460: Przełyk Barreta - definicja, etiologia, patogeneza
Przełyk Barreta - zastąpienie normalnego wielowarstwowego nabłonka błony śluzowej dystalnego odcinka przełyku przez meta plastyczny cylindryczny nabłonek zawierający komórki śluzowe (metaplazja jelitowa)
<3 cm - krótki odcinek przewodu Barreta
Etiologia i patogeneza
nawrotowy reflux żołądkowo-przełykowy
zapalenie i owrzodzenie w nabłonku ww płaskim
gojenie przez rozplem kom. pnia i odbudowę nabłonka
z powodu niskiego pH kom. różnicują się w nabł. gruczołowy cylindryczny (bardziej odporny)
461: Przełyk Barreta - epidemiologia, objawy kliniczne, zasady diagnostyki
Epidemiologia
mężczyźni (M:K=4:1)
rasa biała
występowanie rodzinne
występuje u 1 na 100 starszych ludzi powyżej 60 roku życia
występuje u 10% pacjentów z objawami ch. refluxowej
Objawy kliniczne - nieswoiste (takie jak reflux), 1/3 bez objawów
zgaga + kwaśny smak w paszczy
silny ból w KLP przypominające MI
Diagnostyka
badanie hist-pat wycinków z badania endoskopowego (łososiowa błona śluzowa)
można stosować barwienie błękitem metylenowym lub roztworem Lugola (kom. kubkowe)
462: Przełyk Barreta - typy histologiczne oraz dysplazja i rak w przełyku Barreta
Typy histologiczne raka przełyku
płaskonabłonkowy 90% częstszy u murzynów
gróczołowy 10% częstszy u białych powstaje z przełyku Barreta
Czynniki ryzyka rozwoju raka płaskonabłonkowego:
Zwolniony pasaż pokarmów - rośnie expozycja
Choroby przełyku
długotrwałe zapalenie przełyku
achalazja
zespół Plummer-Vinsona (pierścieniowate zwężenie przełyku, niedokrwistość mikrocyt arna, zanikowe zapalenie języka)
Styl życia - alkohol i tytoń
Dieta
niedobory witamin A, C, B1, B2, B6 i pierwiastków śladowych Zn, Mo
skażenie grzybicze żywności i duża zawartość azotynów i nitrozo amin
Predyspozycje genetyczne - Modzelowatość = tylosis (nadmierne rogowacenie dłoni i stóp)
Rak płaskonabłonkowy
dysplazja rak przedinwazyjny rak inwazyjny
najpierw jest małe szaro-białe zgrubienie lub wyniosłość błony śluzowej
potem robi się guz i przyjmuje 1 z 3 postaci:
polip
owrzodzenie rozpieprzające inne struktury (układ oddechowy, aorta etc.)
rozlany naciek - grupa i sztywna ściana, >< światło
lokalizacja w przełyku: 50% - środek, 30% - dół, 20% - gura
Rak gruczołowy
rośnie sobie na podłożu przełyku Barreta
lokalizacja: dolna 1/3 przełyku, może obejmować wpust
na początku występuje w postaci płaskich lub uwypuklonych łat
później się robi polip, owrzodzenie lub rozlany naciek
wytwarza śluz
463: Nieprawidłowości mechaniczne wyrostka robaczkowego - skręcenie, wgłobienie, uchyłki wrodzone i nabyte
Skręcenie (skręt) - utrudnienie odpływu żylnego i napływu tętniczego, niedokrwienie ściany, może być stan zapalny i martwica
Wgłobienie - teleskopowe wsunięcie segmentu proxymalnego do dystalnego, wywołuje niedrożność i zaburzenia krążenia
Uchyłek - ślepy zbiornik uwypuklający się na zewnątrz i komunikujący się ze światłem, składający się z błony śluzowej i podśluzowej, brak mięśniówki; powikłania: zapalenie perforacja zapalenie otrzewnej ropnie okołojelitowe
464: Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego - epidemiologia, przyczyny, obraz hist-pat
