ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE

1.Problemy ekologiczne jako problemy społeczne:

Wg. De Haes'a problem ekologiczny zauważa się wtedy, gdy znaczące grupy społeczne uznają konsekwencje pewnych poczynań za negatywne dla środowiska (czyli nie jest tak jak być powinno). Określona grupa ludzi uruchamia systemy wartości dzięki obserwowaniu tego co dzieje się ze stanem środowiska. Problemy ekologiczne są szczególnym rodzajem problemów społecznych. Problem ekologiczny dotyczy często poziomu wartości światopoglądowych. ocena zjawiska fizycznego odnosi się do zdrowia, bezpieczeństwa, dobrobytu, dziedzictwa kulturowego . Problem ekologiczny stanowi zagrożenie dla podstawowych ludzkich i naturalnych wartości. Wartości ekologiczne SA nieodzownym elementem struktury systemu wartości obok np. ochrony zdrowia, komunikacji, zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych.

Jeśli wystąpi problem ekologiczny (jakaś katastrofa ekol.), to oddziałuje ona na społeczeństwo, które może poczuć się zagrożone. Takie zagrożenie warunkuje reakcje emocjonalne, określone zachowania, zależy to od poziomu świadomości człowieka.

Postawa proekologiczna: przyznawanie wysokiej pozycji wartościom ekologicznym na tle innych wartości i odczuwanie niepokoju w związku ze stanem środowiska. Im bardziej się interesujemy danym problemem ekologicznym, tym bardziej on na nas oddziałuje i kształtuje różne zachowania.

Rola ruchów ekologicznych: uświadamiają społeczeństwo, jakie konsekwencje niosą ze sobą zagrożenia ekologiczne i edukują ludzi, w jaki sposób przyczynić się do zmniejszenia zaistniałego problemu.

każdy problem ekologiczny jest skutkiem ludzkiej działalności??

Niektóre kwestie stanowią problem ekologiczny dla pewnych grup społecznych, zaś dla innych nie stanowia problemu. Problem ekologiczny jest zdefiniowany społecznie, co oznacza, że mogą istnieć na ten temat różne przekonania. Każdy postrzega problem inaczej, dla jednego dany problem może być nie istotny, a dla drugiego bardzo ważny (bo przez niego zagrożone jest jego życie lub dobytek).

Skutki zagrożeń globalnych zagrażają wszystkim ludziom na Ziemi.

2. Globalne ocieplenie - źródła i przyczyny, przebieg debaty naukowej i publicznej, przewidywane konsekwencje, przeciwdziałanie, dylematy etyczne.

Na Ziemię dociera energia słoneczna w postaci światła, jest pochłaniana i wypromieniowywana z powrotem w przestrzeń kosmiczną jako promieniowanie podczerwone. Atmosfera działa jak powłoka zatrzymująca odpowiednią ilośc ciepła, dzięki czmu na planecie może być życie. Potem odkryto, że składniki atmosfery zatrzynuja promieniowanie podczerwone. Azot i tlen nie dają ochrony przez utratą ciepła. Te składniki zaczęto nazywać efektem cieplarnianym, czyli para wodna, CO2, metan. Przez ostatnie 150 lat wzrosła emisja gazów cieplarnianych wraz z rozwojem produkcji przemysłowej. Zwiększyła się średnia temperatura na Ziemi. Istnieje podejrzenie, że naturale zbiorniki ziemi tracą zdolnośc absorbowania gazów cieplarnianych. Temperatura oceanów też wzrasta prawdopodobnie przez to wziększa się zakwaszanie wody co może zaszkodzić organizmom morskim. W ciągu dekady średnia roczna grubośc pokrywy lodowej zmniejsza się o 3%, a w okresie letnim 7%. Wzrasta poziom mórz . Glob. ocieplenie może powodować zjawisko suszy jak i przynieść zwiększoną ilość opadów w niektórych miejscach świata.

IPCC Międzynarodowy Zespół ds. Klimatu przy ONZ: zbiera informacje naukowe na temat warunków klimatycznych, analizuje je i przedstawia ogólne wnosi mające charakter naukowy. W raporcie mówili, że jest 905 prawdopodobieństwa, że ocieplenie jest wynikiem działalności człowieka, powodującej wprowadzenie gazów cieplarnianych do atmosfery co wynika z uzywania paliw kopalnych w przemyśle i transporcie oraz z nowych sposobów wykorzystania ziemi i metod rolnictwa.

