INTEGRACJA EUROPEJSKA

Prowadzący zajęcia: Anna Zachorowska-Mazurkiewicz

Warunki zaliczenia:

• 50% oceny - praca pisemna na wybrany temat z zakresu integracji europejskiej (10-12 stron, półtora odstępu między wierszami, 12 pkt. czcionka). Praca powinna zostać złożona na ostatnich zajęciach - 16 kwietnia, lub wcześniej.

• 50% oceny - egzamin pisemny - test jednokrotnego wyboru oraz prawda fałsz. Egzamin odbędzie się w czasie trwania sesji egzaminacyjnej.

Literatura do przedmiotu:

Podstawowa: - Ciamaga, Latoszek, Michałowska-Gorywoda, Oręziak, Teichmann: Unia Europejska;

- Dynia: Integracja europejska

- Ekonomiczne aspekty integracji europejskiej, pod red. Hansena

- Freis: Spór o Europę;

- Gawlikowska-Hueckel, Zielińska-Głębocka: Integracja europejska; Od jednolitego rynku do unii walutowej;

- Integracja europejska, pod red. J. Wosia;

Dodatkowa: - Leonard: Przewodnik po Unii Europejskiej;

- Międzynarodowe stosunki ekonomiczne, pod red. Budnikowskiego i Kaweckiej-Wyrzykowskiej;

- Molle: Ekonomika integracji europejskiej; Teoria, praktyka, polityka;

• Ruszkowski, Górnicz, Żurek: Leksykon integracji europejskiej;

• Weidenfeld, Wessels: Europa od A do Z; Podręcznik integracji europejskiej;

Plan zajęć:

1. Międzynarodowa integracja gospodarcza

1. Pojęcie międzynarodowej integracji gospodarczej

1. Definicje integracji

2. Przesłanki i warunki integracji

3. Integracja międzynarodowa i ponadnarodowa a suwerenność państw

2. Modele i mechanizmy integracji gospodarczej

1. Pojęcie modelu i mechanizmu integracji

2. Modele i mechanizmy integracji w gospodarce rynkowej

3. Integracja regionalna w krajach rozwijających się

3. Integracja w Europie

1. Europejska Wspólnota Węgla i Stali

2. Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom)

3. Europejska Wspólnota Gospodarcza

4. Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej

5. Unia Ekonomiczna Beneluksu

6. Rada Nordycka - integracja krajów skandynawskich

7. Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA)

8. Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA)

