Podmiot, struktura, charakter wiedzy, związki z innymi dziedzinami.
Socjologia liczy ok. 150 lat. Zrodziła się w połowie XIX wieku. Jest to refleksja poznawcza, która zrodziła się w wyniku potrzeb w życiu zbiorowym w społeczeństwach rozwiniętych ( Europa zachodnia) Przedmiot: zbiorowość ludzka. Trzeba wiedzieć jakie są potrzeby, interesy, zainteresowania społeczne, żeby rozszerzać oświatę, kulturę i poziom życia ludzi. Patologia społeczna jest pochodną ubóstwa, biedy ludzi, środowisk wiejskich. W połowie XIX w. okazało się, że idee społeczeństwa rozwiniętego nie ziściły się. 1 problem społeczny w połowie XIX w. ( czasów wolności)-> patologia społeczna. Pojawia się rozsiew między pracą a kapitałem. Trzeba było stworzyć monitoring nad społeczeństwem. Otoczenie poznawcze socjologii. Socjologia to nauka o strukturach społecznych ( czyli całościach zbiorach). Florian Znaniecki uważał, że socjologia to nauka o kulturze ( porządku ładzie kulturowym). Max Weber uznał socjologię jako naukę o sensownych działaniach społecznych . Emil Durkheim uważa socjologie jako naukę o faktach,, konsekwencja zbiorowych działań. Fakt społeczny to zobiektywizowany rezultat będący wypadkową ludzkich, zbiorowych działań. Wilfredo Pareto uznawał socjalizację za naukę , w której w społeczeństwie panują stosunki utrzymujące równowagę. Herbert Spencer - socjologia to nauka o rozwoju dynamiki społecznej, kierunku rozwoju zdarzeniach społecznych. Ojciec filozofii August Comte- reformator nauk społecznych, socjologia jako teoria wiedzy o społeczeństwie, nauka o zjawiskach społecznych. Socjologia to nauka o społeczeństwie i prawach rozwoju, tworzeniu się form życia zbiorowego, zjawiskach, charakterach, oddziaływaniach ludzi, zmianach, procesach, przekształceniach. Socjologia jest dziedziną wiedzy, której treści są różne. Z socjologia związane są: socjologia społeczna, biologia, medycyna, sfera pracy( psychologia, psychika, sfera duchowa, aktywności człowieka) język kultura. 2 podstawowe poziomy socjologii: Teoria rozwoju społecznego( wyjaśnianie obszarów społecznego aktywizmu np. intelektualno kulturalny, ekonomiczny, gospodarczy, polityczny). Socjologia empiryczna, którą reprezentują socjologie przedmiotowe(Poznawanie społeczeństwa wymaga diagnozy; np. socjologia medycyny, prawa, edukacji). Teoria socjologiczna, funkcjonalna, interakcyjna, strukturalna. Socjologie szczegółowe dostarczają obrazu społecznego, maja walor wyjaśniający, ukazują determinizm. Socjologia jest nauką społeczną poznającą w sposób poznawczy genezę, strukturę funkcjonowanie i zmiany społeczne. Socjologowie badają struktury procesy, łączą ludzi, konflikty, sprzeczności, relacje. Po raz I pojecie socjologia pojawiło się w 1838r.,August Comte stworzył pojecie socjologia. Socjologia jest diagnozą społeczna. Polska socjologia XIX wieku miała licznych przedstawicieli: Aleksander Świętochowski, Bolesław Limanowski, Stefan Czarnowski, Edward Abramowski, Florian Znaniecki, . Związek socjologii z innymi naukami jest przedmiotowy( ten sam przedmiot- społeczeństwo) i rzeczowy (poglądy, trendy)
Infrastruktura społeczna - Rozumienie społeczeństwa w zakresie ogólnym, uwzględnienie cech konstytutywnych społeczeństwa np. Właściwości. Społeczeństwo to uniwersalna zbiorowość ludzka historycznie ukształtowana w zakresie swojej struktury i organizacji, funkcjonalna.
