Placówki:

- placówki wsparcia dziennego

- placówki interwencyjne

- placówki rodzinne

- placówki socjalizacyjne

- placówki resocjalizacyjne

Zadania placówek wspierania dziennego :

Wspieranie rodzinny w usprawnianiu jej podstawowych funkcji, pomoc rodzinie, dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonych demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami oraz współpraca ze szkoła, ośrodkami pomocy społ. I innymi instytucjami w rozwiązywaniu problemów wychowawczych. Placówka ta świadczy opiekę dzienną, polegającą na objęciu dziecka działaniami wychowawczymi i edukacyjnymi, ma ona funkcjonować cały rok, we wszystkie dni robocze, przez co najmniej 4 godzinny dziennie. Jej czas pracy powinien być dostosowany do potrzeb dzieci i rodziców.

Formy pomocy:

- zajęcia socjoterapeutyczne

- zajęcia korekcyjne

- kompensacyjne i logopedyczne

- pomoc w nauce

- organizacja czasu wolnego

- stała praca z rodziną

- stała współpraca z ośrodkiem pomocy społecznej, szkołą oraz sądem.

Placówki interwencyjne - zadania:

- doraźna pomoc na czas trwania sytuacji kryzysowej np. pogotowie opiekuńcze

- dostęp do kształcenia dostosowanego do wieku i możliwości dziecka

- opieka i wychowanie do czasu powrotu do rodziny

- dostęp do pomocy psychologicznej, pedagogicznej.

Placówki interwencyjne przyjmują dzieci w sytuacjach wymagających natychmiastowej i usprawiedliwionej opieki lub wychowania. Do tych placówek przyjmowane są dzieci od 11 roku życia, w wyjątkowych sytuacjach też dzieci młodsze. Taka placówka sporządza diagnozę psychologiczno - pedagogiczną dziecka i diagnozę jego sytuacji rodzinnej.

Placówki rodzinne np. rodzinny dom dziecka - jego zadania:

- tworzy jedną wielodzietną rodzinę dla dzieci, dla których nie znaleziono rodzinny zastępczej.

- wychowuje dzieci

- umożliwia wspólne wychowywanie i opiekę licznemu rodzeństwu

- zapewnia dzieciom kształcenie

- ustala zasady kontaktów z rodzicami w porozumieniu z sądem

Placówki socjalizacyjne - to domy dziecka :

- zapewnia dziecku opiekę całodobową i wychowanie

- zapewnia zajęcia wychowawcze, korekcyjne, kompensacyjne, logopedyczne, terapeutyczne, rekompensacyjne,

- powinno zapewniać dzieciom kształcenie i wychowanie opóźnionym w rozwoju

- podejmuje działania w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej

- szuka rodzin przysposabiających lub umieszcza w rodzinnych formach opieki zastępczej.

- pracuje z rodziną dziecka

- organizuje dla swoich wychowanków odpowiednie formy opieki w środowisku.

Placówki- resocjalizacyjne-

- pomagają zdemoralizowanym dzieciom , zapewniają opiekę i wychowanie, resocjalizację i rewalidację,

- leczą uzależnienia

- pomagają w zdobyciu kwalifikacji zawodowych

- zapewnia kształcenie

- przygotowuje dziecko do życia w społeczeństwie oraz do samodzielności.

Wykład 2

Struktura i mechanizmy działania rodziny dysfunkcyjne - jest wiele aspektów definiowania rodzinny i jej dysfuncyjności.

Ujęcie systemowe - członkowie rodziny tworzą układ na który można patrzeć jak na system. Funkcjonowania systemu jest wynikiem wzajemnych oddziłąywań poszczególnych elementów oraz samej struktury.

Dysfunkcja oznacza:

- zaburzenia komunikacyjne

- zaburzenia strukturalne

- zaburzenia własnych granic

- zaburzenie granic między poszczególnymi osobami rodziny

- stosowania destrukcyjnych mechanizmów

Rodzina dysfuncyjna to:

- z problemami alkoholowymi

- z problemem wykorzystywania seksualnego

- z terrorem psychicznym

- z przemoca fizyczną

- jedno z rodziców cierpi na stałe schorzenie typu cukrzyca, bądź jest przykute do łóżka a za swój stan obwinia domowników

Dysfunkcję rodziny można podzielić ze względu za zachowania rodzica, które determinuje działanie całego układu, wymuszając specyficzny sposób jego funkcjonowanie:

