Zapalenie otrzewnej s. peritonitis

• Definicja

• Miejscowe lub uogólnione zapalenie otrzewnej trzewnej i ściennej w następstwie infekcji bakteryjnych,rzadziej pasożytniczych,uszkodzeń mechanicznych lub chemicznych

• Charakter ostry lub podostry do przewlekłego któremu może towarzyszyć intoksykacja,gorączka, bakteriemia lub posocznica

• Etiologia, patogeneza

• Miejscowe zapalenie otrzewnej często następstwem schorzenia narządów jamy brzusznej (zapalenie błony surowiczej pokrywające je, wysiew drobnoustrojów w bezpośrednim sąsiedztwie chorego narządu):

• urazowe zapalenie czepca,

• zapalenie wątroby i pęcherzyka żółciowego na tle bakteryjnym,

• skręt lub przeładowanie trawieńca,

• niedrożność jelit,

• ciężkie endometritis,

• zapalenie żwacza lub jelit,

• perforacyjne uszkodzenie czepca,trawieńca,jelita prostego,

• atonia macicy lub pęcherza moczowego,

• iniekcje dootrzewnowe,

• interwencje chirurgiczne,

• trokarowanie żwacza

• Miejcowe zapalenie otrzewnej w następstwie wysiewu drobnoustrojów poza specyficzne lub niespecyficzne ogniska pierwotne ich występowania drogą naczyń krwionośnych lub chłonnych:

• Mycobacterium bovis (perlica)

• Pasteurella sp.

• Actinobacillus lignieresi

• Histophilus somni(płuca)

• Bacillus anthracis (posocznica uogólniona)

• BHV₁

• Zapalenie otrzewnej na tle pasożytniczym (masywne inwazje pasożytów z migracją larw – motylica wątrobowa)

• Zapalenie otrzewnej na tle jatrogennym – leki podawane intraperitonalnie (tetracykliny)

• Na różnego rodzaju urazy otrzewna reaguje natychmiast ograniczonym,intensywnym wysiękiem włóknika(bydło – szczególnie wysoki poziom fibrynogenu w krwi) ,poprzez który obszar objęty zapaleniem ulega zlepieniu z powierzchnią sąsiadujących narządów, co umożliwia ograniczenie procesu zapalnego do jego pierwotnego miejsca występowania

• Immunosupresja wzmaga wewnątrzotrzewnowe szerzenie się procesu zapalnego

• Objawy kliniczne:

  Objawy wspólne dla zapalenia otrzewnej różnej etiologii i patogenezy

• Zredukowane przyrosty m.c

• Łukowate wygięcie grzbietu

• Napięte i twarde powłoki brzuszne

• Wyciągnięta do przodu głowa i szyja

• Ostrożny chód

• Odgłosy bólowe

• Zredukowana perystaltyka żołądka i jelit

• Powracający wypuk bębenkowy czepca

• Refluks trawieńcowo-żwaczowy

• Luźny stolec lub biegunka

• Wzmożona akcja oddechowa

• Podwyższona temp ciała

• Zaburzenia krążenia

• Reakcje bólowe typowe dla obecności ciała obcego

• Postępujące odwodnienie

Wczesny obraz kliniczny ograniczonego zapalenia otrzewnej(peritonitis circumscripta)

• Podobny do obrazu urazowego zapalenia czepca powikłanego zapaleniem otrzewnej, skrętu trawieńca i chorób jelit

• Parametritis,periproctitis, pericystits dają podobne objawy palpacyjne w okolicy grzbietu

Uogólnione zapalenie otrzewnej (peritonitis generalis)

• Przebiega ostro, stopniowo narastające objawy

• Tachykardia (>100 uderzeń/min)

• Słabe tętno

• Nastrzykanie,rozmycie naczyń twardówki oka

• Drżenia mięśni

• Silna,wodnista biegunka

• Silne napięcie powłok brzusznych

• Podkasany brzuch

• Bębenkowy wypuk po prawej stronie brzucha

• Pluskanie i metaliczny wypuk podczas opukiwania i osłuchiwania powłok brzusznych

• Zniesienie wrażliwości i zwiotczenie powłok brzusznych

• Rektalnie: spadek ciśnienia w jamie brzusznej, luźne jelito proste pozwala się przemieszczać „jak w pustej przestrzeni” do przodu i tyłu; rozluźnione pętle jelit i żwacz wyczuwalne końcami palców ; otrzewna aksamitna w dotyku,potem lepka a następnie szorstka (jakby pokryta zbitym śniegiem) z luźnymi włóknikowymi zlepieniami – potem następuje silna adhezja do lewej nerki,żwacza,sieci i ściany jamy brzusznej lub pętli jelit; prostnica staje się rurowata,ściana zgrubiała

• Posocznica i niewydolność serca doprowadzają do śmierci

Przewlekłe uogólnione zapalenie otrzewnej

• rzadko gorączka do 40 stopni C

• W badaniu rektalnym otrzewna szorstka ze złogami włóknika i zlepieniem narządów wewnętrznych

• Rozpoznanie

• Wywiad(ciężki poród,laparotomia,trokarowanie)+ objawy kliniczne + badanie rektalne

• Punkcja jamy brzusznej :zmętnienie ,wzrost ciężaru właściwego, obecność białka, wzrost ilości elementów komórkowych, obecność drobnoustrojów

• Punkcja słabizny : brak podciśnienia, gaz o cuchnącym zapachu

• Obraz krwi : leukocytoza z przesunięciem obrazu w lewo

• Rozpoznanie różnicowe

• Osteomalacja

• Fluoroza

• Tężec

• Zapalenie racic

• Inne bolesne schorzenia jamy brzusznej (ruminitis,abomasitis,hepatitis) ; przełądowanie trawieńca

• Zapalenie płuc

• Badanie sekcyjne

• Wynaczynienia i zmętnienie otrzewnej

• Ogniskowe lub rozsiane złogi włóknika i zlepienia blaszek otrzewnej

• Wysięk włóknikowy lub surowiczy

• Płyn o cuchnącym zapachu

• Stłuszczenie wątroby (steatosis hepatis) – przy zapaleniu otrzewnej wysokiego stopnia

• Rokowanie,leczenie

• Uogólnione ropne i cuchnące zapalenie otrzewnej,silne zaburzenia układu krążenia i objawy posocznicy - daje rokowanie niekorzystne

• Wczesne uogólnione zapalenie otrzewnej – 8-10 dniowa terapia antybiotykowa (wysokie dawki leku) w kombinacji z dootrzewnową aplikacją antybiotyków skierowanych przeciwko drobnoustrojom ropotwórczym; w ciągu pierwszych 3 dni podawać 2 x dziennie 50 000 HIV heparyny i.m

• Farmakologiczne zapobieganie zrostom błon surowiczych - prednizolon (100-300 mg dootrzewnowo u dorosłego bydłą pod osłoną antybiotykową) lub heparyna