Zbiorowych działaniom zwrotnym, praca oraz posiadająca wyobrażenia o rzeczywistości, w której zbiorowości funkcjonują wraz z wiedza o sobie samym. Realizacja życia indywidualnego w kontekście interosobowych kontaktów, posiada swoja strukturę, środowisko, wyposażenie techniczne wraz ze świadomością. Specyfika bytowania jest jedna-praca. W obrębie danego gatunku zachowania są instynktowne. Praca jest podstawową cecha zwierząt. Formy bytowania:
a)praca -działalność przestępcza nie jest praca; praca to czynność, system, który uznawany jest przez społeczeństwo. Te formy, które nie wymagały stosowania narzędzi to formy egzystencji nie przez prace, np. zbieractwo. społeczeństwa zbieraczy nie gromadziły. Druga forma jest kopieniactwo-używają przedmiotów naturalnych do intencjonalnych zachowań, np. proste narzędzia. Najpierw działania okazjonalne, potem intencjonalne. Jest to okres burzliwego gwałtownego rozwoju myślenia trwający około 4 tys. lat. podstawowa struktura bytowania jest rolnictwo, kolejna forma jest łowiectwo zwane myślistwem. Człowiek zastawia pułapki na zwierzęta. Rolnictwo czyli hodowla, udomawianie zwierząt. Następna forma bytowania to wytwarzanie, forma przemysłowa-zbiorowy wysiłek o charakterze pracy. Kolejna to forma rodowa - organizacyjna, w której więzi pokrewieństwa są bardzo bliskie. Forma siedliskowa bardziej niż związki międzypłciowe (300tys.lat). następnie forma plemienna - plemię ma władze, kulturę, technikę, prawie współczesna postać.
Konkluzje: praca, konsumpcja, relacje, zależności to podstawa współczesnego następnego społeczeństwa.
Socjologia - celowa aktywność przekształcająca środowisko naturalne w celach egzystencjalnych. Praca ma zapewnić egzystencję, celowa działalność. Ujęcia pracy bez dominującego podmiotu (bez człowieka). Znikanie pracy żywej - społeczeństwo postindustrialne (postnowoczesne).
Charakterystyka struktury społecznej.
Struktura społeczna naturalnie zorganizowana społeczność, jej zróżnicowanie pochodzi z ekonomicznych cech pracy, zwłaszcza efektów pracy w ramach społecznego podziału. Jest fundowana uczestnikom grup społecznych w wyniku podziału pracy. Chodzi o efekty pracy (początek osiadłego trybu życia). Proces powolnego zawłaszczenia (setki tys. lat), społeczności różnią się. Struktura społeczna zróżnicowana zbiorowość ludzi. T społeczeństwo - posiadające dobra materialne i duchowe. Uszczegółowienie struktury stanowi struktura warstwowa. Historycznie pierwsza jest trwała struktura klasowa. Podstawową kategoria jest własność posiadania, potem dysponowania własnością. II historyczna struktura to chłopi pańszczyźniani i mieszkańcy. III to struktura bogaczy (właściciele kapitału i praca wytwórcza). Zróżnicowanie społeczne to przede wszystkim zależność ekonomiczna, ideologiczna. Podstawowe wyróżniki klas społecznych. Po rewolucji francuskiej właściciele kapitału i ludzie wolni. Niewolnicy w starożytności nie posiadają nic. Udział w wytwarzaniu dóbr, niewolnicy wytwarzają, feudaliści ściągali dobra, chłopi dysponują własnymi wytworami. Rozmiar: właściciele niewolników - cały wytwór, chłopi zostawiają sobie część z pańszczyzny, feudalowie maja zyski w wyniku konfliktu klasowego.
Struktura warstwowa
Uczestnictwo grup społecznych (klas) w sferze funkcjonalnej. Wyraźniki wtórne klas społecznych - podstawa struktury są ekonomiczne aspekty: formacja niewolnictwa, feudalowie podejmowali decyzje, burżuazja wykorzystywała cudza własność. Kryterium świadomego wpływu niewolnicy nie maja, poddani feudalni prawie żadnego, a burżuazja miała. Niewolnicy stanowią państwo, feudalowie tez.
