Ad 4.
Klasyfikacja maszyn do uprawy i pielęgnacji gleb: ze względu na miejsce i warunki pracy: do pracy w szkółkach, na uprawach, do pasów p. poż.; ze względu na sposób agregatowania: zawieszane, półzawieszane, przyczepiane; ze względu na sposób działania elementów roboczych: bierne i czynne
Do czego służą: uprawa podstawowa(orka, pogłębianie, głębokie frezowanie); uprawa uzupełniająca tzw. doprawianie gleby(spulchnianie, wyrównywanie, wałowanie); pielęgnacja gleby.
Maszyny doprawiające-są stosowane do spulchniania gleby,usowania z niej niepozadanych elementów no.korzeni drzew,wyrównania lub ugniatania przed lub po wykonaniu podstawowego zabiegu uprawowego jakim jest orka.Zaliczono do nich także maszyny,które spulchniając glebe na znaczna glebokosc jednoczesnie wprowadzaja do niej srodki chemiczne-uzyzniajace lub niszczace szkodniki
Maszyny pielegnacyjne-sa stosowane do niszczenia chwastow i spulchniania gleby na ogol znacznie plycej niż czynia to maszyny doprawiajace na miedzrzedziach upraw.do tej grupy zaliczono również maszyny,które spulchniajac plytko glebe wnosza do niej lub nanosza na jej powierzchnie srodki chemiczne.
Pogłębiacze-do spulchniania gleby do głębokości 30-80cm.jest to elemeny przygot. Gleby pod uprawe leśną(stosowany przed sadzeniem mechanicznym).Pogłębiacz przecina jednocześnie korzenie,co sprzyja pracy sadzarki i wiekszej udatności uprawy.Są używane do:a)spulchniania bruzd wyoranych pługiem dwuodkładnicowym b)kruszenia warstw rudawca na pasach przed orką c)wprowadzania do gleby chemicznych środków użyźniających lub owadobójczych(z dodatkowym urządzeniem).
Pogłębiacze mogą być jedno- i wielopoziomowe.W pierwszych stopki spulchniające umieszczone są na łapie pogłębiacza na jednym poziomie,w drugich na kilku poziomach.Spulchnianie może być wykonywane jednocześnie z orką(korpus płużny + łapa spulchniająca).Poprawa skuteczności pracy poprzez zmianę ciążaru lub regulację kąta na stojaku.
Pługopogłębiacze-wyorywanie bruzdy i spulchnianie jej środkowego pasa(małe nakłady energetyczne).Reakcje elementów roboczych pługa i pogłębiacza na napotkaną przeszkodę powinny być niezależne od siebie.Przeznaczony jest on do uprawy gleby przede wszystkim na nie karczowanych powierzch.leśnych.Jeśli na przeszkodę natrafi tylko łapa spulchniająca,to korpus plużny pozostaje w zagłębieniu i wyorywa bruzdę.jeśli jest odwrotnie to oba elementy wygłębiają się.Mechanizm wyposażony jest w element zabezpieczający łapy spulchniające(umożliwia ona odchylenie lub pozostanie w położeniu roboczym w trakcie natrafienia na przeszkodę)
Kultywatory-służą do powierzchniowego spulchniania gleby(do głębokości 16 cm),a także do wyciągania korzeni chwastó i drzew(po usunięciu karp)tutaj zagłębienie może wynosiać nawet 30 cm. Służą do uprawy gleby na całej szerokości pasa i do uprawy międzyrzędowej.Duże zróżnicowanie rozwiązań konstrukcyjnych.Ze względu na sposób łączenia z ciągnikiem kultywatory dzielimy na zawieszane i przyczepiane.Niektóre mogą wprowadzać do gleby środki użyźniające.Mogą być agregatowane z innymi rodzajami narzędzi doprawiających(wały,brony)
Brony-służą do wyrównania powierzchni,spulchniania gleby i stworzenia odpowiedniej pod zasiew struktury gleby,zniszczenia chwastów i zadarnienia,wykonania podorywki,wymieszania nawozów mineralnych z glebą,przykrycia nasion po siewie.Głębokość pracy el.roboczych wynosi 3-10 cm.Brony można podzielić na trzy grupy:a)zębowe b)obrotowe(zębowe lub łopatkowe) i talerzowe.Zębowe w szkółkach leśnych,obrotowe w szkółkach i na uprawach,talerzowe na uprawach leśnych + pasy przeciwpożarowe(konserwacja).
a)B.zębowa-uzupełniająca uprawa gleby w szkółkach.ze względu na masę na jeden ząb można podzielić na trzy grupy:1.cięzkie-wyczesywanie drobnych korzeni przy zakładaniu szkólki,spulchnianie gleb zwięzłych 2.średnie-spulchnianie gleb,niszczenie chwastów na glebach mniej zwięzłych 3.lekkie-wyrównanie powierzchni,przerywanie naczyń włosowatych,niszczenie wschodzących chwastów i płytkie spulchnianie gleby pod zasiew na glebach lekkich.Pod względem rodzaju zębów i rozmieszczenia wyróżniamy:zygzakowe,sprężynowe,chwastowniki,łąkowe.W leśnictwie-zygzakowa.
