Roszczenie cywilnoprawne

zagadnienia związane z roszczeniem cywilnoprawnym

A. Definicja
Roszczeniem jest prawo żądania od indywidualnie określonej osoby ściśle określonego zachowania się. Jest to więc prawo podmiotowe wynikające z określonego stosunku prawnego przyznane przez normę prawną (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21 grudnia 2001 r., sygn. akt: I ACa 201/01, opubl. w Wokanda z 2003 r. nr 3, poz. 41). Określone zachowanie się przez dłużnika, którego ma prawo domagać się wierzyciel, może polegać na czynieniu, zaniechaniu albo znoszeniu.
Roszczenia są jedną z trzech uznanych postaci prawa podmiotowego.

B. Geneza roszczenia
Pojęcie roszczenia wynika już z prawa rzymskiego, w którym tzw. proces formułkowy, polegał na podnoszeniu roszczeń (actiones) i zarzutów (exceptiones) przeciwko niemu. Chodzi o nic innego, jak zgłaszanie wzajemnie znoszących się praw, z których pierwsze dążą do uzyskania nakazu określonego zachowania się przez przeciwnika, a drugie – obalenia tego prawa.

C. Znaczenie roszczenia dla praktyki
Roszczenia mają doniosłość praktyczną, albowiem stanowią, jakby nie patrzeć, podstawę funkcjonowania stosunków prawnych pomiędzy osobami prywatnymi, czyli prawa cywilnego. Należy bowiem pamiętać, że relacje podmiotów związanych stosunkiem cywilnym zazwyczaj sprowadzają się do ustalenia, czy którejś ze stron przysługuje roszczenie wobec drugiej. Ustalenie posiadania roszczenia ma ogromne znaczenie w procesie cywilnym, którego celem jest sądowe ustalenie a następnie przymusowe wykonania roszczenia. Sprawę wygra wszakże ten, któremu roszczenie to przysługuje.

D. Rodzaje roszczeń
Z uwagi na podstawę roszczenia możemy je podzielić na:

• roszczenia ze zobowiązań (roszczenia obligacyjne),

• roszczenia z praw rzeczowych,

• roszczenia ze stosunków prawa rodzinnego oraz

• roszczenia ze stosunków prawa spadkowego.

E. Schemat sprawdzania roszczenia cywilnoprawnego
Badanie przesłanek istnienia roszczenia cywilnoprawnego podlega określonemu schematowi