3 kategorie informacji prawnych wg F. Studnickiego:
a) wiadomości podstawowe - to podstawowe prawa obywatela
b) minimum rolowe - to wiadomości niezbędne do pełnienia roli
c) wiadomości ad hoc - wiadomości po które sięga się doraźnie
Informacja prawna - informacja o faktach mających znaczenie prawne np.
a) w aktach normatywnych
b) w orzeczeniach sądów, trybunałów
c) w doktrynie prawa - monografie, bibliografie
d) opisy aktów normatywnych
Urzędowe ogłoszenie aktu (również zmiany od 2012 r.)
Ogłoszenie aktów prawnych jest obowiązkowe i ogłasza się je w dziennikach urzędowych. Aby akt wszedł w życie, należy go ogłosić.
Od stycznia 2012 r. - akty będą tylko w formie elektronicznej (forma pisana tylko u: Prezydenta, w Bibliotece Narodowej, w Archiwum).
Źródła prawa w Polsce:
a) Konstytucja - najważniejszy akt prawny Rzeczpospolitej polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997 r. roku przez Zgromadzenie Narodowe. Konstytucja złożona jest z preambuły i 13 rozdziałów.
AKTY USTAWOWE:
b) ratyfikowana umowa międzynarodowa - zgodne oświadczenie woli 2 lub więcej państw, np. traktat, pakt, konwencja, porozumienie, karta, konkordat.
Podział wg liczby stron:
- umowy dwustronne (bilateralne) - np. Polsko-niemiecki traktat graniczny,
- umowy wielostronne (multilateralne) - np. Karta Narodów Zjednoczonych,
c) ustawa - akt normatywny ustalany przez Sejm w drodze legislacyjnej, np. Kodeks rodzinny, Kodeks pracy.
AKTY WYKONAWCZE:
d) rozporządzenie - akt normatywny wydany na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
e) akty prawa miejscowego - obowiązują tylko na obszarze działania organu, który wydał akt prawa miejscowego (teren województwa, powiatu, gminy).
Hierarchia polskich i unijnych źródeł prawa:
a) Hierarchia polskich źródeł prawa:
1. Konstytucja,
2. ratyfikowana umowa międzynarodowa,
3. ustawa,
4. rozporządzenie,
5. akty prawa miejscowego
b) Hierarchia unijnych źródeł prawa: mam coś pomieszane :/
Budowa ustawy:
a) część normatywna - tytuł, wstęp
b) część nienormatywna - przepisy ogólne, przepisy szczegółowe, przepisy zmieniające (nowelizujące), przepisy przejściowe i dostosowujące, przepisy końcowe.
Pięć sposobów wejścia aktu w życie:
a) wchodzi w życie X dni, tygodni, miesięcy, lat od daty ogłoszenia
b) wchodzi w życie X dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia
c) wchodzi w życie z dniem (wg kalendarza)
d) wchodzi w życie z dniem ogłoszenia (publikacji dziennika)
e) wejście w życie można uzależnić od daty zdarzenia przyszłego (np. z dniem wyborów).
Vacatio legis - jest to czas między publikacją aktu prawnego, a jego wejściem w życie.
Wsteczna moc obowiązująca - na razie nie mam ;)
Budowa wyroku:
a) Rubrum:
sygnatura akt,
wizerunek orła w koronie,
nagłówek wskazujący rodzaj orzeczenia wraz z inwokacją do RP,
data wydania wyroku,
oznaczenie sądu i wydziału,
skład orzekający i protokolant,
data i miejsce rozpoznania sprawy,
strony postępowania,
przedmiot postępowania.
b) Tenor:
rozstrzygnięcie o żądaniach stron, postanowienia dodatkowe oraz orzeczenie o kosztach postępowania,
podpisy.
Sygnatura ECLI - jest to europejska sygnatura orzecznictwa (European Case Law Identifier)
Jednostki redakcyjne w ustawie i w rozporządzeniu:
a) ustawa - artykuł jest podstawową jednostką redakcyjną ustawy.
b) rozporządzenie - podstawową jednostką redakcyjną rozporządzenia jest paragraf.
Jednostka redakcyjna tekstu prawnego - forma zapisu pojedynczych zdań w tekście prawnym jakiegoś aktu normatywnego.
