SCHORZENIA ŁOJOTOKOWE

SEBORRHOEA

Wzmożone wydzielanie łoju związane z:

• Pityrosporum ovale

• Czynnikami usposabiającymi

• Wrodzona skłonność

• Zaburzenia endokrynologiczne

• Zaburzenia układu nerwowego

LOKALIZACJA

• Owłosiona skóra głowy

• Czoło

• Nos

• Fałdy nosowo-policzkowe

• Okolice zauszne

• Okolica mostka i międzyłopatkowa

STAN ŁOJOTOKU JEST PODŁOŻEM DLA:

• Pityriasis seborrhoica

• Dermatitis seborrhoica

• Acne rosacea

• Acne vulgaris

ŁUPIEŻ ŁOJOTOKOWY /PITYRIASIS SEBORRHOICA/

1. skóra gładka - p. alba (nieznana etiologia)

drobnopłatowe złuszczanie - białe dobrze odgraniczone ogniska skóry gładkiej

LECZENIE: maści i kremy steroidowe z dodatkiem antybiotyków

2. skóra owłosiona (Pityrosporum ovale)

1. seborrhoea sicca (p. simplex)

/pseudotinea amiantacea/

drobne łuski barwy białej na owłosionej skórze głowy

2. seborrhoea oleosa

żółtawe strupy i cechy zapalenia na owłosionej skórze głowy

LECZENIE: szampony, pirytionian cynku, flutrimazol, ketokonazol, siarczek selenu lub płyny zawierające środki przeciwgrzybicze

POWIKŁANIA: pseudontinea, trwałe wyłysienie

RÓŻNICOWANIE: tinea capitis, psoriasis capitis, eczema

WYPRYSK ŁOJOTOKOWY/ ŁOJOTOKOWE ZAPALENIE SKÓRY /DERMATITIS SEBORRHOICA/

ETIOLOGIA: nieznana dokładnie, geny, drożdżaki, czynniki hormonalne, androgeny matki w postaci dziecięcej

Chorują małe dzieci do 3 m-ca życia i dorośli.

OBJAWY u dzieci: miękkie, tłuste szarożółte strupy, mocno umocowane, grudki, blaszki rumieniowo-złuszczające, zlewne rumienie

LOKALIZACJA u dzieci: początkowo na skórze owłosionej głowy, potem twarzy tułowiu, kończynach, w fałdach skóry

OBJAWY u dorosłych: obfite złuszczanie na podłożu zapalnym na skórze owłosionej głowy, żółtoszaro-pomarańczowe strupy, w fałdach sączenie

LOKALIZACJA u dorosłych: czoło, okolica zauszna, mostek, plecy, fałdy

WARINTY KLINICZNE:

• prakeratosis psoriasiformis

• varietas intertriginosa

• pruritus ani

• postać erytrodermiczna

Świąd jest rozmaicie nasilony, a choroba nawraca jesienią-zimą. U dzieci zmiany rozpoczynają się przed 3-cim m-cem życia i trwają do kilku m-cy. Zmiany nasilają stres, niska temperatura, bodźce chemiczne i fizyczne. U chorych na AIDS i zaburzeniami neurologicznymi choroba jest oporna na leczenie.

POWIKŁANIA: nieodwracalne przerzedzenie włosów i brwi

RÓŻNICOWANIE u dzieci: atopia, erythrodermia Leiner, histiocytoza X, psoriasis

RÓŻNICOWANIE u dorosłych: psoriasis, tinea cutis, intertrigo, pityriasis versicolor

LECZENIE u dzieci: złuszczanie 1% kw. salicylowym w oleju migdałowym, słabe lub średnie steroidy na zmianę z bazą

LECZENIE u dorosłych: złuszczanie 5% oliwą salicylową, szampony przeciwłojotokowe, preparaty przeciwgrzybicze, steroidy w połączeniu z środkami przeciwgrzybiczymi i przeciwbakteryjnymi, metronidazol, erytromycyna miejscowo

LECZENIE ogólne u dorosłych: ketokonazol, itrakonazol, tetracyklina, izotretinoina, PUVA, witamina C, PP, B₁₂

TRĄDZIK RÓŻOWATY /ACNE ROSACEA/

ETIOLOGIA: nie do końca jasna, Demodex folliculorum, H. pylori, Pityrosporum ovale, wzmożona reakcja naczyniowa na twarzy, zaburzenia w układzie pokarmowym

WYSTĘPOWANIE: głównie u kobiet w okresie przekwitania

OBJAWY: napadowe zaczerwienienie (przejściowy rumień) → stały rumień → trwałe rozszerzenie naczyń (teleangiektazje) → drobne grudki i krosty /ew. torbiele łojowe i przerost tkanki łącznej - rhinophyma /

BRAK ZASKÓRNIKÓW !!!