SCEPTYCY I ICH KRYTYCY: postrzeganie problemu ocieplenia jako naukowy konsensus.

1. Fred Singer i Dennis Avery: współczesne ocieplenie jest umiarkowane i nie jest wywołane przez człowieka. Wg nich rosnąca temperatura nie jest niczym nowym, istnieja cykle zmian klimatu, wywołane przez przesunięcie w układzie plam na Słońcu, obecnie znajdujemy się w facie ocieplenia takiego cyklu.

2. Patrick Michaels: ustalenia IPCC są błędne. Zbyt wiele grup i jednostek czerpie korzyści z zapowiadania katastrof i kataklizmów. Ok 1/3 IPCC to naukowcy, reszta to rządowi biurokraci.

3. Bjorn Lomborg:globalne ocieplenie istnieje i jest wywołane przez działalnośc człowieka, ale krytykuje programy redukcji CO2, kwestionuje koncepcję zagrożenia związanego ze zmianami klimatu (nie jest ona aż tak istotna, bo ważniejszy jest problem AIDS, biedy i broni nuklearnej)

4. Christopher Booker i Richard North: nasze obawy i niepokoje są sygnałem początku nowej ery zabobonów, obawy bezpodstawne stały się częścią naszego życia .

Na górze lodowców tworzą się jezioa, które splywają wewnątrz lodowca, tworząc pęknięcia.

Torfowiska (Skandynawia, Kanada, Alaska) pokryte są twardą zmarzliną, zaczynają topnieć. Zawierają w sobie szczątki organiczne pełne węgla jeśli zmarzlina się roztopi, to te szczątki zaczną gnić i uwalniać CO2 i metan.

Pacyfik- El Nino: ciepłe wody oceaniczne, przynoszą zmianę pogody (burze, opady, susze). Po 12 miesiącach cofa się wywołując oziębienie klimatu na Pacyfiku równikowym.

Wg Jareda Diamonda cywilizacjom zagraża upadek.

Wyspa Wielkanocna: zniszczono lady, przez to ziemia stała się wyjałowiona, utrata surowców, zasobów żywności.

Tsunami 2004 (wywołane prawdopodobnie przez erupcję wulkanu na wyspie La Palma

Tokio i Jokohama (cykliczne trzęsienia ziemi)

Przypuszczenia, że w ziemie uderzy wielka asteroida lub kometa.

3. Problemy demograficzne: Wzrost liczby ludności daje rozwój gospodarczy (ponieważ trzeba zaspokoić potrzeby ludności. Człowiek obciąża środowisko poprzez to, że zajmuje coraz więcej terenów ziemi zajmowanych wcześniej przez różne układy przyrodnicze. Zaburzona równowaga ekologiczna (spadek przydatności poszczególnych terenów do produkcji rolnej). przez urbanizację traci się tez piękno przyrody.

Obecnie ludność: ponad 7mld.

Przyczyny wzrostu zaludnienia:

-poprawa zaopatrzenia w żywność (wprowadzenie wydajniejszych upraw) i rozwój medycyny(mniejsza umieralność niemowląt, wydłużenie życia człowieka

Do 2050r. największy wzrost zaludnienia w Afryce i Amer.Łacińskiej i Azji. Najmniejszy zaś w Europie.

Istnieją propozycję, aby nadwyżki liczby ludności przenieśc na inne planety (obecnie nie jest to możliwe).Gdyby na świecie było 60 trylionów ludzi, to cała ziemia byłaby pokryta budynkami 15kilometrowymi i miałaby 2000kondygnacji. Górne 1tys. Pięter zamieszkaliby ludzie przy gęstości zaludnienia ok. 130tys osób/km2. Reszta kondygnacji do celów produkcyjnych.

Bariera żywnościowa: im więcej ludzi zamieszka na ziemi i zajmie tereny , tym mniej miejsc do prowadzenia upraw dających żywność. Już teraz eksploatowane tereny przechodzą proces pustynnienia, jałowienia gleb.

