28. Metody oceny poziomu bioasekuracji na fermach (Zaproponuj w punktach (wytyczne do realizacji programu bioasekuracji stada)

SPOSOBY BIOASEKURACJI W PORODÓWKACH

1. usuwanie krów w później ciąży z miejsc silnie zanieczyszczonych kałem, na 1 miesiąc przed wycieleniem, aby zredukować obecność jelitowych czynników infekcyjnych na sierści

2. izolować krowy wymagające bardziej intensywnego monitoringu, jak pierwiastki, czy bardziej cenne zwierzęta od mniej cennych

3. unikać zbyt szybkiego przenoszenia krów na porodówkę przed porodem

4. upewnić się, że miejsca porodowe są odkażone i dobrze wyścielone przed wycieleniem i między kolejnymi wycieleniami

5. umyć okolicę krocza a szczególnie wymię krowy przed wycieleniem

6. pozyskać siarę z czystego, odkażonego wymienia do czystych pojemników. Schłodzić ją lub zamrozić natychmiast w objętości nie większej niż 3,5 l (galon), jeśli nie zostanie podana cielęciu od razu. Nie łączyć siary od różnych krów

7. usuwać cielęta jak najszybciej po urodzeniu i wychowywać je w oddzielonych, indywidualnych boksach w izolacji od innych cieląt i od stada podstawowego do 4 tyg. życia

8. usuwać pary krowa mięsna – cielę do izolowanych zagród po wytworzeniu więzi matka – cielę (ok. 24 h po porodzie)

BIOASEKURACJA PORODÓW NA WYPASIE (bydło mięsne)

1. grupować jałówki cielne osobno od krów w ciągu co najmniej ostatniego trymestru ciąży

2. używać miejsc porodowych dla jałówek osobno od krów. Te miejsca nie powinny być używane do zakończenia poprzedniego sezonu wycieleń i powinny zostać oczyszczone szybko po zakończeniu obecnego sezonu. Powinny być dobrze zdrenowane i usytuowane z dala od zagłębień mających tendencję do zbierania zanieczyszczeń, a szczególnie stojącej wody

3. minimalizować gęstość populacji na tyle na ile to możliwe i zmniejszać wielkość grup (<50szt). Sugerowana przestrzeń na 1 krowę to 100 – 200 m2

4. usuwać pary krowa – cielę do oddzielnych zagród dla osesków po wytworzeniu związków – ok. 24 godz. o wycieleniu. Stosować jednokierunkowy ruch zwierząt.

5. Zmieniać miejsca wypasu w trakcie sezonu wycieleniowego, aby unikać zanieczyszczenie kałem i gromadzenia się patogenów

Blok III:

1. Najważniejsze infekcyjne i nieinfekcyjne przyczyny biegunek u cieląt by Palczak

Infekcyjne:

Bakteryjne

Eschericha coli –(ETEC,

EHEC, EPEC)

Salmonella typhimurium

S.dublin, S.newport

Campylobacter jejuni

C. fecalis

Clostridium perfringens

typ A, C

C.sordelli

Klebsiella sp.

Wirusy:

Rotawirus serogrupa A

(dominujące)

Rotawirus serogrupa B

(rzadko)

Coronawirus

Parvowirus

Caliciwirus

Breda wirus

BVDV

Pasożyty:

Cryptosporidium

spp.(muris?)

Eimeria spp, Giardia spp

Grzybicze??

Nieinfekcyjne:

- pokarmowe

- substancje toksyczne

- zaburzenia wydzielania gruczołów trawiennych

- alergie pokarmowe

- nerwowe

- stany po resekcjach jelit

- nowotwory

- leki przeczyszczające

2. Patogeneza biegunki wirusowej i enterotoksycznej - a zaburzenie homeostazy przewodu pokarmowego by Palczak

Wirusowa: (osłabienie adsorbcji) biegunka osmotyczna – spowodowana upośledzonym wchłanianiem osmotycznie czynnych substancji. Wirus ulega namnożeniu w enterocytach, w wyniku czego dochodzi do niszczenia, i zmniejszenia ilości tych komórek. Kosmki stają się coraz krótsze w wyniku czego powierzchnia adsorpcyjna jest coraz mniejsza. Zjawisko sekrecji (zachodzące w kryptach) zaczyna przewyższać adsorbcję (kosmki) i powstaje biegunka.

Enterotoksyczna (bakteryjna): biegunka wydzielnicza-nasilenie sekrecji (sekrecyjna) – wywołana wydzielaniem nadmiernych ilości wody, elektrolitów i innych substancji do światła jelit. Na przykładzie E.coli: wydzielana enterotoksyna oddziałuje na receptory enterocytów w wyniku czego dochodzi w komórce do aktywacji reakcji ATP>cAMP co jest sygnałem dla komórki do wydzielania jonów poza nią. Jony takie jak: Ca, Cl, K, HCO3 opuszczają komórkę do światła jelita w wyniku czego z komórek ucieka również woda i dochodzi do biegunki?

