POLITYKA MONETARNA

Krótka historia pieniądza

• Dobra

• Kruszce

• Złoto

• Bimetalizm

• System papierowo-złoty

• Pieniądz papierowy

• Wartość wewnętrzna pieniądza

• Pieniądz symboliczny i bezgotówkowy

Co to jest polityka monetarna?

• Celem stawianym przed polityką monetarną jest kontrola podaży pieniądza na rynku krajowym w celu przeciwdziałania tendencjom inflacyjnym i deflacyjnym.

• Politykę monetarną prowadzi bank centralny kraju- w ramach banku- prezes lub grupa osób do tego uprawnionych.

• Polska- 9 osobowa Rada Polityki Pieniężnej+ Prezes NBP

Współczesny system bankowy

• Od kantoru do banku

• Na czym zarabiał bank w dawnych czasach?

Kreacja pieniędzy przez banki.

• Dlaczego dochodziło do paniki finansowej?

Na czym polega samospełniająca się prognoza?

Wielki kryzys 1929 r. , jego skutki i regulacje dla systemu bankowego

• Wprowadzenie stopy rezerwy obowiązkowej

• Co to jest rezerwa obowiązkowa i rezerwa ogółem?

• Powołanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

• Wprowadzenie funkcji banku centralnego jako „banku ostatniej instancji”

• Wprowadzenie zasady przejęć zagrożonych banków przez banki silniejsze

Co rozumiemy przez podaż pieniądza?

• Czy banknoty i monety to już cała podaż pieniądza?

• Pieniądz gotówkowy i pieniądz bankowy

Miary pieniądza

• M 0 = baza monetarna, podaż pieniądza wielkiej mocy (pieniądz gotówkowy)

• M1 = jest to całość zasobów pieniężnych (pieniądza papierowego i monet) posiadanych przez ludność, rachunków płatnych na żądanie w bankach komercyjnych oraz czeków podróżnych.

• M2 = zawiera w sobie wszystkie składniki

zaliczane do M1 + rachunki oszczędnościowe i małe rachunki terminowe, certyfikaty depozytowe oraz rachunki rynku pieniężnego i inne aktywa o wysokiej płynności.

• M3 = zawiera wszystkie składniki agregatu

M2 + duże salda rachunków terminowych oraz rachunki w funduszach wzajemnego oszczędzania podmiotów gospodarczych na rynku pieniężnym.

Mnożnik kreacji pieniądza bankowego

• Agregat L (Liquidity - płynność) - zawiera wszystkie składniki agregatu M3 oraz inne płynne aktywa nie objęte pozostałymi agregatami, takie jak waluta bankowa, dokumenty handlowe.

• Mówi o tym ilokrotnie większe są zasoby pieniądza ogółem w stosunku do bazy monetarnej

• Prosty mnożnik kreacji pieniądza to tzw. współczynnik kreacji depozytów. Zależy od wysokości stopy rezerw obowiązkowych

• Mnożnik kreacji pieniądza bierze pod uwagę rozmaitego rodzaju wycieki z sektora bankowego

Współczynnik kreacji depozytów.

Podaż M1.

• Współczynnik kreacji depozytów (M)

1

M = ------ ; gdzie: R- stopa rezerw obowiązkowych

R

• M1 = H x M

gdzie:

H- baza monetarna;

M - współczynnik kreacji depozytów (mnożnik pieniądza)

Rodzaje banków

• Bank centralny

• Banki komercyjne

• Banki inwestycyjne

lub:

• Banki uniwersalne

• Banki specjalistyczne

• Kierunek zmian: banki uniwersalne + usługi finansowe (ubezpieczeniowe, inwestycyjne, biuro maklerskie, fundusze emerytalne)

Bank centralny

• Najważniejsze banki centralne w XIX-XX wieku: Bank Anglii, System Rezerwy Federalnej USA

• Każde państwo ma tylko jeden bank centralny

Wyjątek: System Rezerwy Federalnej USA- 13

• Bank centralny jest bankiem państwowym

• Bank centralny jest:

Bank banków

Bank państwa

Bank HZ

4 zadania banku centralnego w zakresie polityki monetarnej

• Funkcja emisyjna- baza monetarna

• Określanie stopy rezerw obowiązkowych

• Określanie stopy redyskonta

• Przeprowadzanie operacji otwartego rynku

Rezerwa obowiązkowa a rezerwa ogółem

• Historyczne cele rezerwy obowiązkowej. Dziś: rezerwa nadobowiązkowa

• Obecne cele rezerwy obowiązkowej

• Rezerwa obowiązkowa:

musi być trzymana w skarbcu lub/i na nieoprocentowanym rachunku rezerwy obowiązkowej w banku centralnym

Obliczana jest jako procent od depozytów a'vista i długoterminowych

W razie trudności banku- bank centralny może zwolnic ów bank komercyjny z obowiązku odprowadzania rezerwy obowiązkowej

• Rezerwa ogółem = rezerwa obowiązkowa + rezerwy nadobowiązkowe

• Wysokość rezerw nadobowiązkowych wyznacznikiem sprawności inwestycyjnej banku

Polski system bankowy przed 1989 r.

• 4 banki + bank centralny:

PKO BP (opcyjnie)

PKO S.A.

BH

BGŻ

NBP

• Bank centralny pełnił także funkcję banku komercyjnego

• Brak konkurencji między bankami i na poziomie oddziałów banków

• Banki nie pełniły prawdziwych funkcji bankowych- były głównie pośrednikami między państwem a podmiotami

NBP

Przed 1989 r.:

• Prowadził także działalność komercyjną

• Całkowicie zależny od rządu

• Wypełniał dyspozycje Premiera

• Nie kontrolował podaży pieniądza

Po 1989 r.:

• Zerwanie zależności bank centralny-rząd

• Zakaz finansowania deficytu budżetowego

• Ustawowy obowiązek kontroli podaży pieniądza

• Jedynowładztwo

• Obowiązek tworzenia i nadzoru nad nowoczesnym systemem bankowym

3

---