Bariera surowcowa: ograniczenie możliwości czerpania odnawialnych i nieodnawialnych zasobów naturalnych innych niż żywność. Im więcej wydobya się surowców nieodnawialnych (bo im więcej ludzi na Ziemi tym więcej potrzeb do zaspokojenia) tym szybciej nadejdzie proces wykorzystania wszystkich tych zasobów. Zwiększenie wykorzystania drewna powoduje zwiększenie deforestacji, a i więcej konsumuje się zasobów wody pitnej

Bariera biologiczna: wzrost zanieczyszczenia wód, powietrza, gleb rpowadzi do zagrożenia zdrowia, rozwoju, a nawet życia człowieka.

Obecnie te bariery mają charakter lokalny, jednak zwiększenie populacji na Ziemi i tym samym większa ingerencja człowieka w środowisko może sprawić, że te problemy mogą przybrać charakter globalny. Aby zaspokoić potrzeby jednego mieszkańca Ziemi wykorzystuje się 1, 78ha powierzchni, czyli konsumujemy o 25% więcej niż Ziemia jest w stanie wyprodukować. Najwięcej konsumują: ZEA, Kuwejt, USA, w Europie Belgia, Luksemburg, Wlk. Bryt.

Chęć zmniejszenia , zahamowania wzrostu populacji wykazują głównie państwa bogate i odnosi się ona do państw słabo rozwiniętych. Okazuje się, że ograniczenie wzrostu konsumpcji jest niezbędne żeby kraje o wysokim dochodzie mogłu utrzymać lub zwiększyć swoją konsumpcję zasobów naturalnych (rosnąca populacja krajów rozwijających się jest konkurencją). W krajach, w których przeważają emeryci ratunkiem jest wzrost demograficzny, aby móc dostarczać środki do utrzymania osób w wieku poprodukcyjnym.

Ekologiczne skutki urbanizacji:

-rozwój budownictwa miast powoduje ubytek wolnych, rolniczych i leśnych terenów

-obniżenie poziomu wód gruntowych: bo pobiera się coraz więcej wody do celów przemysłowych i komunalnych oraz ograniczenie retencji wody glebach wskutek zakrycia ich betonem, asfaltem i przecinaniem warstw wodonośnych przez urządzenia podziemne.

-większe zanieczyszczenie środowiska:

-zmiany na terenach przyległych do miasta: im większe miasto tym tego terenu jest więcej i są one bardziej eksploatowane.

-powstanie klimatu miejskiego

-powstanie zoocenoz i fitocenoz.

4. Zrównoważony rozwój geneza, historia, definicje, główne zasady i założenia

Przesłanki:

-rosnąca skala ingerencji człowieka w środowisko i jej skutki przyrodnicze, gospodarcze i społeczne uświadamiały naukowców i społeczeństwo, że trzeba ukształtować właściwe relacje między przyrodą a człowiekiem.

-kryzys cywilizacji, przede wszystkim w aspekcie społeczno- ekonomicznym

-przesłanki etyczne

- zmiany sposobu postrzegania rzeczywistości

Historia:

a)wydarzenia: opublikowanie książki Rachel Carson „Silent Spring”, Paula Ehrlicha „The population bomb”, powstanie Klubu Rzymskiego (1968) i jego raport Granice wzrostu, raport sekretarza generalnego ONZ U'Thanta „człowiek i jego środowisko”, Raport dla prezydenta USA

• Raport U'Thanta przyczynił się do zwolania konferencji ONZ „Środowisko człowieka” ww 1972, która zmobilizowała pastwa w niej uczestniczące do zinwentaryzowania stanu środowiska przyrodniczego, rozpoczęła ogólnoświatową debatę nad problemami dotyczącymi dalszej egzystencji człowieka i wskazała potrzeby i perspektywy międzynarodowych uzgodnień w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego.

• W pierwszej połowie lat 70. XXw. użyto pierwszy raz określenia trwałego i zrównoważonego rozwoju (autorka Barbara Ward założycielka International Institute for Environment and Development)

• Publiczne dyskusje nad ZR zaczęły się w 1987r, gdy ukazał się raport Nasza wspólna przyszłość . w tym dokumencie zawarto długofalowe strategie rozwoju umozliwiające do 2000r. wdrożenie trwałego i zrównoważonego rozwoju.