Nazwy dzienników i ich skróty, zawartość dzienników urzędowych oraz nazwy organów wydających dzienniki:
a) Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej - „Dziennik Ustaw”, Dz.U. / Wydaje Prezes Rady Ministrów przy pomocy kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Rządowego Centrum Legislacji.
b) Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” - „Monitor Polski”, M.P. / Wydaje Prezes Rady Ministrów przy pomocy kancelarii Prezesa Rady Ministrów
i Rządowego Centrum Legislacji.
c) Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski B” - „Monitor Polski B”, M.P.B. / Wydaje Prezes Rady Ministrów przy pomocy kancelarii Prezesa Rady Ministrów
i Rządowego Centrum Legislacji.
d) Dzienniki urzędowe ministrów kierujących działaniami administracji rządowej. / Wydają ministrowie kierujący działami administracji rządowej oraz kierownicy urzędów centralnych.
e) Dzienniki urzędów centralnych. / Wydają ministrowie kierujący działami administracji rządowej oraz kierownicy urzędów centralnych.
f) Wojewódzkie dzienniki urzędowe. / Wydaje wojewoda.
g) Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej - „Dziennik UE”, Dz.Urz.UE. / Wydaje Urząd Oficjalnych Publikacji Komisji Europejskiej.
h) Monitor Sądowy i Gospodarczy - MsiG. / Wydaje Minister Sprawiedliwości.
Dziennik Ustaw - zawartość:
Konstytucja,
ustawy,
rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
rozporządzenia wydane przez Prezydenta RP, Radę Ministrów, Prezesa RM, ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów - będących członkami Rady Ministrów, oraz KRRiT,
teksty jednolite aktów określonych w pkt 1-4,
umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie oraz oświadczenia rządowe w sprawie mocy obowiązującej tych umów,
orzeczenia TK dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw,
uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenia ministra,
akty prawne dotyczące stanu wojny i zawarcia pokoju,
akty prawne dotyczące referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego,
akty prawne dotyczące wyborów do Sejmu i Senatu,
akty prawne dotyczące skrócenia kadencji Sejmu,
akty prawne dotyczące wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
akty prawne dotyczące powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej,
akty prawne dotyczące stanu wojennego,
akty prawne dotyczące stanu wyjątkowego,
akty prawne dotyczące stanu klęski żywiołowej
uchwały Sądu Najwyższego w sprawie stwierdzenia ważności wyboru Prezydenta RP, wyborów do Sejmu i Senatu oraz ważności referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego,
obwieszczenia w sprawie sprostowania błędów,
inne akty prawne, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.
„Monitor Polski” - zawartość:
zarządzenia Prezydenta RP wydane na podstawie ustawy,
uchwały RMi zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, wydane na podstawie ustawy,
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Monitorze Polskim lub aktów normatywnych, które nie były ogłoszone,
regulaminy Sejmu, Senatu i Zgromadzenia Narodowego,
decyzje Sejmu i Senatu dotyczące powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji i ustawach stanowiska państwowe,
akty urzędowe Prezydenta dotyczące:
a) zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu,
b) skracania kadencji Sejmu,
c) zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
d) desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów oraz Rady Ministrów,
e) przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków,
f) dokonywania zmian w składzie Rady Ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów,
g) odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności,
h) powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji i ustawach stanowiska państwowe,
i) powoływania sędziów,
j) nadawania tytułu naukowego profesora,
k) mianowania na stopień generała i równorzędny,
l) nadawania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
„Monitor Polski B” - zawartość:
sprawozdania finansowe określone w przepisach o rachunkowości,
ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców,
inne akty prawne, informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób.
Dzienniki urzędowe ministrów kierujących działaniami administracji rządowej oraz Dzienniki urzędów centralnych - zawartość:
akty normatywne organu wydającego dziennik urzędowy,
uchwały RM uchylające zarządzenia ministra wydającego dziennik ustaw,
orzeczenia TK w sprawach aktów normatywnych.
Wojewódzkie dzienniki urzędowe - zawartość:
akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji niezespolonej
akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powatu oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu i gminy
statuty związków międzygminnych oraz statuty związków powiatów
akty Prezesa RM miejscowego stanowionego przez wojewodę i organy administracji niezespolonej
wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez: wojewodę i organy administracji niezespolonej, organ samorządu województwa, organ powiatu i organ gminy
porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte między jednostkami samorządu terytorialnego lub między jednostkami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej
uchwały budżetowe gminy, powiatu i województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu gminy, powiatu i województwa
obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz o rozwiązaniu sejmiku województwa, rady powiatu lub rady gminy
rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące aktów prawa miejscowego stanowionych przez jednostki samorządu terytorialnego
statut urzędu wojewódzkiego
inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej - zawartość:
Seria L (od leges - przepisy prawa) - zawiera akty prawne, umowy międzynarodowe zawierane przez Wspólnoty, państwa członkowskie oraz ważniejsze decyzje i uchwały organów wspólnotowych.
Seria C (od communications - komunikaty) - zawiera projekty aktów prawnych Komisji Europejskiej, pisemne zapytania Parlamentu Europejskiego do Rady UE i Komisji Europejskiej wraz z odpowiedziami, skrócone protokoły posiedzeń i stanowiska Parlamentu Europejskiego, stanowiska Komitetu społeczno-ekonomicznego. Ukazuje się również osobna Seria C E wyłącznie w wersji elektronicznej, zawiera akty przygotowywane w procesie legislacyjnym.