- zachowania kompulsywne (uzależnienia, natręctwa)

- przemoc fizyczna

- przemoc emocjonalna

Rodzina dysfunkcyjne to taka w której stosunki pomiędzy poszczególnymi członkami są przejawem współuzależnienia czyli opiera się na charakterystycznych regułach:

- kontrola (służy obronie przed przeżywaniem uczucia wstydu)

- perfekcjonizm (maskowanie własnego poczucia bycia gorszym, - służy unikaniu konfrontowania się z realnym obrazem siebie i przeżywaniem uczuć, stałe porównywanie się z innymi)

- oskarżenie ( służy ukrywaniu wstydu, pozwala przerzucić przykre emocje na innych ludzi, daje poczucie ulgi, chroni przed konfrontacją ze swoimi potrzebami, pozwala odzyskać iluzję)

- zaprzeczenie ( służy negowaniu własnych uczuć, dążeń i wyobrażeń)

- milczenie ( fundamentalna zasada tematu tabu, pogłębia izolację rodziny.)

- iluzja ( służy tworzeniu mitów.)

- niedokończenie ( niepodejmowanie decyzji co dalej)

- brak zaufania ( wzmacnia potrzebę samowystarczalności)

Wykład 3

Poczucie Osamotnienia dziecka - określa się stan psychiczny lub zjawisko psychospołeczne o charakterze subiektywnym powstające na skutek zaburzeń więzi emocjonalnych między rodzicami a dzieckiem, niewłaściwego stosunku emocjonalnego rodziców do dziecka oraz ich dysfunkcjonalnych oddziaływań wychowawczych blokujących prawidłowe zaspokojenie przez dziecko jego indywidualnych potrzeb psychicznych w rodzinie.

Symptomy poczucia osamotnienia:

- trudność w odczuwaniu własnej wartości

- trudności w wytyczaniu funkcjonalnych granic

- trudności w zaspokajaniu indywidualnych pragnień i dążeń

- dziecko osamotnione zna swoją samotną uczuciową rzeczywistość i nie chce się nią dzielić

Maria Kolankiewicz wyróżnia 4 rodzaje trudności wychowawczych, występujących u dzieci i młodzieży w następstwie braku miłości w rodzinie:

1. trudności związane z zaburzeniami ogólnej aktywności

2. trudności związane z zaburzeniami układu nerwowego

3. trudności w zakresie kontaktów interpersonalnych

4. trudności związane z zaburzeniami w rozwoju społeczno moralnym

Zdaniem Konopnickiego w początkowej fazie osamotnienia występują : wagary, włóczęgostwo, niepowodzenia szkolne, agresywne zachowanie.

A. Szymborska do głównych symptomów poczucia przez dziecko braku miłości w rodzinei zalicza:

- brak umiejętności nawiązywania i utrzymywania więzi emocjonalnych

- pozorna obojętność uczuciowa

- brak rozumienia siebie i innych

- brak inicjatyw i inwencji

- słaba wyobraźnia

- zachowania agresywne

- kradzieże

- kłamstwa, wykręty

- brak zdolności do prawidłowych kontaktów

- oziębłości uczuciowa

Czynniki dezintegrujące życie rodzinne:

- brak związków uczuciowych między członkami rodziny

- konflikty rodzinne

- brak koalicji wychowawczej rodziców

- nie poczuwanie się rodziców do odpowiedzialności za wychowanie dzieci

- zła sytuacja materialna rodziny

- jawna lub ukryta patologia życia rodzinnego

Wykład4

Dziecko zaniedbywane:

- niska ekspresja emocjonalna

- nastroje depresyjne

Dziecko krzywdzone fizycznie:

- negatywizm

- brutalność

- silne wzbudzanie

- przewaga negatywnych stanów emocjonalnych

- blokowanie uczuć pozytywnych

Im wcześniej doświadczenie opuszczenia w sensie psychicznym i fizycznym dotyka dziecko - ofiara nadurzyć staje się bardziej uzależnione od innych. stale poszukuje opieki, wsparcia, sygnalizuje swe potrzeby i domaga się pomocy

Skrajna zależność:

a) rodzice niedostępni

b) rodzice nieprzewidywalni:

- ambiwalencja

- pragnienie uczuć

- lęk przed przywiązaniem

- utrwalenie przekonania że dobrą łączy się z destrukcją (np. dziecko rwie rysunek za który wcześniej zostało pochwalone).