3. Metody swoistej ochrony przewodu pokarmowego w okresie posiarowym u cieląt

Ze względu na niską zawartość przeciwciał swoistych w mleku krów zalecane jest dodawanie siary do mleka lub preparatów mleko zastępczego przeznaczonego do pojenia cieląt wieku 4 – 21 dni.

Sugerowane wielkości dodatku: 10 % siary zmieszanej z pierwszych 4 – 6 dojów

1% pierwszej siary od krów immunizowanych

GDY SIARA ZŁEJ JAKOŚCI

podać inną siarę (innej krowy, z banku siary (mrożona)

poprawić jakość siary dodając suplementy (izolowane żółtka z jaj IgY, całe żółtka jaj, całe jaja kurze)

użyć substytutów siary (siara liofilizowana immunoglobuliny surowicze, prep. siarozastępczy)

Od 4 dnia życia do mleka dawać liofilizowaną siarę – mimo, że nie są wchłaniane to miejscowo powlekają PP i obezwładniają patogeny

Wydzielnicza IgA jest główną immunoglobuliną błon śluz. Jest produktem komórek wywodzących się z dwóch oddzielnych listków zarodkowych. Dimery IgA są produkowane przez plazmocyty blaszki właściwej bł. śluz po zaprezentowaniu Ag przez gł. kom dentrytyczne. Fragment sekrecyjny chroni je przed strawieniem w świetle jelita. Obronna rola SIgA :

• opłaszczenie i algutynacja mikroorganizmów

• działanie bakteriostatyczne – brak tu reakcji zapalnej !

• zapobieganie adhezji mikroorganizmow do nabłonka, a tym samym blokuje wnikanie w głąb bł. śluz.

• neutralizacja toksyn bakteryjnych i enzymów bakteryjnych

• neutralizacja wirusów i zapobieganie ich replikacji w obrębie nabłonka błony śluzowej

Obok transportu przez nabłonek błony śluzowej, dimery IgA przedostają się do wątroby, gdzie przy udziale cząstki SC wydzielanej przez hepatocyty i /lub nabł. przewodów żółciowych są transportowane do żółci.

Badana jest rola innych receptorów w transporcie IgA na powierzchnię błon śluz.

Migracja limfocytów Ag -> kępki jelita i pierwotne namnażanie -> ww. chł i namnażanie -> chłonka -> ductus thoraticus -> krew -> z układu krwionośnego do miejsc efektorowych na błonach śluzowych, dokonuje się dzięki związaniu ich receptorów zasiedlania z adresynami obecnymi na wysokim śródbłonku żyłek postkapilarnych. Rodzaje adresyn decydują o predylekcji narządowej limfocytów.

4. Metody swoistej ochrony przewodu pokarmowego w okresie posiarowym u prosiąt

5. Najczęstsze, nieinfekcyjne przyczyny biegunek u cieląt (patrz pyt 1 bloku III)

6. Znaczenie i sposoby ograniczania czynników ryzyka biegunek w środowisku wychowu cieląt

1. zasady ogólne:

- żywienie ciężarnych matek: odpowiednia ilość białka, energii w dawce pokarmowej, kondycja, brak

mykotoksyn w paszach

- czystość środowiska i człowieka: czyste linki poporodowe, czystość okołoporodowa, dezynfekcje, mycie

pod wysokim ciśnieniem, dobór środków wg wrażliwości czynników

biegunko twórczych, okres odpoczynku pomieszczeń, likwidacja

wektorów zakażenia, jeżeli to możliwe to stosowanie zasady „wszystko

pełne, wszystko puste”, higiena stanowisk porodowych, czystość wiader

i smoczków, nie wkładać palców do pyszczka cielaków, izolacja chorych

zwierząt

- żywienie osesków: jakość mleka i prep. mlekozastępczych, ich temp, rozmieszanie, sposób i

częstotliwość podawania, ilość podawanego mleka (10 – 12 % mc – tyle mleka

powinno dostawać ciele), probiotyki i prebiotyki

2. immunoprofilaktyka – szczepienia matek

7. Schemat sposobu rozwiązywania problemu biegunki u młodych zwierząt

1) Diagnoza

- wywiad (pochodzenie, ruchy zwierząt)

- badanie kliniczne

- badania laboratoryjne – stosowane do rozpoznania wstępnego bakteriologiczne, serologiczne, wirusologiczne, mykologiczne, parazytologiczne, toksykologiczne, profil biochemiczna stada)

2) Analiza i weryfikacja wyników

- określenie głównej przyczyny zachorowań (potwierdzenie / wykluczenie udziału czynniki nieinfekcyjnego)

- oszacowanie ekstensywności zakażeń w stadzie podstawowym / wśród młodych zwierząt

3) Zaplanowanie strategii postępowania naprawczego

- ustalenie zakresu postępowania prewencyjnego

- przyjęcie programu immunoprofilaktyki swoistej

- przyjęcie systemu kontroli bieżącej programu

- ustalenie zakresu i sposobu interwencji leczniczych i / lub brakowania zwierząt