465: Powikłania ostrego zapalenia wyrostka robacznowego
Epidemiologia
w szczyty zachorowań: 1 - II i III dekada, 2 - u osób starych
mężczyźni (M:K=1.5:1)
Patogeneza
zamknięcie światła (50-80%) - kamienie kałowe, żółciowe, owsiki
wzrasta produkcja śluzu
zwiększone ciśnienie zamyka żyły
zamknięcie i niedokrwienie wyrostka powoduje rozwój bakterii obrzęk i wysięk
w zapaleniu idiopatycznym nie dochodzi do zamknięcia światła wyrostka
Obraz hist-pat
Okres wczesny: naciek zapalny z neutrofilów w całej błonie matowa, ziarnista, czerwona
Ostre ropne zapalenie wyrostka: ropny wysięk na powierzchni bł. surowiczej, później są ropnie w ścianie oraz owrzodzenie i martwica w błonie śluzowej
Ostre zgorzelinowe zapalenie wyrostka: dalszy rozwój zielonkawe owrzodzenia i martwica zgorzelinowa perforacja wyrostka ropne zapalenie otrzewnej
Kryterium rozpoznania hist-pat: naciek z neutrofilów w bł. mięśniowej właściwej
Objawy
umiarkowane dolegliwości w okolicy pępka
brak łaknienia, mdłości, wymioty, gorączka, leukocytoza
napięcie powłok w prawym dolnym kwadrancie brzucha
głęboki stały ból w prawym dolnym kwadrancie (po kilku godzinach)
Podobne objawy: zapalenie węzłów krezki, zapalenie żołądkowo-jelitowe, uchyłka Meckela, przydatków, pęknięcie pęcherzyka jajnika, ciąża pozamaciczna
466:” Guzopodobne zmiany wyrostka robaczkowego
torbiele
prawdziwe
rzekome
ziarniniaki
kamienie kałowe i żółciowe, owsiki
Mogą prowadzić do zamknięcia światła wyrostka robaczkowego lub ucisk na naczynia
468: „Guzy śluzowe” wyrostka robaczkowego
Torbiel śluzowa
rozdęcie światła przez śluzową wydzielinę w zamkniętym wyrostku przez proces nie-npl
rozdęcie indukuje zanik kom. produkujących śluz i zatrzymanie sekrecji śluzu
zazwyczaj bezobjawowe
powikłanie: pęknięcie torbieli i rozlanie śluzu w jamie otrzewnowej
Nowotwory śluzowe
wynik przemiany cystadenoma mucinosum w cystadenocarcinoma mucinosum
naciek w całej ścianie wyrostka + ogniska rozsiewu npl w jamie otrzewnowej (śluzak rzekomy otrzewnej)
470: Guzy endokrynne wyrostka robaczkowego
Rakowiak - lokalizacja najczęściej w wyrostku, rzadziej j. czcze, odbytnica, żołądek, okrężnica
szczyt za chorowań w 6 dekadzie
nowotwory potencjalnie złośliwe
rakowiaki wyrostka nie dają przerzutów
wydziela hormony (5-HT)
5-letnie przeżycie 90%
Morfologia
bulwiaste obrzmienie i zamknięcie wyrostka
guz może przenikać przez ścianę i obejmować krezke
lity żółto-brązawy guz, w narządach miąższowych jest w postaci małych guzków
ziarnistości wydzielnicze z osmofilnym centrum (dense-core granules)
chromogranina A, synaptofizyna, NSE = enolaza swoista dla neuronów
Objawy: z. Zollingera-Ellisona, z. Cushinga, z. Rakowiaka, chiperinsulinizm
Zespół Rakowiaka
zaburzenia naczynioruchowe (rumieniec skórny, sinica)
^^ motoryki jelit (biegunka,nudności, wymioty)
napad astmatycznych skurczów oskrzelowych
hepatomegalia guzowata
niedobór kwasu nikotynowego (wykorzystywany do syntezy 5-HT)
włóknienie układowe (>< zastawki pnia płucnego, ><trójdzielnej, włóknienie prawej komory, wsierdzia, przestrzeni zaotrzewnowej i miednicznej)
kolagenowe płytki opłucnej i błony wewnętrznej aorty