Seria S (od supplement - suplement) - zawiera zamówienia będące przedmiotem publicznego przetargu na terenie Wspólnot.
Monitor Sądowy i Gospodarczy - zawartość:
wszystkie wpisy do rejestru handlowego,
ogłoszenia wymagane przez Kodeks Handlowy i Kpc
inne obwieszczenia jeżeli ich ogłoszenie w MsiG jest wymagane przez ustawy.
Metryka aktu prawnego w systemie informacji prawnej (segment wewnętrzny, segment relacji):
a) segment wewnętrzny - dane formalne aktu:
- identyfikator aktu
- rodzaj aktu
- tytuł aktu
- numer aktu
- autor aktu
- data ogłoszenia aktu
- data początku ogłoszenia aktu
- informacja o utracie mocy
b) segment relacji - dotyczy rodzajów relacji, które zachodzą pomiędzy aktami; mogą one występować w dwóch relacjach:
- akt czynny (np. akt zmieniający)
- akt bierny (np. akt zmieniany).
Glosa - jest to komentarz do orzeczenia sądowego z analizą (analiza może być: aprobująca, krytyczna, w pełni, częściowo).
Struktura wymiaru sprawiedliwości w Polsce:
Wymiar sprawiedliwości w Polsce
? ?
Sądy Trybunały
? ? ? ?
Sąd Naczelny Trybunał Trybunał
Najwyższy Sąd Konstytucyjny Stanu
? Administracyjny ?
? ? ?
? ? Wojewódzkie Sądy
Sądy Apelacyjne Wojskowe Sądy Administracyjne
? Okręgowe
Sądy Okręgowe ?
? Wojskowe Sądy
Sądy Rejonowe Garnizonowe
Numer CELEX - jest to identyfikator dokumentu w bazie, niezależny od wersji językowej. (Przykład: 32008R1338 - dok. Dotyczący sektora 3, z roku 2008, R-rozporządzenie, opublikowany w Dz.U.UE numer 1338).
Tezaurus EUROVOC - jest to tezaurus unijny; posiada 24 języki; terminologia dotyczy szeroko pojętej działalności UE.
Biała księga - to raport wykonany przez rząd, instytucję lub firmę, zawierający analizę danego produktu, usługi, technologii lub programu.
Zielona księga - dokumenty KE, ich celem jest rozpoczęcie dyskusji / konsultacji społecznych.
Metainformacje na temat wybranych systemów informacji prawnej :
Nazwa systemu informacji prawnej
Zawartość systemu
Zasięg chronologiczny zasobów
Instytucja odpowiedzialna za system
ISAP
opisy bibliograficzne i teksty aktów prawnych opublikowanych w Dzienniku Ustaw oraz Monitorze Polskim
Wyszukiwanie
a)przez formularz: rodzaj aktu, hasła, nazwy własne
b) przez przeglądanie bazy: wg roczników i wg haseł
Sejm
Prace Sejmu
Sejm
CBOSA
Orzeczenia Sądów Administracyjnych
Wyszukiwanie:
- wg słowa
- wg sygnatury
- wg rodzaju orzeczenia
- wg symbolu sprawy
- wg daty orzeczenia
- wg statusu
- wg hasła
Sąd Administracyjny
Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
wyroki oraz inne orzeczenia Trybunału wraz z uzasadnieniami
Wyszukiwanie:
- wg sygnatury
- wg daty wydania
- wg publikacji
Trybunał Konstytucyjny
Supremus
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Wyszukiwanie:
- wg sygnatury,
- wg sędziego sprawozdawcy,
- wg daty
Sąd Najwyższy
Eurlex
Akty prawne i inne dokumenty Unii Europejskiej
Wyszukiwanie:
a) proste: wg słowa, wg numeru dokumentu, wg dat, wg autora
b) zaawansowane
Prelex
procedury międzyinstytucjonalne, pozwala śledzić najważniejsze etapy procesu decyzyjnego pomiędzy Komisją i pozostałymi instytucjami
Wyszukiwanie:
a) podstawowe:
- wg serii
- wg roku
- wg numeru
- wg zdarzenia
- wg działania instytucji
b) zaawansowane
Obserwatorium Legislacyjne Parlamentu Europejskiego
CURIA
Orzecznictwo, wyroki i opinie Sądu, Trybunał Sprawiedliwości oraz Sądu do spraw służby publicznej
Wyszukiwanie:
- wg Sądu
- wg numeru sprawy
- wg orzeczenia stron
- wg daty
Trybunał Sprawiedliwości UE
LEX Polski Serwer Prawa
zawiera informacje
o ustawach, rozporządzeniach, nowelizacjach ustaw, kodeksie cywilnym, karnym, pracy
System Informacji Prawnej LEX
Legalis
LexPolonica