2. Unia Europejska jako najbardziej zaawansowana forma integracji gospodarczej

1. Geneza powstania Unii Europejskiej

2. Ewolucja UE

3. Unia Europejska - stan obecny

1. Symbolika Unii Europejskiej

2. Traktat o Unii Europejskiej - podstawowe założenia

3. Trzy filary Unii Europejskiej

4. Główne cele realizowane przez Unię Europejską

5. Członkostwo w Unii Europejskiej

3. Struktura instytucjonalna UE

1. System instytucjonalny Unii Europejskiej i podział władz

2. Rada Europejska

3. Rada Ministrów

4. Komisja Europejska

5. Parlament Europejski

6. Trybunał Sprawiedliwości

7. Trybunał obrachunkowy (Rewidentów Księgowych)

8. Europejski Bank Centralny

9. Inne organy Unii Europejskiej

4. Proces podejmowania decyzji w Unii Europejskiej

1. Źródła europejskiego prawa wspólnotowego

2. Klasyfikacja i charakter prawny aktów prawa wtórnego - instrumenty prawne

3. Proces legislacyjny

4. Praktyka

5. Grupy nacisku (lobbies)

6. Budżet

5. Jednolity rynek europejski

1. Teoretyczne podstawy integracji rynków

1. Aspekty wewnętrzne regionalnej integracji rynków

2. Aspekty zewnętrzne regionalnej integracji rynków

2. Program rynku wewnętrznego. Etapy, założenia, metody, oceny

1. Etapy tworzenia jednolitego rynku europejskiego

2. Metody oceny programu i funkcjonowania jednolitego rynku

3. Funkcjonowanie czterech wolności na obszarze jednolitego rynku

1. Swoboda przepływu dóbr

2. Swoboda przepływu osób oraz układ z Schengen

3. Swoboda przepływu usług

4. Swoboda przepływu kapitału i usług finansowych

6. Polityka w zakresie konkurencji oraz programy wspierające jednolity rynek

1. Przegląd teoretycznych koncepcji konkurencji

2. Europejska polityka konkurencji

1. Ogólne zasady

2. Polityka konkurencji wobec przedsiębiorstw

3. Polityka konkurencji wobec pomocy państwowej

3. Polityki wspierające jednolity rynek

1. Polityka przemysłowa

2. Polityka naukowo-badawcza i rozwoju technologicznego

3. Polityka przedsiębiorczości

4. Rodzaje nieefektywności jednolitego rynku

5. Polityka społeczna UE

1. Podstawy teoretyczne

2. Założenia europejskiej polityki społecznej

6. Europejska polityka ochrony środowiska

1. Podstawy teoretyczne

2. Cele i narzędzia europejskiej polityki odnowy środowiska

7. Regionalna polityka strukturalna

1. Teoretyczne koncepcje źródeł zróżnicowania regionalnego

1. Procesy realokacji zasobów w nowych teoriach wzrostu

2. Rola polityki regionalnej w usuwaniu nierówności regionalnych

2. Polityka regionalna UE - rys historyczny

1. Wpływ kolejnych poszerzeń na spójność społeczną i ekonomiczną

2. Polityka regionalna a procesy pogłębiania integracji

3. Cele i inicjatywy polityki regionalnej

8. Spójność społeczna, gospodarcza i regionalna

1. Fundusze strukturalne i Fundusz Spójności

1. Instrumenty polityki regionalnej

2. Ocena procesów konwergencji. Debata o przyszłości wspólnej polityki regionalnej

2. Wspólna polityka rolna UE

1. Cele i zakres wspólnej polityki rolnej

2. Tworzenie wspólnego rynku i polityki rolnej

3. Podstawowe typy organizacji rynku rolnego

4. Wspólnotowy system cen płodów rolnych

5. Polityka strukturalna w rolnictwie

6. Reforma wspólnej polityki rolnej

3. Polityka transportowa

1. Podstawy prawne wspólnej polityki transportowej

2. Ewolucja i zasady polityki transportowej

3. Funkcjonowanie rynku usług transportowych

4. Europejska infrastruktura transportu jako przedmiot wspólnej polityki transportowej

5. Ochrona środowiska przed degradacyjnym wpływem transportu

6. Ułożenie stosunków transportowych UE z krajami trzecimi

9. Unia gospodarcza i walutowa - makroekonomia integracji europejskiej

1. Unia walutowa - koncepcje teoretyczne

1. Debata monetaryści vs. Ekonomiści

2. Teoretyczne modele stabilizacji makroekonomicznej

3. Teorie optymalnego obszaru walutowego

2. Plany integracji walutowej i ich realizacja

1. Pierwsze plany unii walutowej. Plan Wernera

2. Europejski System Walutowy

3. Raport Komitetu Delorsa

4. Zasady unii gospodarczej i walutowej określone w Traktacie z Maastricht

10. Instytucje utworzone w związku z realizacją unii walutowej

1. Europejski Instytut Walutowy

2. Europejski system Banków Centralnych

3. Europejski Bank Centralny

1. Niezależność EBC

2. Polityka pieniężna Europejskiego Banku Centralnego

3. Polityka walutowa EBC

4. Komitet Ekonomiczny i Finansowy

5. Strefa Eurosystemu w świetle wskaźników konwergencji

11. Demografia i rynek pracy

1. Zmniejszenie przyrostu populacji

1. Perspektywa zmniejszenia liczby ludności w UE

2. Ekonomiczne konsekwencje starzenia się ludności

2. Rynki pracy - największe zmartwienie Europy

1. Tworzenie miejsc pracy a bezrobocie

2. Teoria rynku pracy

3. Czy europejski rynek pracy jest elastyczny?

4. Polityka zatrudnienia

5. Rola związków zawodowych a wolny rynek

3. Kobiety i mężczyźni na europejskim rynku pracy

12. Wzrost gospodarczy - perspektywy i wyzwania

1. Światowe trendy rozwoju gospodarczego

2. Wzrost gospodarczy w UE - teoria i praktyka

3. Akumulacja kapitału w modelu endogenicznym

4. Inwestycje a wzrost z perspektywy krajów członkowskich

5. Hipoteza konwergencji w teorii wzrostu gospodarczego

6. Wzrost gospodarczy a zatrudnienie

7. Wyrównywanie standardów życia

8. Wyposażenie Europy w kapitał ludzki

9. Programy wspierania rozwoju gospodarczego, zatrudnienia i konkurencyjności Unii Europejskiej

1. Koordynacja polityk gospodarczych

2. Cele i założenia Strategii Lizbońskiej

13. Integracja polityczna i stosunki zewnętrzne Unii Europejskiej

1. Motywy i główne koncepcje integracji politycznej

2. Próby koordynacji polityki zagranicznej - lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte

3. Integracja polityczna w latach osiemdziesiątych: Jednolity Akt Europejski

4. Traktat o Unii Europejskiej - Maastricht 1992

5. Ewolucja współpracy instytucjonalnej między UE i EFTA

1. Porozumienie o Wolnym Handlu - PWH

2. Koncepcja Europejskiego Obszaru Gospodarczego

6. Polityka śródziemnomorska

1. Polityczne i ekonomiczne przesłanki współpracy UE z krajami basenu Morza Śródziemnego

2. Globalna polityka śródziemnomorska

3. Umowy o stowarzyszeniu z Turcją

4. Ramy instytucjonalne współpracy WE z Izraelem i krajami byłej Jugosławii

7. System Preferencji Generalnych

8. Ramy instytucjonalne współpracy z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku

9. Pozaeuropejskie kraje rozwinięte

14. Rozszerzenie Unii Europejskiej o kraje Europy Środkowej i Wschodniej

1. Gospodarka okresu transformacji

2. Zarys historii rozszerzenia Unii Europejskiej na wschód

3. Gospodarki krajów Europy Środkowej i Wschodniej

4. Prywatyzacja i restrukturyzacja

5. Stopień „urynkowienia” gospodarek

6. Handel a bezpośrednie inwestycje zagraniczne

7. Aspekt monetarny

8. Kryteria kopenhaskie

9. Działania Unii Europejskiej w kierunku podmiotowego rozszerzenia

10. Polityka pomocowa Unii Europejskiej

15. Polska w drodze do Unii Europejskiej

1. Układ Europejski

2. Wniosek Polski o członkostwo w Unii Europejskiej

3. Koordynacja procesu przygotowań Polski do członkostwa w UE

4. Polska w procesie negocjacji z Unią Europejską

5. Traktat akcesyjny

6. Polska w UE - podsumowanie pierwszych doświadczeń członkostwa

---