Wydział Nauk O Zdrowiu

Zdrowie Publiczne

Spec. Ratownictwo Medyczne

Rok 2

Semestr 3

Andrzejczak Mariusz

Sikora Łukasz

Obrska Marta

Kwiatkowska Barbara

Piechocka (Nieżwicka) Agnieszka

Nadciśnienie tętnicze/przełom nadciśnieniowy

Nadciśnienie tętnicze (HA, AH) (łac. hypertonia arterialis) - choroba układu krążenia, która charakteryzuje się stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi.

Zdecydowana większość (ponad 90%) przypadków nadciśnienia ma charakter pierwotny, tzn. bez znanej somatycznej przyczyny, którą da się usunąć interwencją medyczną. Etiologia nadciśnienia tętniczego pierwotnego nie została w pełni ustalona. Uważa się, że odgrywają w niej rolę czynniki genetyczne i środowiskowe. Pozostałe przypadki to choroba o charakterze wtórnym, gdy dobrze jest znana przyczyna choroby, np.: choroby nerek, choroby gruczołów dokrewnych lub choroby mózgu.

Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego przyjęło w 2003 klasyfikację nadciśnienia tętniczego zgodną z opublikowanymi w tym samym roku wytycznymi European Society of Hypertension (ESH) i European Society of Cardiology (ESC). Arbitralne wydzielenie wartości progowych jest uzasadnione ze względów praktycznych - ułatwia postępowanie diagnostyczne, lecznicze oraz rzutuje na rokowanie.

Kategoria	Ciśnienie skurczowe (mmHg)	Ciśnienie rozkurczowe (mmHg)
Ciśnienie optymalne	120	80
Ciśnienie prawidłowe	120-129	80-84
Ciśnienie prawidłowe wysokie	130-139	85-89
Nadciśnienie st.1 - łagodne	140-159	90-99
Nadciśnienie st.2 - umiarkowane	160-179	100-109
Nadciśnienie st.3 - ciężkie	>180	>110
Nadciśnienie izolowane skurczowe	>140	>90

Podane wartości dotyczą osób nieprzyjmujących leków przeciwnadciśnieniowych; w przypadku gdy wartości ciśnienia skurczowego i ciśnienia rozkurczowego należą do różnych kategorii, należy przyjąć kategorię wyższą.

W ogłoszonych w 2007 roku wytycznych ESH/ECH podtrzymały tę klasyfikację. Dodatkowo zalecono stopniowanie izolowanego nadciśnienia skurczowego wg stopni (1, 2 i 3) w zależności od wysokości ciśnienia skurczowego (analogiczne do nadciśnienia skurczowo-rozkurczowego).

