ŁOŻYSKA ŚLIZGOWE

6. Wymień rodzaje tarcia. Co to jest tarcie mieszane.

Tarcie mieszane (półpłynne) - sytuacja, w której pewne powierzchnie współpracujące stykają się ze sobą pod obciążeniem bez pośrednictwa oleju.

7. Podaj przykłady smarów stałych. Podaj przykłady ich zastosowań oraz wymień zalety i wady.

Smary stałe:

- grafit, dwusiarczek molibdenu (proszki, pasty, lakiery)

- miękkie metale (proszki lub cienkie warstwy miedzi, glinu i ołowiu)

- polimery niskotarciowe (teflon, wada: mała przewodność, duża rozszerzalność termiczna)

Wady:

- nie odprowadza tak dobrze ciepła ani nie tłumi tak dobrze drgań jak inne smary, np. olejowe

Zalety:

- duże dopuszczalne naciski

- odporność na wysokie i niskie temperatury

- mogą być stosowane w próżni

- odporność na działanie kwasów i zasad

- duża trwałość – umożliwia jednorazowe smarowanie powierzchni

8. Wyjaśnij zasadę działania łożyska hydrodynamicznego. Wymień jego zalety i wady.

L = dp-dc

W łożysku tym powstaje tarcie lepkości, ustawia się mimośrodowo więc następuje ściskanie oleju co powoduje wzrost ciśnienia i powstanie siły wyporu. Warstwa nośna smaru (gazu) powstaje na wskutek ruchu obrotowego czopa względem ... i wzajemnego poślizgu między ich powierzchniami ślizgowymi. Dzięki występowaniu w łożysku luzu średnicowego pomiędzy powierzchnią czopa i panewki powstaje szczelina w postaci klina. W czasie obrotu czop pociąga za sobą przylegającą do niego warstewkę oleju w wyniku działania sił adhezji. Z kolei też warstewka dzięki działaniu sił molekularnych w oleju pociąga za sobą warstewki sąsiednie i w ten sposób przy odpowiedniej prędkości olej jest wciskany w szczelinę klinową. Jeśli ilość oleju przepływu przez szczelinę jest stała, a przekrój szczeliny maleje, w warstwie oleju powstaje ciśnienie hydrodynamiczne, które próbuje rozdzielić stykające się powierzchnie panewki i czopa.

9. Wymień podstawowe rodzaje uszczelnień łożysk. Podaj ich wady, zalety i zakresy ich zastosowań wynikające z warunków działania maszyny.

Rodzaje uszczelnień łożysk:

- filcowe

- wargowe

- szczelinowe – zabezpieczają przed wydostaniem się oleju przy różnym ciśnieniu

81. Porównanie łożysk ślizgowych i tocznych.

Łożyska toczne

Zalety

- mały współczynnik tarcia - niezależny od prędkości kątowej: 0,001 ÷ 0,003

- opory w czasie rozruchu prawie takie same jak dla ruchu ciągłego

- mniejsze zużycie smaru

- mniej wrażliwe na złe warunki smarowania

- małe wymiary wzdłużne, większe wymiary poprzeczne

- łatwa naprawa

- elementy znormalizowane, łatwo dostępne, znormalizowane według norm światowych

- małe koszty eksploatacji

Wady

- sztywność łożyskowania - duży hałas

- duże wymiary poprzeczne

- utrudniony montaż i demontaż wału

- duże koszty

- łożyska nie docierają się - duża dokładność montażu

Łożyska ślizgowe

82. Rodzaje tarcia w łożyskach ślizgowych, krzywa Stribecka.

W pracy łożyska decydującą rolę odgrywa tarcie czopa i panwi. Tarcie między dwiema powierzchniami trącymi zależy od gładkości tych powierzchni oraz od obecności smaru między nimi. Przy braku smaru - tarcie suche - co w łożyskach zasadniczo nie powinno występować, tarcie jest największe. Zwilżenie powierzchni smarem powoduje zmniejszenie współczynnika tarcia. Tarcie w tym przypadku nazywamy - półsuchym (lub mieszanym). W pewnych warunkach czop nie styka się z panwią, ale pływa w smarze. Stan taki cechuje się bardzo małym tarciem. Taki przypadek nazywamy - tarciem płynnym.

Krzywa Stribecka.

83. Materiały łożyskowe.

Materiały łożyskowe:

- brązy cynowe i ołowiane: B10, B550, B111

- stopy łożyskowe

- mosiądze - lepsza odporność na wysokie temperatury

84. Smary i smarowanie łożysk ślizgowych - szkice.

Rodzaje smarów:

a) płynne - oleje smarowe

- oleje mineralne

- oleje roślinne i zwierzęce

- oleje syntetyczne pochodzące z przeróbki wtórnej niektórych produktów ropy naftowej, bądź z przeróbki gazów

- oleje syntetyczne estrowe

- oleje syntetyczne polisiloksanowe

b) maziste

c) gazowe (łożysko Michela)

Smarowanie łożysk ślizgowych:

- smarownice knotowe

- smarownice do smarów stałych

- smarownice kroplowe

- smarownice centrowe