Charakterystyka ruchliwości społecznej.
Zycie społeczne to kategoria wyróżniająca strukturę społeczną w jej aktywności, opisuje i wyjaśnia założone cele, jest to struktura zmienna. Aspekt teoretyczny wyjaśniający długookresowe zmiany. Jest to kategoria opisowa, wyjaśniająca, rekonstruująca determinanty społeczne. Ruchliwość społeczna to zmiana pozycji społecznej jednostek( ze względu na cechę) lub zmiana pozycji społecznej grup. Pozycja społeczna to zbiór charakterystyk zewnętrznych zbiorowości. Zmiana ruchliwości może być pionowa (przechodzenie z niższych do wyższych warstw; awans społeczny lub z wyższych do niższych/degradacja) lub pozioma( przemieszczania z jednej grupy do innej bez awansu). Ruchliwość związana jest z nierównościami społecznymi (ujecie wartościujące, normatywne; jest to zróżnicowanie partycypancji w bogactwie). Rodzaje nierówności: polityczne, ekonomiczne, społeczne. Nierówności to zespół wyobrażeń tego, co równe, sprawiedliwe oraz nierówne, niesprawiedliwe. Ruchliwość jest obiektywnym aspektem społeczeństwa demokratycznego.
Referat : wybrany przez siebie problem dotyczący relacji instytucjonalnej np. osobowo- instytucjonalna, wskazać - nazwanie kwestii, źródła, przyczyny, powody, zjawiska- konsekwencje, wnioski.
Więź społeczna to obiektywna relacja człowieka z innymi. Cechą jest wspólnotowość. Więź społeczna jest relacją komunikatywną. Wyznaczamy ją w sieci relacji. Budowana jest w przez stosunki społeczne. Wyrazem więzi jest wspólność przeżywania pozytywnego np. radość oraz wspólne przeżywanie negatywnego. Więzi tworzą układ społeczny. Więź społeczna łączy ludzi trwale. Czynniki więzogenne i potrzeby społeczne ( identyfikacja z innymi).
Kategorie więzi: przestrzenna ( lokalizacja siedliskowa, styczność przestrzenna), fizyczna ( obecność ludzi), psychiczna ( relacje psychiczne, mowa), oddziaływania. Wzory działań społecznych wg Znanieckiego dziedzictwo kulturowe, aktywne współuczestniczenie w propagowaniu wzorców socjalizacji, ideały, współpraca, konkurencja. Wzory działań są powszechnie uznawane.
Uwarunkowania procesu wychowania. Perspektywa socjologiczna. Podmiot wychowania to każde osobowe, ludzkie indywiduum w całym okresie świadomego, społecznego przebywania i bytowania (wg Znanieckiego). Początkowo o wychowaniu mówił Komeński. Uwarunkowania wychowania:
-uwarunkowanie środowiskowe (urabianie, przystosowanie człowieka). Wychowanie jest działaniem w warunkach środowiska. Jest to uwarunkowanie socjopsyhologiczne.
-uwarunkowanie historyczne kultura małych zbiorowości, rodzina, dziecko, poddane jest woli rodziców. Dziecko ma okazywać rodzicom szacunek. Dziecko ma być samodzielne, kształcenie dla edukacji, postawa odpowiedzialności. Szkoła wychowuje ku praktyczności życiowej człowieka. System socjalistyczny chciał budować nowe metody wychowania (system). Państwo po II wojnie przestaje promować wychowanie. Wyznaczniki wychowania: ?.
Cele wychowania: zapoczątkował Jan Amos Komeński. Istnieją programy wychowania, porównywanie np. wychowanie przez pracę, przez patologię.
Berger ,,zaproszenie do socjologii”
Charakterystyka negatywnych zjawisk społecznych, środowiskowe uwarunkowania, zewnętrzne wyrazy i skutki.