Lek	Nazwa handlowa	Główne działanie	Dawkowanie	Uwagi	Wskazania
WAZODYLATORY
Nitroprusydek sodowy	Naniprsu Nipride	Rozszerza naczynia tętnicze i żylne	Rozpoczynać od wlewu: 0,25-1,0 μg\kg m.c., średnia skuteczna dawka 3 μg\kg m.c	Podaje się IV, podać tylko na oddziale intensywnej trapii pod nadzorem kardiomonitora, ciśnienia tętniczego. Uważać na działanie hipotensyjne i toksyczne, nie stosować w ciąży, substancja wrażliwa na światło UV, pojemnik musi być zakryty	Encefalopatia nadciśnieniowa, ndadciśnienie złośliwe, rozwarstwienie ściany aorty, (w I kolejności B-bloker, później wlew nitrprusydku
Nitrogliceryna	Coro-Nitro Nitrovent Nitro-Mack Nitroven	Rozszerza naczynia żylne tętnicze I wieńcowe	Rozpoczynać od wlewu 10 mg/min zwiększać dawkę o 5-10 μg\min aż do uzyskania efektu terapeutyczneg	IV, PO, podjęzykowo, miejscowo, Objawy uboczne: ból głowy, nudności, wymioty, możliwość wyst. Niedociśnienia	Dusznica bolesna niestabilna, ostry zawał mięśnia sercowego, obrzęk płuc
Diazoksyd	Hyperstat	Rozszerza naczynia tetnicze	Bolus 50mg co 5-10 minut, lub wlew 15-30 mg/min do max dawka 58 mg/kg m.c. lub do uzyskania efektu terapeutycznego	IV przeciwwskazania, choroba wieńcowa, rozwarstwienie aorty, krwotok wewnątrzczaszkowy, ze względu na odruchową tachykardię, wzrost zużycia tlenu przez mięcień sercowy.	Encefalopatia nadciśnieniowa, nadciśnienie złośliwe.
Hydralazyna	Apresoline Nepresol	Rozszerza naczynia tętnicze	10-20mg dożylnie lub domięśniowo, w razie potrzeby dawkę powtórzyć po 30'	Podobnie jak w przypadku diazoksydu, unikać przy chorobie wieńcowej, rozwarstwieniu aorty Efekty uboczne: letarg, ból głow, nudności, niedociśnienie ortostayczne	Nadciśnienie w ciąży (rzucawka)
Nifedypina	Adalat Cordafen Procardia	Rozszerza obwodowe naczynia tętnicze i naczynia wieńcowe	10-20mg PO po 3 razy dziennie	PO, PR, podjęzykowo,	Leczenie nadciśnienia ze wskazań nagłych, rozwarstwienie aorty (podac z B-blokerem)
Minoksydyl	Loniten Lonolox	Rozszerza naczynia tętnicze, blokuje wychwyt wapnia przez błony komórkowe.	10-20 mg PO w razie potrzeby powtórzyć za 4h.	PO. Przeciwwskazania: świeży zawał mięśnia sercowego, zastoinowa niewydolność serca, guz chromochłonny, bezpieczny w niewydolności nerek, przy przewlekłym stosowaniu - hirsutyzm	Leczenie nadciśnienia ze wskazań nagłych
Prazosyna	Polpressin Minipress	Rozszerza naczynia tętnicze	1mg PO	Może powodować niedociśnienie ortostatyczne	Leczenie nadciśnienia ze wskazań nagłych
β-BLOKERY
Propranolol	Propranolol Inderal	b-bloker nieselektywny	1-10mg IV w razie potrzeby powtórzyć po 4h	Możliwość wystąpienia bloku, bradykardii, niedociśnienia, skurczu oskrzeli, upośledzonej odpowiedzi adrenergicznej, na hipoglikemie, niewydolność serca,	Nadmiar katecholamin, rozwarstwienie ściany aorty
Labetanol	Trandate Normodyne	b-bloker nieselektywny, selektywny A1-bloker	20mg IV przez 2' w razie potrzeby dawke powtarzać co 10 minut zwiększajac do 40,80mg do max 300mg	PO, IV przeciwwskazania, guz chromochołnny, środki ostrożności jak przy propranololu	Encefalopatia nadcisnieniowa, nadciśnienie tętnicze złośliwe, krwotok wewnątrzczaszkowy
DIURETYKI
Furosemid	Furosemidium Lasix	Hamuje resorpcję NA w ramieniu wstępującym pętli Henlego	20-200mg	PO, IV uważać na niebezpieczeństwo hipokaliemii i hiperurykemii	Obrzęk płuc, świeżo rozpoznane nadciśnienie
Bumetanid	Burinex Bumex	Podobnie jak furosemid	O,5-2 mg dziennie PO, 0,5-1 IV dawkę można powtadzać w ciągu 24h do max 10mg	1mg =40mg furozemidu (zdolność diuretyczna)	Jak dla furosemidu
INCHIBITIORY ACE
Kaptopryl	Angiopress Captopril Capoten	Inhibitor enzymu konwertującego angiotensynę	25mg PO, 2-3 razy dziennie	Efektywny w zastoinowej niewydolności serca, przy niewydolności nerek osiąga zwiększone stężenie w osoczu,	Ciężkie nadciśnienie, obrzęk płuc
Enalapryl	Enareal Enap Vasotec	Inhibitor enzymu konwertującego angiotensynę	1,25mg IV przez 5' PO, 2.5mg	-	Leczenie nadciśnienia ze wskazań nagłych, obrzęk płuc
LEKI O DZIAŁANIU CENTRALNYM
Metyldopa	Aldomet Dopanol	Antagonista receptorów A- adrenergicznych	250mg - 1g co 6h	PO, IV, efekty uboczne, sedacja, hipotensja ortostatyczna,	Leczenie nadciśnienia ze wskazań nagłych
Klonidyna	Catapresan Iporel	Silny antagonista receptorów presynaptycznych A2	Nasycająca 0,2 mg PO, 0,1mg co 1h PO, do uzyskania efektu terapeutycznego lub max 0,7mg	Bezpieczny przy niewydolności nerek	Leczenie nadciśnienia ze względów nagłych, zespól wyrzutu katecholamin.

7

---