Zachowanie w szkole:

- chodzenie po klasie, zaglądanie co robia inni

- płacz gdy się coś nie uda

- kręcenie się, zabawa przyborami szkolnymi, prowokowanie

- mąła tolerancja na zmiany

Autonomia:

- przeżycie przez dziecko ataku na własną osobę, a także obrażenia cielesne rodzą poczucie , że własne ja zostało uszkodzone

Ofiary wykazuja symptomy depresji.

Negatywny obraz własnej osoby:

- jestem nieposłuszny

- moje życie jest pozbawione przeżyć

- u mnie niczego nie słychać

- książka jest nie ciekawa

- nie pamiętam nic przyjemnego, co mi się przydarzyło.

Autoagresja:

- samobójstwa i próby samobójcze

- wyrywanie włosów

- uderznie głową lub ręka w ściany itp.

Skargi na dolegliwości cielesne:

- wędrujące bóle

- bóle głowy i brzucha

- uczucie ciężkości i braku władzy w rękach i nogach

Niepokój dotyczący własnego ciała:

- nadmierny lęk przed skaleczeniem

- obawa nieuleczalnej choroby

Przystosowanie się dziecka do wymagań szkoły:

Główne zadania dziecka:

- zdobycie nowych umiejętności kompetentnego dziłania

- ukształtowanie zadowalających reakcji z innymi osobami

Dziecko które czuje się bezpiecznie w rodzinie potrafi bez obaw poznawać nowe otoczenie , nawiązywać z nim współprac.

Dzieci wykorzystywane:

- przeżywają lęk niepokój

- SA pełni obaw

- brak im odwagi swobodnego badania świata

Dzieci zaniedbywane są:

- apatyczne

- zablokowane potrzeby poznania

Wykład 5

Patologie związane z zaniedbywaniem i krzywdzeniem emocjonalnym dzieci.

Obraz kliniczny

Zaburzenia stanu ogólnego:

- brak higieny

- niedożywienie, niedobór wagi, anemia, krzywica

- stan skóry - zmiany zapalne i ropne

Zaburzenia zachowania:

1. u niemowląt:

- unikanie kontaktu

- zamknięcie w sobie

- autyzm

- nadmierna ruchliwość

- anoreksja

2. u dzieci

- niestałość psycho- ruchowa

- agresja

- częste wypadki

3. u młodzieży

- ucieczki

- próby samobójcze

- złe wyniki w szkole

Rozpoznanie maltretowanego dziecka:

Trudność rozpoznania czy uraz jest przypadkowy.

Elementy rozpoznania maltretowania:

1. wywiad

2. wiek dziecka

3. badania kliniczne

- wygląd dziecka

- zachowanie się dziecka

- rozmowa z dzieckiem

- ocena rozwoju psycho - ruchowego

- urazy

- objawy psycho - somatyczne

4. obserwacja stanu dziecka w czasie pobytu w szpitalu

5. badania radiologiczne

6. badania dodatkowe

Rozpoznanie maltretowanego dziecka wymaga :

- podejścia pluridyscyplinarnego

- hospitalizacji

Wywiad pediatryczny:

Okoliczności obciążające:

- niezgodność pomiędzy obrazem klinicznym wyjaśnieniami rodziców

- zgłoszenia od lekarza

- niewspółmierność pomiędzy obrazem klinicznym a motywem zgłoszenia się do lekarza

- uprzednie hospitalizacje

- czynniki wpływające na osłabienie więzi pomiędzy dzieckiem a rodzicami

Wywiad prowadzony przez pracownika socjalnego socjalnego pedagoga szkolnego:

Na co zwracać uwagę:

- przebieg ciąży

- konflikty w małżeństwie

- sytuacja materialna rodziny

- izolacja rodziców

- alkoholizm ojca lub matki

- czynniki wpływające na osłabienie więzi pomiędzy dzieckiem a rodzicami

Wywiad pediatryczny jest bardzo trudny, rodzice kłamią, dzieci milczą. Prowadząc wywiad trzeba rozmawiać oddzielnie z matką i z ojcem. Prowadząc wywiad nie należy oskarżać rodziców. Konieczny jest wywiad przeprowadzony przez pracownika socjalnego i pedagoga szkolnego.