b)B.obrotowe-spulchnianie i wyrównywanie gleb,niszczenie chwastów na międzyrzędziach upraw(głównie w szkółkach leśnych).Spulchnianie na głębokości 8-15 cm.Wyróżniamy brony obrotowe o osi obrotu ustawionej w płaszczyżnie poziomej(brony kolczatki,motyki obrotowe,brony łopatkowe) oraz w płaszczyżnie pionowej(łopatkowe do pielęgnowania gleby na międzyrzędach upraw).1.Kolczatki-do kruszenia świeżo odkładanych skib w szkółkach lub po pełnej orce zrębów.2.Łopatkowa-dwie lub cztery sekcje i kabłąkowo wygięta rama z el.zawieszenia.3.Motyki obrotowe-spulchnianie bardzo ciężkich gleb. Brony obrotowe (pł,pionowa)służą do pielęgnacji gleby na międzyrzędziach w szkółkach leśnych(sadzonki nawet 2 m)
c)B.talerzowe-do płytkiej uprawy gleby(poorywka),spulchniania wierzchniej warstwy gleby z równoczesnym wyrównywaniem powierzchni(powierzchnie odnawiane lub zalesiane po pełnej orce),na glebach lżejszych -do pielęgnacji pasów przeciwpożarowych.Służą także przy naturalnym odnawianiu lasu(łatwość pokonywania przeszkód).W leśnictwie głębokość spulchniania dochodzi do 20 cm,przeważnie 8-15 cm.Wyróżniamy talerze gładkie lub uzębione.Brony talerzowe mogą być przyczepiane lub zawieszane,jednośladowe(każda sekcja na swoim pasie gleby) lub dwuśladowe(dwie na jednym),symetryczne(gdy siły działające od gleby na bronę w kierunku poprzecznym do ruchu równoważą się) i niesymetryczne,lekkie(masa obciążająca jeden jeden talerz nie przekracza 30 kg) i ciężkie(różne rozwiązania konstrukcyjne ułatwiające użytkowanie)
Wały-służą do ugniecenia gleby,rozdrobnienia grud ziemi,wyrównywania zaoranej powierzchni pola,skruszenia zaskorupionej gleby,przywałowanie nawozu zielonego przed jego przyoraniem.Wały można podzielić na:gładkie,pierścieniowe i strunowe,zawieszane i przyczepiane.Skaładają się z jednej lub kilku sekcji.Może tworzyć samodzielne narzędzie lub agregat z pługiem,kultywatorem lub siewnikiem.Wały gładkie dzielimy na lekkie i ciężkie.Lekkie w szkółkach leśnych do przedsiewnego ugniecenia gleby,a także wgniecenie wysianych nasion.Ciężkie do ugniecenia gleby i wyrównywania powierzchni po wykonaniu pełnej orki.
Włóki-wyrównywanie powierzchni gleby,płytkie spulchnianie 1-2 cm.W szkółkach leśnych-spulchnianie gleby po jej powierzchniowym podeschnięciu.Wyrównują powierzchnie po pełnej orce.Są one przyczepiane.Zbudowane z kilku belek ułożonych poprzecznie do kierunku ruchu lub z pierścieni połączonych ze sobą łańcuchami.Wyróżniamy włóki lekkie(drewniane-o masie jednostkowej poniżej 20kg/m szerokości roboczej) i ciężkie(stalowe-masa jednostkowa 20-40 kg/m)
Opielacze-pielęgnowanie gleby na międzyrzędziach w szkółkach leśnych.Mechaniczne niszczenie chwastów i spółchnianie gleby na głębokości 2-8 cm.Zachowanie dużej równomierności zarówno głębokości spulchniania jak i odległości elementów roboczych od rzędów sadzonek.Posiadają elementy pozwalające na regulację głębokości pracy oraz korygowania położenia narzędzi względem sadzonek.Elementami roboczymi opielaczy są:pazurki,gęsiostopki,noże kątowe,elementy obrotowe-rotacyjne.Narzędzia pracujące na międzyrzędziach mogą być mocowane na jednej belce poprzecznej lub na oddzielnych wieszakach,tworząc tzw.sekcje robocze.Szerokość robocza opielacza zawieszonego = szerokości całej grzędy.
Czynne maszyny uprawowe- są to takie maszyny których elementy skrawające glebę otrzymują napęd, powodujący ich ruch lub przemieszczanie się w glebie niezależnie od ruchu postępowego maszyny, przy czym predkość skrawania jest zawsze wieksza od predkosci postepowej.
Glebogryzarki- odcinają kęsy gleby, rozdrabniają je i częściowo przemieszczają. Elementem roboczym są najczęsciej noże, rzadziej pręty spręzynowe oraz bijaki. Mocowane po kilka sztuk 3-8 do tarcz osadzonych w odpowiednich odstępach na wale wirnika. Wykorzystywane są do płytkiej uprawy gleby, pielęgnacji upraw, wykonania i konserwacji pasów p.poż.
Glebofrezarki nożowe: skrawają nie tylko glebę ale także znajdujące się w niej korzenie i pniaki. W odróżnieniu od glebogryzarek oś obrotu wirnika może być ustawiona pod różnym kątem w stosunku do pow. gleby i kierunku ruchu maszyny. Wadą jest mała trwałość noży - ok. 40h.; ślimakowe: elementem roboczym jest frez ślimakowy o poziomej i prostopadłej do kierunku ruchu osi obrotu. Duża trwałość elementów roboczych, nie ulegają uszkodzeniom, nie frezują pniaków.
Świdry glebowe maszyny o pionowej osi obrotu elementu roboczego(wiertła), służą do wykonywania otworów lub miejscowego spulchniania. Zastosowanie: otwory pod słupki ogrodzeniowe, jamki do sadzenia drzewek i małych sadzonek, wykonywanie placówek.
Do maszyn czynnych możemy zaliczyć brony aktywne, kultywatory aktywne.