego jej wywoływania.

Warunkowanie klasyczne, generalizacja bodźca.

• Wdrukowanie, okres sensytywny, Lorenz - okres który jest okresem rozwojowym, w którym nauczenie się danego bodźca jest najłatwiejsze, pojęcie, które nie tylko odnosi się do człowieka, wywodzi się z etologii.

• Agresja - trzy etapy:

1. 2-3 lat

2. 6-8 lat

3. 11-16 lat

W każdym z tym etapów - inny rodzaj agresji dominujący. I - fizyczny II -instrumentalny III-dojrzewanie biologiczne (hormony).

• Zabawa - treść zabawy i eksploracji mogą się pokrywać. Różnice dotyczą 3 aspektów. W zabawie samoutrudnianie, które nigdy nie występuje w eksploracji, zabawa kojarzy się z relaksem, a eksploracja z napięciem, niebezpieczeństwem, strachem, celem zabawy jest nauczenie się radzenia sobie w trudnych sytuacjach, natomiast eksploracja - uczy jak trudnych sytuacji unikać.

• Antyoksydanty - badania muszki owocowej, gryzoni - udowodnione przedłużanie życia za pomocą enzymów redukujących poziom oksydantów, nie ma badań potwierdzających wpływ tych substancji na starzenie się człowieka.

• Starzenie/ umieranie - teoria Kubler - Ross - kolejność nie musi być zachowana.

- zaprzeczanie

- gniew

- negocjacje

- depresja

- akceptacja

Przypomnijcie sobie filmy, które oglądaliśmy na wykładzie - w krainie czarów, dziewczynka miała zespół Touretta, nie ułatwiało jej to adaptacji do warunków szkolnych.

W przedszkolu, jeżeli dzieci nie maja zdolności manualnych i nie potrafią pisać w linijce - diagnoza braku gotowości szkolnej, ale nie może to być jedyną podstawą opóźnienia edukacji szkolnej, jeżeli to jest jedyny z objawów. Np. nie trzyma linii, bo może mieć problemy ze wzrokiem.

I z tego będzie 40 pytań. Bardzo Państwu dziękuję