• 1992r: Konferencja ONZ w Rio de Janeiro Środowisko i Rozwój tzw. SZCZYT ZIEMI, przybyły 183 delegacje rządowe i przyjęto tam dokumenty:

• Deklaację z Rio de janeiro - Karta Ziemi

• Globalny system działań- Agenda 21

• Ramową Konwencję ws. Zmian klimatu

• Konwencję o różnorodności biologicznej

• Zasady w sprawie lasów

• 1992: powstała Komisja ONZ ds. Trwałego i Zrównoważonego Rozwoju UNCSD

• 2002r: światowy szczyt ZR w Johanesburgu „Rio+10”: uznano, że luka rozwojowa między krajami słabo a mocno rozwiniętymi jest duzym zagrożeniem dla rozwoju i stabilności na świecie. Przyjęto deklarację w której odnowiono zobowiązania Agendy 21. Opracowano tez Plan Działania (realizacja celów związana z m. in. Redukcją biedy, czystą wodą i urządzeniami sanitarnymi, śmiertelnością wśród dzieci)

Definicje:

1. Raport Bruntland: rozwój, który zaspokaja potrzeby obecne, nie pozbawiając przyszłych pokoleń możliwości zaspokajania ich potrzeb.

2. Mocny wariant: rozwój cywilizacyjny, w którym formy i dynamika aktywności ekonomicznej, instytucje, style życia i wielkośc populacji SA takie, że każdemu człowiekowi obecnego i przyszłych pokoleń będzie zapewniona odpowiednia jakość życia, a wszystkie aspekty tego rozwoju są zabezpieczone przez dostępność zasobów naturalnych, ekosystemów i systemów podtrzymujących życie.

Cele trwałego i zrównoważonego rozwoju:

- włączenie kwestii środowiskowych w planowanie społeczno- gospodarcze. Kompromis między wzrostem gospodarczym a stanem środowiska.

-zapewnienie odpowiedniej jakości życia ludzi

-potrzeba równej dystrybucji jakoci życia w obrębie obecnego pokolenia

-konieczność osiągnięcia i utrzymania satysfakcjonującej jakości zycia w długim horyzoncie czasowym przez zagwarantowanie trwałości postaw osiągania nie malejącej jakości przez przyszłe pokolenia

-cele ekologiczne: zachowanie różnorodności biologicznej, odporności i integralności systemów przyrodniczych, produkcji biologicznej

-cele ekonomiczne: zaspokojenie podstawowych potrzeb(ograniczanie biedy), wspieranie rónosci, wzrost dostępności użytecznych dóbr i usług (stabilny wzrost gospodarczy)

-cele społeczne: zapewnienie dostępu dóbr społecznie pożądanych, zachowanie różnorodności kulturowej, zapewnienie trwałości instytucjonalnej, sprawiedliwości społecznej, bezpieczeństwa, współudziału w życiu społecznym i politycznym.

Zasady ZR:

• Kapitał natury powinien być utrzymany na poziomie bieżącym lyb wyższym

• Emisja zanieczyszczeń ma mieścić się wewnątrz zdolności asylilacyjnej środowiska nie powodując nieakceptowanej degradacji przyszłej zdolności absorpcyjnej lub innych usług środowiska

• Wielkość zbioru zasobów odnawialnych ma mieścić się w granicach zdolności systemu do ich reprodukcji

• Zużycie zasobów nieodnawialnych musi być równe tempu kreowania odnawialnych substytutów. Częśc dochodów z użytkowania zasobów nieodnawial. powinna być lokowana w poszukiwanie odnawialnych substytutów.

Działania na rzecz ZR:

-zahamowanie wzrostu wielkości populacji

-przekształcenie postępu technologicznego w kierunku maksymalizacji ekoefektywności