Zespół dziecka potrząsanego

Dotyczy niemowląt

Dorośli potrząsają dziecka dla zabawy, albo żeby przestał okrzyczeć.

Objawy:

- senność

- wymioty

- brak apetytu

-

Wykład 6

Załamania występują u 30% dzieci maltretowanych

Załamania nie przypadkowe 78% - 3rok życia

56% - 1 rok życia

załamania przypadkowe 85% po 5 roku życia

Okoliczności obciążające:

- niejasny wywiad, niezgodność z obrazem klinicznym

- nie zgłaszanie się do lekarza

- dawne zmiany w stadium gojenia

- współistnienie innych urazów

- stare i nowe złamania

Każde niemowlę podejrzewane o maltretowanie trzeba kierować na badania radiologiczne.

Szanse powrotu dziecka do rodziny. Reintegracja rodziny oznacza planowy proces odbudowywania więzi w rodzinach, w których na skutek kryzysu więzi te zostały zerwane lub nadwerężone - od udzielenia informacji , nawiązania i podtrzymywania kontaktu, do faktycznego powrotu dziecka do rodziny biologicznej

Ocena szans reintegracji:

- szanse pozytywne w ocenie wychowanków domu dziecka stanowią 22%

- w ocenie badaczy 63%

Możemy mówić o strategiach reintegracji:

- strategia podporządkowująca

- strategia upełnomocniająca

Podjęcie działań reintegracyjnych mogą mieć szanse gdy zachodzą następujące okoliczności:

- umieszczenie jednocześnie wszystkich dzieci z rodziny

- jasne określenie przyczyn i kryteriów umieszczenia

- wnikliwe i dobrze uzasadnione stanowisko sądu

- dostarczenie informacji o możliwych rozwiązaniach oraz poinformowanie rodziny

- natychmiastowe podjęcie współpracy z rodziną

- pomoc rodzinie w samodzielnym ustalenie zadań prowadzących do zmian

- włączenie rodziców w przygotowanie planu opieki

Czynniki wyznaczające i różnicujące kształtowanie własnych stosunków placówki z rodzinami podopiecznych:

- obustronny stosunek uczuciowy występujący między dzieckiem rodziną

- stosunek rodziców do placówki

- stosunek uczuciowy dziecka do rodzeństwa, które przebywa z rodzicami lub gdzie indziej

- związki dziecka z jego dalszą rodziną

- sytuacja prawna dziecka

- poziom moralny rodziców

- poziom intelektualny rodziców

- struktura rodziny

- warunki materialne rodziny

- odległośc od miejsca zamieszkania członków rodziny wychowanka

- wiek członków rodziny

- wiek dziecka

- aktualny stan potrzeb dziecka

- warunki i możliwość placówki

Zasady organizowania kontaktów z rodzinami podopiecznych:

- porozumiewać się z rodzinami w czasie osobistych spotkań w sposób ciepły, serdeczny

- rozmowy wychowawców z rodzicami koncentrowane na ukazywanie pozytywnych cech, osiągnięć i możliwości dziecka

- korespondencje z rodzicami utrzynywac w tonie serdecznej troski o dziecko, jego przyszłość , w listach i bezpośrednich kontaktach

- nie obniżać autorytetu rodziców, nie tylko w oczach ich dziecka

- unikać ograniczenia kontaktów tylko w wyznaczone dni i godziny

- umożliwiać dzieciom i rodzicom wspólny odpoczynek i udział w zajęciach rozrywkowych

- dążyć stale do utrzymywania poprawnych stosunków dziecka z rodzicami o ile jest to możliwe.

Wykład 7

Funkcje opiekuńczo - wychowawcze szkoły

1. Funkcje opiekuńczo - wychowawcze wewnętrzne szkoły . ich realizacja polega na zaspakajaniu potrzeb opiekuńczych dziecka powstających w samej szkole, związanych integralnie z procesem jej pracy. Do funkcji tych należą przed wszystkim:

- zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa osobistego

- higieny pracy i ochrony zdrowia

- dostosowania wyposażenia klasy do wieku uczniów

- ułożenie lekcji w planie tygodniowym powinno być rozłożone równomiernie

- ochrona zdrowia skupia się na działaniu profilaktycznym (pielęgniarka szkolna)

2. Funkcję opiekuńczo - wychowawcze, wyrównawcze szkołypodejmowane przez szkołę w związku z niezaspokojonymi potrzebami opiekuńczymi dziecka, zaniedbaniami zaniedbaniami pracy wychowawczej w innych kręgach środowiskowych przede wszystkim zaś w rodzinie.