Wiedza stosowana to pedagogika, psychologia społeczna. Wiedza, która ma zastosowanie do…….. gospodarczych. Negatywność społeczna to patologia. Istnieje kilka dyscyplin wiedzy społecznej, które zajmują się zjawiskami negatywnymi. U podstaw leży ocena kwalifikacji jednostkowych i grupowych. Patologia to nieprawidłowość pewnej odmienności. Ta odmienność jest destruktywna dekomponująca i ograniczająca społeczne standardy normy, zakłócającą ład siłą swego oddziaływania ( od zdarzenia przez zjawisko do konsensualności). Zjawiska negatywne mają bardzo silną genezę, trwałość istnienia. Źródła negatywności: społeczny podział pracy, edukacji, tam gdzie występuje silna potrzeba realizacji zamierzeń. Występuje w przestrzeni pracy, gospodarki, dystrybucji dóbr przedmiotowych ( deficyt dotyczy niewielkiej grupy ludzi) w sferze świadomości społecznej, kultury, organizacji władzy i jej funkcjonowania ( przestrzeń polityczna). Wymagany ogląd poznawczy diagnozy socjopedagogicznej. Patologia to zjawisko w zbiorowościach małych i dużych. Negatywne zjawiska mają miejsce u uczonych, świętych, zamożnych ( nauka, religia, władza, gospodarka, ekonomia, autorytet). Powody patologii: indywidualność osobowa nakierowana na spełnienie, zróżnicowanie potrzeb, ograniczanie podmiotowości, pozbawienie samodzielności, pozbawienie i zredukowanie tożsamości, posiadanie …………intelektualnej nadrzędności lub genetycznym lub przestrzennym. Jest przestrzenią nie tylko praktyki ale też wiadomości. Ma to podłoże egzogenne i endogenne. Literatura przedmiotu identyfikuje wiele źródeł patologii- w relacjach, więziach, stosunkach. Relacje w środowiskach zachodzić nierównomierne, niesymetrycznie. Stosunki społeczne są kontekstem źródeł patologii (od makro ku mikro stosunkami lub odwrotnie). Pewne dysfunkcje w różnych sferach wywołują w jednostce środowiskowe powody, możliwości, nie mogą być zaspokojone. Skala makro stosunku jest sprawą negatywną. Sprawy związane z okolicznością zewnętrzną nieefektywnie funkcjonujący system kontroli społecznej.
Jedyne zinstytucjonalizowane. SYSTEM KONTROLI SPOŁECZNEJ- całokształt instytucjonalnych i pozinstytucjonalny zespół norm, zasad wyznaczający postęp społeczny np. szkoła, policja, organizacje, instytucje, administracji, Kościół, system religijny. Przedmiotowość systemu jest generowana negatywnie. Do genezy zjawisk negatywnych należy też SYSTEM PRACY I EDUKACJI. System pracy odnosi się do środowiska- zakład pracy, grupa, czas, miejsce i przestrzeń. Jeśli relacje są negatywne to powoduje aspekty negatywne. Sfera pracy w której doświadcza się dezorganizacji. SFERA EDUKACJI -do uczestnictwa w nauczaniu, wychowaniu. Szkoła to takie ukryte środowisko. Komercyjne działania na rzecz szkoły jest patogenna z dysfunkcji systemu, braku materialnych środków. Środowisko szkoły tworzy kadra nauczycielska, pedagodzy, wychowawcy. Szkoła to pośrednia forma prezentowania rodziny. Dochodzi do prezentowania zawodów intelektualnych, konfrontacja negatywnych emocji. Stosuje się edukację dorosłych. SFERA DYSTRYBUCJI DÓBR-skala makro, sfera socjalna, obrotu dóbr. Jest to sfera deficyt??? Na rzecz tych, którzy nie mogą być samodzielni. SFERA ADMINISTRACJI-szeroko rozumiane oddziaływanie instytucji na ludzi, szkoła makro. Administracja wydaje decyzję, wymaga czegoś od ludzi.