-ograniczenie wybujałych ambicji i aspiracji

5. Proces identyfikacji globalnego kryzysu środowiskowego na arenie międzynarodowej w XX wieku

Rachel Carlson: amer. pisarka i biolog. Powszechne po II Wojnie Światowej używanie pestycydów wzbudzało sprzeciw pisarki. W 1962 roku opublikowano książkę jej autorstwa pt. Silent Spring (Milcząca Wiosna). Carson zwracała w niej uwagę na zagrożenia związane ze stosowaniem DDT - środków owadobójczych. Głośno mówiła o ich niekorzystnym wpływie na zdrowie ludzi (nowotwory) i środowisko (cierpiały przede wszystkim ptaki).
Po wydaniu „Milczącej Wiosny” Carson była atakowana przez przemysł chemiczny. Gorzkich słów nie szczędzili też związani z nim politycy. Carson była bezwzględnie dezawuowana, pomimo że nie nawoływała do natychmiastowego wycofania pestycydów, a tylko do poszukiwań nowej, lepszej dla środowiska technologii.
Nie udało się zagłuszyć głosu prawdy i nauki. Rząd federalny USA postanowił zrewidować dotychczasową politykę rolną - Carson zeznawała w tej sprawie w Kongresie (1963), dając przy okazji świadectwo niezłomnej walki z ignorancją. Wezwała ludzkość do stworzenia nowej - przyjaznej dla środowiska - polityki gospodarczej i społecznej. Jej wystąpienie było także apelem do środowisk naukowych.
„Milcząca Wiosna” zmieniła powszechne postrzeganie środowiska naturalnego. Obudziła w amerykańskim społeczeństwie odpowiedzialność i wrażliwość na krzywdę przyrody. Inspirowała ruchy ekologiczne, a także, opartą na gloryfikacji zrównoważonego rozwoju, filozofię nowego typu.
Pestycydy stały się zagadnieniem, które zmieniło podejście opinii publicznej do środowiska, a głos Carson okazał się punktem wyjścia dla wielkiej światowej debaty.

Raport U Tanta 1968r.: Dokument ten ma ogromne znaczenie, gdyż przyczynił się do upowszechnienia idei ochrony środowiska i to nie tylko wśród państw członkowskich ONZ, ale i w skali globalnej. Wszystkie następne dokumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych są prawnym wyrazem procesu, który zapoczątkowała rezolucja Nr 2398, w wyniku realizacji której powstał wspomniany już Raport Sekretarza Generalnego ONZ U Thanta pt. Człowiek i jego środowisko. Kryzys w równowadze przyrodniczej wiąże się z długim procesem rozwoju cywilizacyjnego, jednak w wieku XX, gdzie tempo rozwoju techniki wzrosło gwałtownie, przyczynił się wręcz do dewastacji środowiska naturalnego na dużą skalę. Raport zawierał informacje o najpoważniejszych zagrożeniach dla środowiska naturalnego, zwrócił uwagę na globalne znaczenie niektórych zagadnień, których bez porozumień międzynarodowych nie da się rozwiązać i wreszcie określił podstawowe problemy, którym miała się zająć konferencja ONZ na temat ochrony środowiska (czerwiec, 1972 r., Szwecja). W toku przygotowań do tej konferencji zebrano liczne i bardzo wartościowe materiały dotyczące rozwiązywania określonych problemów. Niewątpliwie raport pt. Człowiek i jego środowisko w znacznej mierze przyczynił się do upowszechnienia idei ochrony środowiska, a także wytyczył nowy kierunek aktywności państwowej, co pociągnęło za sobą stworzenie wyspecjalizowanych służb administracji publicznej do spraw ochrony środowiska.

Konferencja ONZ w Sztokholmie w 1972 r.

To jedno z haseł tej Konferencji, a dzień 5 czerwca ustanowiony został ŚWIATOWYM DNIEM OCHRONY ŚRODOWISKA. Właśnie podczas tej Konferencji ochrona środowiska uznana została za jedną z podstawowych funkcji państwa i integralną część polityki państwowej. Ważnym wydarzeniem, było powołanie - UNEP (United Nations Environmental Programm - Program Środowiska Narodów Zjednoczonych) - wyspecjalizowanej agencji ONZ. Siedzibą Rady Zarządzającej agencją jest Genewa, a Sekretariat Rady znajduje się w Nairobi, stolicy Kenii Po zakończeniu Konferencji wzrosła współpraca międzynarodowa w zakresie ochrony środowiska. Zaczęły powstawać nowe terminy, gałęzie wiedzy; w wielu krajach poprawiło się prawodawstwo, a nawet pewne postanowienia wprowadzono do Konstytucji niektórych z tych państw. W wielu krajach zaczęły powstawać ministerstwa zajmujące się problematyką ochrony i kształtowania środowiska.

Ruchy ekologiczne: Pierwsze grupy ruchu ekologicznego powstawały w latach 60. Jednak największy rozwój przypadł na 2. połowę lata 70. i 80. W 1973 powstała w W. Brytanii pierwsza w świecie partia ekologiczna, następnie partie takie powstały w Austrii, Belgii, Holandii, Irlandii, Niemczech, Szwecji, a pod koniec lat 80. w Polsce i innych krajach wschodniej Europy. W 1998 Partia Zielonych stworzyła wraz socjaldemokratyczną SPD koalicją rządową w Niemczech.

