Wykład 3. 12.11.2009

Racjonalne oczekiwania

Racjonalne oczekiwania nowa teoria klasyczna i nowy model keynesowski

Założenia modelu klasycznego:

• Doskonała konkurencja i mobilność zasobów

• Giętkie ceny i płace

• Stabilność gospodarki w długim okresie

• Pełne wykorzystanie czynników wytwórczych

• Neutralność pieniądza

• Podaż kreuje popyt „ prawo Saya”
  każda produkcja kreuje dochód

Nowe spojrzenie nowa makroekonomia klasyczna

Istniejące keynesowskie modele makroekonomiczne nie są w stanie dać niezawodnych wskazówek do formułowania polityki pieniężnej, fiskalnej i innych rodzajów polityki. Trudno liczyć na to że niewielkie lub nawet poważne modyfikacje tych modeli....”

• Gdy konsumenci i przedsiębiorstwa zobaczą, że rząd przystępuje do zainicjowania polityki stabilizacyjnej to będą podejmować działania w obronie własnej.

• Będą się starali maksymalizować swoje pozycje w świetle „ racjonalnie oczekiwanych” efektów polityki rządu

• Będą przez to uniemożliwiać funkcjonowanie polityki stabilizacyjnej

Rola oczekiwań w podejmowanych decyzjach

• Oczekiwania adaptacyjne oparte w całości na tym co działo się w przeszłości

• Oczekiwania racjonalne biorąc pod uwagę nowe czynniki które mogą wpływać na odmienność przyszłości w stosunku do przeszłości

• Racjonalne oczekiwania biorą pod uwagę;

-Nowe czynniki mogące wpływać na odmienność przyszłości

• Na podstawie wszelkich dostępnych informacji rozpoznają sytuacje, w których przeszłość nie będzie się wprost powtarzać

• Na podstawie wielkości realnych ( brak iluzji pieniądza)

Oczekiwania a keynesowskie modele ekonomiczne

1. Sądy ludzi o przyszłości odgrywają kluczową rolę w zachowaniu się gospodarki

2. J.M. Keynes oczekiwania jako dane

3. Kontynuatorzy Keynesa oczekiwania adaptacyjne

4. Podmioty formułują sądy o inflacji w nadchodzącym roku poprzez przyporządkowanie stopom inflacji z poprzednich lat

Geneza

W latach 60' John F. Muth

1. Rozpatrują wszelkie dostępne informacje

2. Ludzie uczą się na błędach

3. Zdrowy rozsądek podstawową myślą racjonalnych oczekiwań

Podstawowa myśl RO:

Ludzie uczą się na błędach

Ludzie nadal popełniają błędy ale nie są ciągle takie same

Robert Lucas 1937- do dziś

Teza krzywa Philipsa może pojawić się nawet w gospodarce w której rynki się równoważą. Jeśli firmy traktują mylnie ogólny wzrost cen jako wzrosty ceny produkowanego przez nie dobra bo zwiększają produkcje.

Krytyka Lucasa a krzywa Philipsa

• Nieoczekiwany bodziec monetarny może wywołać przejściowy boom który skończy się jednak gdy dostrzeżone zostaną błędy w oczekiwaniach

• Władze monetarne nie powinny podejmować dyskrecjonalnych decyzji o zwiększeniu ilości pieniądza i cen w okresach recesji

• W wyniku takiej polityki można przyjąć że oczekiwania inflacyjne zostaną zmienione

• RO neutralizują efekty realnej polityki

Próby wpływania na gospodarkę podejmowane przez rząd wywołują zmiany w oczekiwaniach ludzi

Zmiany zachowań

Parametry modelu ulegną zmianie

Wyniki polityki będą różne od predykcji formułowanych przez model

Efekty polityki stabilizacyjnej- nieprzewidywalne!

Wnioski Lucasa

1. Nie należy podejmować aktywistycznej polityki makroekonomicznej, skoro jej wynik jest nieprzewidywalny.

2. BC zamiast na precyzyjnym sterowaniu powinien skoncentrować się na długofalowym celu niskiej i stabilnej inflacji.

Modele Lucasa

• RO mają znaczenie w wielu dziedzinach ekonomii,

• Teoria realnego cyklu koniunkturalnego,

• Nacisk na czynniki realne

-zmiany technologii,

-zmiany struktury handlu międzynarodowego,

-fiskalne i regulacyjne interwencje rządu

• Buduje metodologię dla całego obszaru ekonomii

Prognozy inflacji

• Oczekiwania cenowe wpływają na bieżące ustalenia płacowe.

• Inflacja w danym roku zależy częściowo od inflacji oczekiwanej w przyszłym roku...., aż do nieskończoności.

• R. Lucas - „ nie można w modelach ignorować RO. Modele są „poruszane” przez estymację „parametrów strukturalnych”, a te mogą się zmieniać wraz ze zmianą oczekiwań czyli gdy zmienia się polityka. Każda nowa polityka unieważnia istniejący model.”

