PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA
Wykład 1 - zagadnienia do opracowania
Podstawowe problemy psychologii rozwoju człowieka
1. Psychologia rozwoju człowieka
Psychologia rozwoju człowieka w ciągu życia
Psychologia biegu życia
Life-span developmental psychology
Psychologia rozwojowa
2. Nurty badawcze
Spisywanie biografii dziecięcych
Tworzenie narzędzi do pomiaru - pierwsze metody testowe
Pierwsze autorskie koncepcje i sposoby myślenia o dorosłych
3.Ewolucja myślenia o rozwoju
rozwój dziecka - rozwój w ciągu życia ludzkiego
biologizm i enwironmentalizm - interakcjonizm - aktywny udział w kształtowaniu własnego rozwoju
człowiek samoistny byt - człowiek w relacji z otoczeniem
rozwój poszczególnych sfer - rozwój w ujęciu holistycznym
4. Przedmiot i zadania
Psychologia rozwoju człowieka (life - span developmental psychology)
- opisuje, wyjaśnia i modyfikuje - optymalizuje procesy rozwojowe w ciągu życia człowieka - od poczęcia do śmierci (Baltes, Reese, Lipsitt 1980).
5. Psychologia rozwoju człowieka - podział
- ze względu na wiek
- ze względu na perspektywę czasową
- ze względu na aspekt rozwoju
6.Najważniejsze pytania - co?, po co?, jak?, dlaczego?
7. Zastosowanie psychologii rozwoju
- profilaktyka zaburzeń
- nauczanie i wychowanie
- rodzina
- polityka spoleczna
- lecznictwo
- rehabilitacja
8. Rozwój a zmiana - cechy zmiany
Cechy zmiany rozwojowej (Krajewski 1977):
Długotrwała
Ciąg zmian
Charakter jednokierunkowy, monotoniczny
Względna nieodwracalność
Dotyczy całości, części lub relacji
Spontaniczna
Cechy zmiany rozwojowej (Matczak 2003):
- kierunkowe, konsekwentne
- nieustanne
- zdeterminowane czynnikami środowiskowo -kulturowymi
- progresywne - adaptacyjne
9. Rodzaje zmian
- ze względu na zasięg
- ze względu na charakter
- ze względu na cel
- ze względu na czas powstawania
10. Jak zdefiniować rozwój
ROZWÓJ - proces nadawania materii formy, zmiana zmierzająca w określonym kierunku, celowa, polegająca na przechodzenia od form niższych do wyższych (Arystoteles)
ROZWÓJ to z jednej strony wzrastające różnicowanie danego układu, a z drugiej wzrastające uporządkowanie i integracja (Spencer)
ROZWÓJ polega na wzroście stopnia świadomości, źródłem rozwoju jest ścieranie się sprzeczności wewnętrznych, co rodzi napięcie uruchamiające proces przekształceń, celem rozwoju jest forma wyższa niż wcześniejsza (Hegel)
Jak zdefiniować rozwój
Rozwój w aspekcie filogenetycznym to funkcja zdeterminowana przez dziedziczność i środowisko, w aspekcie ontogenetycznym - funkcja dojrzewania i środowiska. Serie zmian progresywnych i regresywnych (Darwin)
Rozwój - ciąg zmian pozostających między sobą we wzajemnym związku i występujących w sposób uporządkowany w określonych miejscach na kontinuum czasowym biegu życia jednostki (Thomae)
Rozwój - nieodwracalny, spontaniczny, monotoniczny ciąg zmian (Krajewski)
Jak zdefiniować rozwój
Rozwój to wzrost zdolności rozumienia przez jednostkę swojego otoczenia i ustosunkowywania się do niego oraz podtrzymywania lub zmieniania dotychczasowych właściwości tego otoczenia (Bronfenbrenner)
Rozwój to zmiany struktury życia człowieka, rozumianej jako podstawowy w danym czasie wzorzec jego aktywności i powiązań z otoczeniem (Levinson)
Rozwój człowieka dorosłego polega na wyzbywaniu się pewnych nastawień, przekonań, oczekiwań wyniesionych z dzieciństwa (Gould)
Jak zdefiniować rozwój
Rozwój danego układu to przechodzenie od stanu względnej globalności lub braku zróżnicowania do stanu rosnącego zróżnicowania i hierarchicznej integracji (Werner)
Rozwój to spontaniczny proces przynoszący ciągłe powiększanie, modyfikowanie i reorganizowanie struktur psychicznych (Piaget)
Rozwój to proces zmian ukierunkowanych na coraz doskonalsze równoważenie stosunków jednostki z jej otoczeniem. Równowaga jest osiągana za pomocą zachowań różnego typu. Zachowania te współgrają ze zmianami (Matczak)