RADOŚĆ, SMUTEK W WALORYZAJI PSYCHOSPOŁECZNYCH EMOCJI
Radość i smutek to stany emocjonalne, są nowoczesną racjonalnością. Kojarzone z rozsądkiem. Emocje są stanami psychicznymi aktywności umysłowej człowieka. Aktywność jest realizacją potrzeb. Niezaspokojenie potrzeb jest pojmowane jako niespełniona aktywność. Stany emocji związane są z aksjologią emocjonalną. Radość i smutek jednych ludzi wpływa na innych. Jest to związane z kulturą osobową i społeczności. Radość to uczucie pozytywne. Radość i smutek to stany racjonalne związane ze społecznym charakterem ludzi. Kształtują kulturę emocjonalną człowieka i społeczeństwa. Doznawanie radości i smutku to perspektywa egzystencjalna. Wymaga to refleksji nad powodami, skutkami. Radość dotyczy sytuacji zadowolenia. Radość jest trudna do doznawania, do przeżywania. Wesołość jest objawem radości. Należy dostosować emocje do okoliczności. Okazywania radości trzeba się uczyć. Źródła radości i smutku to przedmiotowe spełnienia lub niespełnienia. Stany emocjonalne są relacjami psychicznymi. Czynnościowa efektywność jest źródłem radości. Piękno, prawda, dobro to podstawowe wartości.
KOMPETENCJE JAKO ZDOLNOŚĆ PERCEPCJI KULTURY
Kompetencje to zespół wiedzy, posiadanie wiedzy, uprawnień. Zakres poznawczy wiedza i uprawnienia, którym dysponujemy. Kompetencje to poziom możliwości badawczych do skutecznego działania, stanowi wyposażenie intelektualne człowieka.
Kompetencje są kształtowane w procesie interakcji. Komunikacja ta kształtuje kompetencje. Kompetencje wymierny zakres adekwatności wiedzy i umiejętności- odpowiedniość, zdolność, zgodność. Sfera relacji międzyludzkich wymaga znajomości rzeczy. Wymóg posiadania i nabywania kompetencji jest konieczny. Na wszystkich szczeblach edukacji działania wychowawcze są kształtowaniem kompetencji. Chodzi o nabywanie samodzielności biologicznej. Mamy tu przestrzeń aksjologiczną. Psychospołeczne reakcje między osobami są w ramach kompetencji biologicznych. Wiedza o prawdzie, o obiektywnych treściach. Ciało jest przedmiotem dominującym jeśli chodzi o kompetencje. Kompetencje dotyczące nagości ludzkiej są istotne. Jest to kompetencja pierwotna. Z kompetencja związany jest wstyd. Wstyd jest rezultatem biologii i fizjologii człowieka, jest rezultatem aktywności, podstawą aksjologiczną norm społecznych. Fenomen bycia dorosłym, kompetencja do partnerstwa, małżeństwa, kompetencje społeczne do zarobkowania, materialne. Mówi się o kompetencjach szkolnych i kształtowanych w domu. Kompetencje szkolne to nosicielstwo wiedzy i umiejętności. Kompetencje jako uprawnienie także kompetencje osobowe i instytucji.
Kompetencje instytucji to kompetencja uprawnień. Przestrzeń relacji międzyludzkich jest zagospodarowana. Kompetencje instytucjonalne to uprawnienia do działania w przedmiotowym zakresie, także terytorialnym.
Kompetencja jako pozytywna umiejętność poznawcza. Nie posiadamy kompetencji bo nie mamy uprawnień. Nie ma uprawnienia to nie podejmuje działania. Niekompetencja gdy nie mamy ochoty, woli by coś wykonać. Posiadanie kompetencji to zobowiązanie. Zaniechanie działań w wyniku posiadania kompetencji uczyni nas współodpowiedzialnymi.
Struktura kompetencji. Kompetencja tworzy efektywną strukturę. Źródłem struktury są kompetencje intelektualne, normatywne, czynnościowo-praktyczne. Kompetencje intelektualne to normy wartości. Kompetencje normatywne to aksjologiczne, religijne. Określają wartości związane z aktywnością. Kompetencja czynnościowo-praktyczna to kompetencja umiejętności. Interakcje fundowane są przez kompetencje. Kompetencje etyczne są podstawowe.
