Metoda PHA

PHA (Preliminary Hazard Analysis) - Wstępna Analiza Zagrożeń

Metody oceny ryzyka

Spośród różnorodnych metod analizy i oceny ryzyka można wyróżnić trzy zasadnicze

grupy :

1. metody jakościowe (lub deterministyczne),

2. metody pół-ilościowe (PHA)

3. metody ilościowe

Ogólny schemat tych metod :

W metodzie jakościowej dokonuje się weryfikacji zgodności stanu bezpieczeństwa z obowiązującymi regulacjami prawnymi, standardami i wytycznymi postępowania. W metodzie półilościowej następuje kategoryzacja wielkości skutków i ich prawdopodobieństwa występowania dla zidentyfikowanych zdarzeń RZA i na tej podstawie, po ustaleniu matrycy ryzyka, dokonuje się oszacowania poziomu ryzyka. Ostania metoda jest metodą probabilistyczną, w której dąży się do ustalenia wskaźników ryzyka indywidualnego i grupowego. Pokazane wyżej metody mają zarówno liczne zalety oraz wady. Najbardziej dokładna metoda QRA wymaga dużego nakładu pracy, odpowiednich narzędzi obliczeniowych i licznych danych niezawodnościowych oraz właściwie przygotowanej kadry. Zaleca się ją stosować do szczególnie niebezpiecznych instalacji i jest istotnym narzędziem w procesie podejmowania decyzji, np. lokalizacyjnych lub wyboru alternatywnych sposobów produkcji. Metoda deterministyczna, dla instalacji dużego ryzyka nie spełni swojego zadania gdyż jest zbyt powierzchowna. Natomiast metody półilościowe, np. metoda PHA, z bezpośrednim wykorzystaniem matrycy ryzyka są szybkie a dla prostych instalacji procesowych, np. atmosferycznych zbiorników magazynowych z substancjami niebezpiecznymi dają dobre

wyniki. Jednakże dla złożonych instalacji procesowych, w których wystąpienie uwolnienia jest związane z awarią systemu zabezpieczeń, są zbyt ogólnikowe i często prowadzą do istotnych pominięć i błędnych wyników.

Wstępna Analiza Zagrożeń PHA jest metodą pozwalającą na półilościowe-półjakościowe oszacowanie ryzyka. Można nią szacować ryzyko po zastosowaniu zaproponowanych środków ochronnych. Szacowanie ryzyka metodą PHA powinno być korygowane i aktualizowane, według potrzeb w kolejnych krokach procedury analizy ryzyka, w każdym z etapów badań konstrukcji, budowy i eksploatacji. Analiza ryzyka prowadzona metodą PHA obejmuje oszacowanie ryzyka, tzn. określenie możliwych strat poprzez stopień szkód S i prawdopodobieństwa szkód P z jakim szkody mogą wystąpić oraz wartościowanie ryzyka wyrażonego poprzez wskaźnik ryzyka, który określa zależność:

W = S * P

Gdzie:

S - stopień szkód,

P - prawdopodobieństwo szkód zdarzenia.

Szacowanie stopnia szkód S i prawdopodobieństwo szkód P odbywa się według skali na sześciu poziomach dla każdego zidentyfikowanego zagrożenia. Charakterystykę poszczególnych poziomów przedstawiono poniżej.

S - stopień szkód

Poziom	Charakterystyka
1	Znikome urazy, lekkie szkody
2	Lekkie obrażenia, wymierne szkody
3	Ciężkie obrażenia, znaczne szkody
4	Pojedyncze wypadki śmiertelne, ciężkie szkody
5	Zbiorowe wypadki śmiertelne
6	Zbiorowe wypadki śmiertelne, szkody na dużą skalę poza terenem zakładu

P - prawdopodobieństwo szkód

Poziom	Charakterystyka
1	Bardzo nieprawdopodobne
2	Mało prawdopodobne zdarzające się raz na 10 lat
3	Doraźne wydarzenia zdarzające się raz w roku
4	Dosyć częste wydarzenia zdarzające się raz w miesiącu
5	Częste regularne wydarzenia zdarzające się raz w tygodniu
6	Duże prawdopodobieństwo wydarzenia

Po oszacowaniu parametrów ryzyko wartościowane jest na podstawie matrycy ryzyka.

Matryca wartościowania ryzyka metodą PHA

		P -prawdopodobieństwo szkód
	Poziom	1	2	3	4	5	6
S Stopień Szkód	1	1	2	3	4	5	6
		2	2	4	6	8	10	12
		3	3	6	9	12	15	18
		4	4	8	12	16	20	24
		5	5	10	15	20	25	30
		6	6	12	18	24	30	36

1-3 ryzyko akceptowalne

9. dopuszczalna akceptacja ryzyka po ocenie ryzyka

>10 ryzyko niedopuszczalne - wymaga zmniejszenia ryzyka

---