Oczekiwania inflacyjne przyczyną inflacji

Thomas Sargent , Neil Wallace,

The Optimal Monetary Supply Rule,

“Journal of Political Economy”, April 1975

Ogłoszone zmiany w polityce pieniężnej nie mają wpływu na produkcję i zatrudnienie.

Implikacja tezy Sargenta- Wallace`a

1. Antycypowana polityka pieniężna nie wywołuje „realnych” skutków,

2. Polityka zwiększania podaży pieniądza, gdy gospodarka znajduje się na skraju recesji, sama by się unieważniała,

3. Rządy byłyby w stanie ograniczyć inflację bez ponoszenia kosztów.

Zastosowanie

Skutki antyinflacyjnej polityki ekonomicznej Margaret Thatcher w 1980r.

„Średniookresowa strategia finansowa”

RECESJA!

Jak formułowane są oczekiwania?

1. Ludzie wykorzystują modele ekonomiczne,

2. Informacje od ekspertów :TV, prasa

3. Koncepcja RO nie jest opisem zachowania się, lecz kodeksem postępowania dla konstruktorów modeli ekonomicznych

Założenia modelu:

1. Płace i ceny są giętkie w reakcji :

- na zmiany realne

-na RO zmiany warunków podaży, popytu i cen,

2. Racjonalnie oczekiwane dostosowanie się cen dokonuje się bardzo szybko,

3. Długi okres następuje bardzo szybko

Efekty „ racjonalnie oczekiwanego” wzrostu cen w modelu AD-LAS

PKB, L, DN= const. i ↑ P

Dostosowanie gospodarki jest: stabilne, automatyczne, bardzo szybkie!!!

Efekty nieoczekiwanej polityki ekspansywnej

1. W krótkim okresie żaden wzrost cen nie może być „racjonalnie oczekiwany”- SAS nie przesuwa się.

2. W długim okresie wzrost płac i innych nakładów przesuwa SAS w lewo.

• Jedynie wówczas gdy polityka aktywizująca jest nieoczekiwana może wywołać realne skutki

• Polityka stabilizacyjna, która jest dokładnie przewidywana, nie wywiera żadnego wpływu na gospodarkę

• Wszystkie podmioty są w stanie przewidzieć ostateczny wynik polityki; i- p. A zostaje pominięty! Gospodarka szybko przechodzi z E1 do E2.

Wnioski końcowe

1. Dyskrecjonalna polityka stabilizacyjna nie będzie działać tak, jak się ją planuje;

2. Może nawet szkodzić gospodarce;

3. Nie należy w ogóle inicjować jakiejkolwiek polityki stabilizacyjnej;

4. Poparcie postulatów nowoczesnych monetarystów, że jedyną właściwą polityką jest stałe zwiększanie podaży pieniądza;

5. Założenie rynków wolnokonkurencyjnych, mobilności zasobów i całkowicie giętkich cen i płac.

Polityka pieniężna i cykle koniunkturalne

Edward Prescott, Finn Kydland

„Jeśli to sama władza odpowiada za bezrobocie, inflację i wzrost gospodarczy, może mieć pokusę zwiększania inflacji, żeby próbować tym sposobem obniżyć bezrobocie i przyśpieszyć wzrost.

Tymczasem uczestnicy gry rynkowej wiedzą, że władza może tak postępować, rosną więc ich oczekiwania inflacyjne. To prowadzi do wzrostu inflacji, a cały ten mechanizm może przybrać formę spirali.”

6

Związki zawodowe żądają wzrostu płac

Oczekiwanie wzrostu inflacji w przyszłości

Model makroekonomiczny nie mógłby dawać trafnych predykcji, co do efektów tej polityki

Co by się stało gdyby ludzie zmieniali wzorce swoich zachowań wiedząc, że rząd podejmuje politykę stabilizacyjna?

Ludność wykupuje masowo towary w obawie drożyzny

Firmy ulegają i podnoszą ceny

Popyt globalny rośnie

Ceny rosną

Inflacja

Konsumenci są przekonani, że ich oczekiwania były słuszne i że sytuacja powtórzy się w przyszłości

Teza:

Brak znaczenia polityki / Policy irrelevance/

Jeśli podmioty gospodarcze wierzą w rządową obietnicę obniżenia inflacji, to może ona spełnić się bez konieczności wystąpienia recesji.

Poziom cen

PKB realny

Y`

SAS1

SAS2

AD

AD2

P1`

P1

Oczekiwany wzrost P, nabywcy kupują teraz zanim ceny wzrosną

Oczekiwany wzrost cen- siła robocza żąda wzrostu wynagrodzeń, g(L) spada, koszty produkcji rosną

SAS2

SAS1

AD1d

AD2d

LAS

Poziom cen

PKB realny

Y`

P1

P2

P3

E1

E2

A

W długim okresie ↑ cen nakładów →∆SAS→E2

Jedynie ceny wzrosły

Yg

W krótkim okresie polityka makroekonomiczna mogłaby być efektywna ↑Y↑L↑P

---