- wyznaczenie osób odpowiedzialnych

4) Realizacja programu

- wykonywanie zaplanowanych czynności

- comiesięczna sprawozdawczość

5) Weryfikacja powodzenia przyjętego programu

- ustalenie kryteriów weryfikacji (zachorowalność, śmiertelność, przyrosty, zużycie paszy)

- ocena ekonomiczna kosztów bezpośrednich i pośrednich realizacji programu

8. Schemat postępowania w zwalczaniu biegunki dyspeptycznej/ nieinfekcyjnej u młodych zwierząt

1) Diagnoza:

- wywiad ( zakup preparatów mleko zastępczych, istotne zmiany sposobu żywienia stada podstawowego i młodych zwierząt)

- badanie produktów podejrzanych o powodowanie zaburzeń (np. badanie czasu krzepnięcia mleka)

- badanie bakteriologiczne / wirusologiczne w celu wyluczenia najbardziej prawdopodobnych czynników infekcyjnych

2) Analiza i weryfikacja wyników

- określenie przyczyny zachorowań

- oszacowanie rozmiarów zagrożenia i możliwości przeciwdziałania

3) Zaplanowanie strategii postępowania naprawczego

- ustalenie doraźnych i długoterminowych schematów postępowania naprawczego

- wyeliminowanie błędów żywieniowych

- przyjęcie sposobu i terminów kontrolowania nowych rodzajów karmy przed jej zastosowaniem

- wyznaczenie osób odpowiedzialnych za poszczególne zadania

4) Realizacja programu:

- wykonywanie zaplanowanych czynności

- comiesięczna sprawozdawczość

5) Weryfikacja powodzenia przyjętego programu

- dokumentowanie przypadków zachorowań typowych dla nieinfekcyjnych przyczyn

- raz na kwartał ocena ekonomiczna kosztów bezpośrednich i pośrednich zachorowań

indukowanych przez czynnik nieinfekcyjny

9. Schemat postępowania w zwalczaniu biegunki wirusowej u młodych zwierząt

1) Diagnoza:

- wywiad (pochodzenie, ruch zwierząt)

- badanie kliniczne

- badanie wirusologiczne kału lub jelit prosiąt, badanie serologiczne stada podstawowego –

reprezentatywna grupa zwierząt chorujących, i stada podstawowego ( w uzasadnionych

przypadkach wykorzystanie instrukcji urzędowych)

2) Analiza i weryfikacja wyników

- określenie przyczyny zachorowań, charakterystyka rodzaju wirusa (w miarę możliwości

diagnostycznych)

- oszacowanie ekstensywności zakażeń w stadzie podstawowym / wśród młodych zwierząt

3) Zaplanowanie strategii postępowania naprawczego

- ustalenie wektorów zakażenia i przyjęcie stosowanego schematu postępowania prewencyjnego

- przyjęcie programu immunoprofilaktyki swoistej (zakup szczepionki / surowicy

odpornościowej / przeciwciał do stosowania doustnego)

- zaplanowanie schematu szczepień stada podstawowego

- wyznaczenie osób odpowiedzialnych za poszczególne zadania

- ustalenie punktów kontroli bieżącej programu

4) Realizacja programu

- wykonywanie zaplanowanych czynności

- comiesięczna sprawozdawczość

5) Weryfikacja powodzenia przyjętego programu

- dokumentowanie przypadków zachorowań i ich ciężkości, przypadków śmierci, raz w miesiącu ważenie i ocena przyrostów, w miarę możliwości ocena zużycia paszy

- raz na kwartał ocena ekonomiczna kosztów bezpośrednich (profilaktyka + leczenie + upadki) i pośrednich (przyrosty i zużycie paszy) realizacji programu

10. Zasady immunoprofilaktyki w przypadku rozpoznania rotawirusów jako przyczyny

11. Zasady immunoprofilaktyki w przypadku rozpoznania coronawirusów jako przyczyny

Szczepienie krów cielnych przeciw infekcjom przewodu pokarmowego cieląt musi być poprzedzone skontrolowaniem efektywności wchłaniania immunoglobulin siarowych przez cielęta (np. test ZSTT)

- doustne szczepienia cieląt – NIE sprawdzają się w warunkach terenowych

- szczepienia krów cielnych zwiększenie przeciwciał swoistych w siarze (dodatek ok. 200 ml siary

dziennie/ cielę w okresie największego zagrożenia zakażeniem

- różnice między szczepieniami mogą ograniczyć skuteczność szczepionki

„Kolibin RC Neo „ p/ rota wirusom, koronawirusom i enteropatogennym szczepom E .coli

dotychczas nieszczepione krowy I szczep : 7 – 5 tyg przed porodem, II : 4 – 2 tyg przed porodem

kolejne szczepienia: 1x na 4 – 2 tyg przed porodem