LOKALIZACJA: nos, policzki, czoło, broda, fałdy nosowo-policzkowe, szyja, mostek

POSTACIE:

• r. teleangiectatica /vascular/

• r. papulosa /papulopustulosa/

• rhinophyma /sabecous hyperplasia/

• r. fulminans

• r. tuberculoides

• r. ophtalmica

POWIKŁANIA: (10%) - zapalenie brzegów powiek, zapalenie spojówek, tęczówki i ciała rzęskowego, zapalenie rogówki (r. ophtalmica)

DIAGNOSTYKA: badanie mikologiczne, obecność H. pylori, diagnostyka przewodu pokarmowego, wiek i typowa lokalizacja

RÓŻNICOWANIE: DLE, Acne vulgaris, Lupoid miliaris disseminatus faciei

LECZENIE: przyczynowe, unikanie czynników drażniących, alkohol, zimne i gorące potrawy, czekolada, mocna kawa i herbata, palenie, stres

LECZENIE

OGÓLNE: antybiotyki - tetracykliny i erytromycyna, metronidazol, retinoidy,

arechina

MIEJSCOWE: erytromycyna, klindamycyna, metronidazol, retinoidy, słabe steroidy

na krótko,

Witaminy przeciwłojotokowe: PP, B₂, tokserutyna, wyciągi z kasztanowca

Solux z niebieskim filtrem, leczenie chirurgiczne - laser, dermabrazja, elektrokoagulacja

ZAPALENIE SKÓRY OKOŁUSTNE /DERMATITIS PERIORALIS/

ETIOLOGIA: nie w pełni jasna, fluorowane kortykosteroidy, kosmetyki

Dotyczy młodych kobiet

OBJAWY: drobne (1-3 mm) grudki i krosty na podłożu rumieniowym

LOKALIZACJA: symetrycznie na brodzie, fałdach nosowo-policzkowych, bez zajęcia czerwieni wargowej

LECZENIE: odstawienie preparatów wywołujących, ogólnie: tetracykliny, miejscowo: metronidazol

TRĄDZIK POSPOLITY /ACNE VULGARIS/

CZYNNIKI ROZWOJU:

1. Zwiększona produkcja łoju i przerost gruczołów łojowych

1. Androgeny /wzrost wrażliwości lub wzrost poziomu hormonów/

2. Lokalizacja gruczołów /wrażliwość/

3. Nie wszyscy z hiperandrogenizmem mają trądzik

2. Nieprawidłowe złuszczanie się keratynocytów w mieszku włosowym

1. Hiperproliferacja i nieprawidłowe różnicowanie /kwas linolenowy, bakterie, cytokiny, dyfuzja lipidów, cytokiny, Il-1α/

2. Zbite skupiska komórek zmieszane z łojem

3. Zaskórniki /microcomedo/

3. Kolonizacja Propionibacterium acne

1. Jest związek z działaniem antybakteryjnym a nasileniem zmian

2. Ma to związek z mediatorem reakcji zapalnej

3. Różnego stopnia odpowiedź gospodarza daje różnie nasilenie objawów

4. Zapalenie i odpowiedź immunologiczna

1. Nacieki z LT CD4 i uszkodzenie ściany /lipidy, korneocyty, bakterie/

2. Neutrofile

3. Zmiany zapalne maja różną morfologię i mogą przechodzić z jednego typu w drugi

ETIOLOGIA: nieznana, geny A.D. z różną penetracją

OBJAWY: zaskórnik otwarty (czarny czop bo FFA się utleniają), zaskórnik zamknięty (biały lub żółty, drobny, widoczny przy napięciu) - Acne comedonica

Przy rozwoju stanu zapalnego mamy:

