Proces decyzyjny w UE - procedury legislacyjne (1)
A. procedura konsultacyjna
B. procedura współpracy
C. procedura współdecydowania
D. procedura zgodności
Organy decyzyjne
W procesie decyzyjnym na szczeblu Unii Europejskiej uczestniczą różne instytucje europejskie, a w szczególności:
Komisja Europejska,
Parlament Europejski,
Rada Unii Europejskiej.
Z propozycją przyjęcia nowego aktu prawnego występuje Komisja (wyłączność w zakresie inicjatywy legislacyjnej),
Akty prawne uchwalane są natomiast przez:
a) Radę przy udziale Parlamentu
b) Radę i Parlament.
Podstawa prawna
Wymagane zasady i procedury procesu decyzyjnego UE są określone w traktatach - w stosunku do poszczególnych dziedzin integracji europejskiej (tzw. polityk UE) oraz zagadnień, które mają być przedmiotem danej regulacji.
Każdy europejski akt prawny opiera się na stosownym artykule traktatu, określanym jako jego "podstawa prawna".
Proces decyzyjny w UE - procedury legislacyjne (2)
A. Procedura konsultacyjna |
W ramach procedury konsultacji Komisja przekazuje swoją propozycję zarówno Radzie, jak i Parlamentowi. Parlament może:
zatwierdzić wniosek Komisji,
odrzucić go
lub wnieść o wprowadzenie zmian.
Jeśli Parlament występuje o wprowadzenie zmian, Komisja rozpatruje proponowane poprawki. Jeżeli Komisja akceptuje ona którąkolwiek z poprawek, przesyła Radzie zmieniony projekt.
Rada zapoznaje się ze zmienionym projektem i → albo przyjmuje go w obecnej formie, → albo wprowadza kolejne zmiany, → albo go odrzuca. Jeśli jednak Rada postanowi odrzucić wniosek Komisji, decyzja o odrzuceniu musi być jednomyślna.
Do obszarów objętych procedurą konsultacji należą:
współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych;
rewizja traktatów;
dyskryminacja ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, religię lub przekonania polityczne, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną;
obywatelstwo UE;
rolnictwo;
polityka wizowa, azylowa i imigracyjna oraz inne dotyczące swobodnego przepływu osób;
transport (jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że akt prawny będzie miał znaczny wpływ na pewne regiony);
zasady konkurencji;
przepisy podatkowe;
polityka gospodarcza;
"ściślejsza współpraca" - tj. ustalenia pozwalające grupie państw członkowskich podejmować wspólne działania w danej dziedzinie, mimo iż pozostałe państwa członkowskie nie wyraziły jeszcze chęci przyłączenia się.
W niektórych dziedzinach (podatki), Rada podejmuje decyzję jednomyślnie.
Proces decyzyjny w UE - procedury legislacyjne (3)
C. Procedura współdecydowania |
W procedurze współdecydowania Parlament i Rada dzielą się władzą prawodawczą. Rada nie może uchwalić aktu prawnego, jeśli Parlament głosował będzie przeciw (faktyczne veto Parlamentu).
Komisja przedkłada swój wniosek obu instytucjom. Każda z nich czyta i omawia daną propozycję dwukrotnie, kolejno po sobie.
Parlament może współkształtować treść aktu, zgłaszając swoje poprawki.
Jeśli Rada i Parlament nie mogą przyjąć wspólnego stanowiska, wniosek jest przedstawiany "Komitetowi Pojednawczemu (Koncyliacyjnemu)", który tworzą w równej liczbie przedstawiciele Rady i Parlamentu (po 15) oraz przedstawiciele Komisji.
Do obszarów objętych procedurą współdecydowania należą:
zakaz dyskryminacji ze względu na obywatelstwo,
wolność poruszania się i zamieszkania,
swobodny przepływ pracowników,
ubezpieczenia społeczne migrujących pracowników,
prawo prowadzenia działalności gospodarczej,
transport,
rynek wewnętrzny,
zatrudnienie,
współpraca celna,
przeciwdziałanie społecznej marginalizacji,
równe szanse i równe traktowanie,
decyzje wykonawcze dotyczące Europejskiego Funduszu Społecznego,
edukacja,
szkolenie zawodowe,
kultura,
zdrowie,
ochrona konsumentów,
sieci transeuropejskie,
decyzje wykonawcze dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,
badania,
ochrona środowiska,
przejrzystość,
przeciwdziałanie i zwalczanie korupcji,
statystyka,
powoływanie organu doradczego ds. ochrony danych.
Proces decyzyjny w UE - procedury legislacyjne (4)
Procedura współdecydowania (cd)
statystyka
Na 67 aktów prawnych (rozporządzeń, dyrektyw, decyzji) przyjętych w drodze procedury współdecydowania podczas 6 miesięcy prezydencji irlandzkiej w 2004 r.:
6 - przyjętych po zastosowaniu koncyliacji
26 - przyjętych w II czytaniu
D. Procedura zgodności |
Procedura zgodności polega na tym, że Rada ma obowiązek uzyskać zgodę Parlamentu Europejskiego na podjęcie określonej decyzji.
Procedura ta przebiega podobnie jak procedura współdecydowania, jednak z tą różnicą, że Parlament nie może zmieniać projektu: musi albo go przyjąć, albo odrzucić. Akceptacja ("zgoda") wymaga uzyskania bezwzględnej większości głosów.
Do obszarów objętych procedurą zgodności należą:
szczegółowe zadania Europejskiego Banku Centralnego;
zmiana statutów Europejskiego Systemu Banków Centralnych / Europejskiego Banku Centralnego;
Fundusze Strukturalne i Fundusze Spójności;
jednolita procedura wyborcza do Parlamentu Europejskiego;
niektóre umowy międzynarodowe zawierane z państwami trzecimi;
przystąpienie nowych członków - umowy akcesyjne.
1
Poszczególne procedury różnią się przede wszystkim rolą, jaką w ramach każdej z nich odgrywa PARLEMENT EUROPEJSKI (w relacjach z Rada UE i Komisją)
Ponadto→ Komitety Doradcze:
Komitet Ekonomiczno-Społeczny;
Komitet Regionów