Do zadań szkoły należą:

- udzielanie pomocy materialnej

- organizacja żywienia i dożywiania

- opieka nad dzieć w godzinach pracy ich rodziców

- opieka nadz dziećmi nie wydolnymi

- zapobieganie niepowodzeniom szkolnym i i ch skutkom.

3. Opieka całkowita szkoły - realizacja tej funkcji opiekuńczo - wychowawczej polega na zapewnieniu opieki dzieciom pobierającym naukę poza miejscem zamieszkania bądź też dzieciom w których środowisku rodzinnym brak jest odpowiednich warunków .

4. Opieka socjalna szkoły - polega na organizacji indywidualnej opieki pomocy uczniom wykazującym różnego stopinia upośledzenia narządów ruchu oraz lżejszego upośledzenia narządów zmysłowych. Prowadzenie obserwacji.

5. Integracja funkcji opiekuńczo - wychowawczej szkoły , współdziałanie wszystkich podmiotów edukacji. Integracja osób zdrowych i niepełnosprawnych.

Wykład 8

Na nauczycielu ciąży duża odpowiedzialność za kształtowanie przyszłych pokoleń.

Kamieński wymienia cechy nauczyciela:

- życzliwość, pogoda ducha

- przywiązanie emocjonalne do młodzieży

Mysłakowski:

- kredy zaufania

- poszanowanie młodzieży

- sprawiedliwość

- umiejętność kontaktu z młodzieżą

- konsekwencja

- niezawodność

Malinoski

-wiek średni

- żywy temperament

- nieprzeciętna osobowość

- systematyczność dokształcania

- zrównoważenie

- spokój

- opanowanie

- wysokie walory moralne

- stanowczość

- konsekwencja

- wyrozumiałość

- wrażliwość na krzywdę

Tchorzewski pisze o powinnościach nauczyciela wobec ucznia:

- okazywanie życzliwości

- nawiązywanie kontakty z młodzieżą

- okazywanie uczniowi szacunku

- odpowiedzialność za ucznia i rzetelne wprowadzenie go w dorosłość

Banach:

- dostępność

- szacunek

- akceptacja

- mądry życiowo

- dyskretny

Cechy dydaktyczne:

- odpowiednia wiedza merytoryczna i metodyczna

- znajomość wiedzy pedagogicznej i psychologiczne

- pracowitość

- znajomość potrzeb dzieci i możliwości

- odpowiedzialność za uczniów

- sprawiedliwość

- aktywizacja uczniów

Cechy wychowawcze:

- otwartość na potrzeby młodzieży

- traktuje ucznió podmiotowo

- zajmuję się chętnie praca z młodzieżą

- posiadająca autorytet osobisty

- dotrzymująca obietnic

Wykład 9

Cechy zewnętrzne nauczyciela:

- schludny

- donra prezencja

- zadbany

- ekspresyjny

- kulturalny

- sympatyczny,

- budzący zaufanie

- interesujący się sukcesami i kłopotami innych ludzi

Wyniki badań:

- dobry nauczyciel to wartościowy człowiek

- rozbudowana potrzeba razbudzanao

- nonkonformizm

- empatia

Nauczyciel o dużej potrzebie rozbudzania to : zdobywanie informacji, przewidywanie zjawisk

Cechy:

- wysokie zdolności empatyczne

- świadomości godności innych

W kolejności od najważniejszych:

W opinii rodziców uczniów cechy nauczyciela:

- sprawiedliwość

- kultura osobista

- przygotowanie zawodowe

- przestrzeganie praw ucznia

W opinii nauczycieli:

- wiedza i przygotowanie zawodowe

- sprawiedliwość

- kultura osobista

- tolerancja

Cechy negatywne w opinii uczniów:

- przedmiotowe traktowania ucznia

- brak zrozumienia

- niesprawiedliwość

- nieuszanowanie praw ucznia

W opinii rodziców:

- przedmiotowe traktowanie

- niesprawiedliwość

- brak kultury

- brak zrozumienia

- konfliktowość

konfliktowość opinii nauczycieli:

- przedmiotowe traktowanie

- brak zrozumienia

- brak kultury osobistej

- niesprawiedliwość

- nietolerancja

---