• Acne papulopustulosa

• Acne nodulocystica

• Acne cystica

• Acne phlegmonosa

• Acne fulminans

• Acne conglobata

• Acne keloidea

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA ETIOPATTOGENEZĘ:

• Acne vulgaris / juvenilis /

• Acne professionalis /chlorica, oleosa, picea/

• Acne postmedicamentosa /steroidy, lit, brom, jod/

• Acne cosmetica /pudry, róże/

• Acne neonatorum /hormony, środki pielęgnujące/

• Acne excoiriee

DIAGNOZA: obraz, przebieg, zaskórniki

RÓŻNICOWANIE: acne rosacea, folliculitis, milia, przerost gruczołów łojowych

LECZENIE MUSI OPIERAC SIĘ NA RÓWNOCZESNYM ZWALCZANIU DWÓCH LUB WIĘCEJ CZYNNIKÓW ETIOLOGICZNYCH

LEKI STOSOWANE MIEJSCOWO:

• Retinoidy: tretinoina, adapalen, tazaroten

• Nadtlenek benzoilu - 1-10%

• Antybiotyki 1-4% klindamycyna, erytromycyna, ew. z cynkiem

• Kwas azelainowy

• Kwas salicylowy

LEKI STOSOWANE DOUSTNIE:

• Antybiotyki (6,8 tyg. - 12,18 tyg.)

• Tetracyklina (0.75-1.5 g/d, potem 0.5 g/d)

• Doxycyklina (100-200 mg/d, potem 50 mg/d)

• Klindamycyna (300 mg/d)

• Minocyklina (100-200 mg/d) potem 50 mg/d)

• Biseptol (0.96 g/d)

• Isotretinoina (0.2-1.0 mg/kg/d przez 3-5 m-cy)

• Prednizon (0.5-1.0 mg/kg/d przez 2-6 tyg.)

• Dapson (100-200 mg/d)

• Cynk (200 mg/d)

• Witaminy PP, C, z gr. B, bez B₁₂)

LECZENIE NIEFARMOKOLOGICZNE:

• Dieta

• Higiena

• Usuwanie zaskórników

• Światło słoneczne

• Delikatne peelingi chemiczne

• Edukacja na temat leczenia

• Psychoterapia

1. Łagodny trądzik - miejscowo retinoid, przy pojawieniu się zmian zapalnych dodatkowo miejscowo antybiotykoterapia lun nadtlenek benzoilu

2. Średnie nasilenie - miejscowo retinoid z doustnym antybiotykiem, ew. u kobiet z zaburzeniami hormonalnymi lub opornych na leczenie tradycyjne leki hormonalne stosowane ogólnie

3. Ciężkie i oporne postacie - isotretinoina stosowana doustnie, dodatkowo małe dawki steroidów 30-15 mg/d przy a. Fulminans

ŁYSIENIE /ALOPECIA/

• Alopecia areata

• Alopecia masculina androgenica

• Alopecia feminina androgenica

• Hipertrychosis

• Hirsutismus

ALOPECIA AREATA

LECZENIE: samoistny odrost w ciągu 1-2 lat u 30-60%; unikanie stresu, psychoterapia

Ogólnie: kortykosteroidy, cyklosporyna A, dapson

Miejscowo: iniekcje śródskórne steroidów, masci steroidowe, immunoterapia miejscowa (uczulenie 2% DPCP-on, SADBE potem podrażnianie wzrastającą dawką)

ALOPECIA MASCULINA ANDROGENICA

Predyspozycja genetyczna - dziedziczenie wieloczynnikowe, wielogenowe

Uwarunkowania androgenowe

• zależność od dwuhydrotestosteronu DHT a nie testosteronu T

• rola 5-α-reduktazy w powstawaniu DHT

• obecnośc receptorów dla androgenów

LECZENIE ogólne: finastyryd 1 mg/d, miejscowe: minoksydil 2 i 5% r-r, przeszczep włosów

ALOPECIA FEMININA ANDROGENICA

U kobiet m miejsce zwykle uogólnione łysienie z zachowaniem linii włosów na czole, a typowo przerzedzenie w okolicy ciemieniowej i skroniowej, mogą być też poprzeczne pobruzdowania na paznokciach

Leczenie ogólne: antyandrogeny tj. spironolakton, octan cyproteronu, miejscowo: minoksydil 2-5% r-r, leczenie chirurgiczne

---