Nasza Wspólna Przyszłość. Raport ONZ z 1987 r. W tym raporcie( nazywanym często Raportem Brundtland - od nazwiska przewodniczącej grupy roboczej, Pani Gro Haarlem Brundtland, Premiera Rządu Norwegii) pojawiła się pierwsza definicja zrównoważonego rozwoju:

jest to rozwój, który zapewnia zaspokojenie potrzeb obecnych pokoleń, nie przekreślając możliwości zaspokojenia potrzeb pokoleń następnych.

Środowisko i Rozwój. Konferencja ONZ w Rio de Janeiro (1992 r.)

Dokładnie 20 lat po Konferencji Sztokholmskiej, w Rio de Janeiro odbyła się Konferencja Narodów Zjednoczonych na temat "Środowisko i Rozwój". Nazwano ją "Szczytem Ziemi", gdyż uczestniczyli w niej przedstawiciele z 179 państw, w randze prezydentów, premierów lub ministrów). W swoich założeniach nawiązywała do dokumentów Konferencji Sztokholmskiej. Przyjęty został GLOBALNY PROGRAM DZIAŁAŃ czyli AGENDA 21 - porozumienie tych właśnie państw, którego przedmiotem było podjęcie nowych działań wybiegających już w XXI wiek. Jego celem było rozpoczęcie nowej ery zrównoważonego rozwoju zgodnego z wymogami ochrony środowiska. Zgodnie stwierdzono, że gospodarka światowa musi zaspakajać potrzeby i wymagania człowieka, ale jej wzrost powinien mieścić się w granicach "pojemności" planety. Podkreślono także, że ochrona środowiska oraz rozwój gospodarczy i społeczny nie mogą być traktowane jako osobne dziedziny.

Światowy Szczyt w sprawie Zrównoważonego Rozwoju. Johannesburg ( 2002)

W planie działań „Szczytu” zapisano: Na Konferencji ONZ nt. Środowiska i Rozwoju (UNCED), która miała miejsce w Rio de Janeiro w 1992 roku, ustalono podstawowe zasady zrównoważonego rozwoju i program działań mający zapewnić jego osiągniecie. Zdecydowanie potwierdzamy nasze zobowiązanie do przestrzegania zasad z Rio, do realizacji w pełni Agendy 21 i Programu Dalszej Realizacji Agendy 21. Zobowiązujemy się również do osiągnięcia uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym celów rozwoju, m.in. zawartych w Deklaracji Milenijnej Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz w ustaleniach poczynionych od 1992 roku na najważniejszych konferencjach Narodów Zjednoczonych i w porozumieniach międzynarodowych.

6. Zinstytucjonalizowane działania na rzecz walki z problemami ekologicznymi na arenie międzynarodowej. Oprócz tego, co wyżej:

1. 25.01.2002r: Agenda 21 dla Edukacji w Regionie Morza Bałtyckiego - Bałtyk 21E. Zgodnie z zapisami dokumentu, wszystkie kraje nadbałtyckie będą wprowadzać problematykę zrównoważonego rozwoju do swoich systemów oświatowych, do szkolnictwa wyższego oraz będą wspierać nieformalny sektor edukacji w tym zakresie (media, organizacje pozarządowe).

Zgodnie z przyjętym dokumentem zrównoważony rozwój regionu oznacza:

• bezpieczne i zdrowe życie obecnych i przyszłych pokoleń;

• oparcie współpracy na zasadach demokracji, otwartości i aktywnego uczestnictwa, zarówno na poziomie lokalnym jak i regionalnym;

• zachowanie i podtrzymywanie różnorodności krajobrazowej i biologicznej;

• nie przekraczanie dawek zanieczyszczeń dostających się do atmosfery, gleby i wód stanowiących zagrożenie dla przyrody;

• użytkowanie i racjonalne zarządzanie zasobami odnawialnymi, z dostosowaniem do tempa ich regeneracji;

• przepływ fizyczny zasobów nieodnawialnych jest bardziej efektywny i cykliczny (recykling), substytuty odnawialne są tworzone i promowane;

• świadomość celów i procesów prowadzących do rozwoju zrównoważonego jest wysoka w całym społeczeństwie.

---