DZISIEJSZA SCENA ZDARZEŃ KTÓRA JEST BEZPIECZNA- ZAGROŻENIA EGZYSTENCJALNE istota zjawisk i skutki
Zagrożenie zdrowotne, materialne, kryminalne, edukacyjne.
Codzienność wyznacza miejsce człowieka. Chodzi o przestrzeń czasową zdarzeń codziennych. Kłopoty z istnieniem związane są z rolami, funkcjami. Zdarzenia codzienne są uporządkowane. Codzienność przyzwyczaja człowieka. Pojawia się zwykle potencjalna możliwość zaistnienia zdarzenia niewiadomego. Codzienność jest wypełniona ryzykiem. Zagrożenie ujmuje sytuację w której struktura zostaje negatywnie restruktowana aksjologiczny punkt widzenia. Zagrożenia codzienne to sytuacje negatywne. Poczucie bezpieczeństwa i odczuwanie zagrożenia dotyczą codzienności. Niepewność to odczuwanie negatywnych przejawów. Niepewność związana jest z niestałością otoczenia. Podstawą niepewności jest to co jest nieznane. Codzienność to rzeczywistość egzystencjalna. Życie codzienne ma zawsze kontekst dążenia. Zagrożenia zdrowotne są najistotniejsze. Częste są zagrożenia komunikacyjne, zagrożenia edukacyjne.
CZŁOWIEK W WIELKIEJ PRZESTRZENI SPOŁECZNEJ
Przestrzeń to każda lokalizacja umiejscawiająca człowieka kulturowo i siedliskowo oraz poprzez pracę. Przestrzeń jest różnorodna. Semiotyka to symbolika.
WSPOŁNOTA A TOTALIZM.
Totalizacja odnosi się do ogółu, do wszechstronności. Człowiek w małej i wielkiej przestrzeni przebywania. Wspólnotowość ludzka- trwale egzystencjalnie-> makroskala to dobra jeśli jest dobro to wspólnotowość funkcjonują. Wspólnotowość to tożsamość istnienia . Przedmiotowe i podmiotowe relacje społeczne. Podmiotowe relacje dotyczą człowieka. Realne jest to gdy dochodzi do relatywizacji, gdy motywy obecności mają źródła. Wspólnota to tradycje historia, to co było jest i będzie. Całość wspólnotowa jest bytowym uniwersalizmem zbiorowe indywidualne doświadczenie związane z uniwersalizmem. Nie ma wspólnotowości, jej deficyt wspólnego dobra jest bardzo duży. Człowiek to osoba ludzka poprzez cechy jej istnienia ( ontologia). TEZA OGÓLNA- istnienie człowieka jako bycie osoby ludzkiej, jej obecność identyfikacje jestestwa osobowego. Istnienie i bytność są synonimem ontologii. Istnienie to fizjologiczne ujecie biologii człowieka, a bytowanie dotyczy psychologii. Aktywność człowieka dotyczy, zarówno kultury jak i przygody.. Współczesność teraźniejszość i dzisiejszość są istotne. Uniwersalizm powoduje, że urzeczywistniają się pozytywne skutki działań społecznych. Wspólnotowość w formie, a uniwersalizm w treści SA istotne dla człowieka i społeczeństwa, jest pozytywne i istotne dla globalizacji. Globalizacja to proces lub stan obejmujący ziemski obszar świata ludzkiego. Globalność to istotność zjawiskowości oddziałująca na ludzi w sposób powszechny i konieczny. Istotę globalności wyraża totalizm. Elementami globalizującymi są otoczenie techniczne, medialne, aksjologiczne, informacyjne. Człowiek istnieje w totalizmie jest zdeterminowany przez totalizm, warunki otoczenia. Istnienie to forma konieczna bycia człowieka . Bycie człowieka w globalności to istnienie ontyczne-> wymiar pozytywny. Negatywny aspekt globalności- negatywna totalność to ujednolicanie podmiotowości człowieka poprzez jednakowy standard.