WENTYLACJA POMIESZCZEŃ W pomieszczeniach inwentarskich, na skutek przemian metabolicznych, do środowiska, poza parą wodną oraz energią (ciepło), uwalniane są także NH3, CO2, H2S, CH4.

Aby utrzymać prawidłowy mikroklimat pomieszczeń niezbędna jest sprawna wentylacja.

CELE WENTYLACJI WENTYLACJA Cyrkulacja powietrza pomiędzy pomieszczeniem,

a przestrzenią na zewnątrz. Prawidłowo działająca wentylacja umożliwia utrzymanie właściwego

mikroklimatu: - Optymalnej temperatury - Wilgotności powietrza - Stężenia szkodliwych domieszek gazowych - Ograniczenia przykrych zapachow - Chroni budynki inwentarskie przed nasiąkaniem i wilgoci i przedłuża ich trwałość.

PRZEWIETRZANIE Najprostszy sposob wymiany powietrza.

Odbywa się na skutek otwierania okien i drzwi, nieszczelności budynku. Wymiana powietrza zachodzi na zasadzie grawitacji. Nie pozwala na kontrolowaną wymianę powietrza.

Obecnie budynki budowane są z materiałow słabo przepuszczających powietrze. Grawitacja powietrza - rożnica temperatury i ciśnienia między powietrzem atmosferycznym, a powietrzem w pomieszczeniu. Aby nastąpiła wymiana powietrza rożnica temperatur wewnątrz i na zewnątrz budynku musi wynosić min. 5oC.

Niskie temperatury = najsprawniejsze wietrzenie

SYSTEMY WENTYLACYJNE

Wyrożniamy dwa zasadnicze systemy wentylacji:

1. system wentylacji grawitacyjnej (naturalnej).

2. system wentylacji mechanicznej (wymuszonej).

WENTYLACJA GRAWITACYJNA • Oparta na zjawisku grawitacji (tj. rożnicy temperatur i ciśnień)

• Składa się z:

1. otworow wentylacyjnych (kanałow nawiewnych)

2. kanałow wywiewnych

3. wywietrznikow.

WENTYLACJA GRAWITACYJNA

• Kanały nawiewne doprowadzają świeże powietrze do budynku. Powinny być tak skonstruowane,

by nie powodować przeciągow.

• Kanały nawiewne mogą stanowić okna uchylające się do środka lub kanały nawiewne „ typu

szwajcarskiego sera”- np. blacha lub deska z wykonanymi licznymi, niewielkimi otworami

służącymi jako nawiew i zasuwą zabezpieczającą przed zbyt silnym wiatrem.

• Kanały wywiewne usuwają „ zużyte” powietrze z pomieszczenia.

• Obecnie stosuje się pionowe kanały wywiewne.

• Prawidłowo zbudowany kanał wywiewny powinien posiadać następujące cechy:

 odpowiednią powierzchnię przekroju,

 długość,

 wlot przy suficie,

 wylot minimum 0,5m nad kalenicą,

 gładkie ściany wewnątrz, zabezpieczenie przed wilgocią i uszkodzeniami,

 ciepłochłonny, wlot zabezpieczony zasuwą

• Wywietrznik- stanowi zakończenie kanału wywiewnego. Wykorzystuje siłę wiatru bocznego do „wyciągania”powietrza z kanału wywiewnego.

• Obecnie stosuje się zasadniczo 2 rodzaje wywietrznikow:

- Wywietrznik żaluzjowy- zbudowany jest z listewek drewnianych ustawionych pod pewnym kątem. Wydajność takiego wywietrznika nie jest duża, ponieważ zawsze czynna jest tylko . powierzchni

listewek zależnie od kierunku wiatru.

Wywietrznik rynienkowy Chanarda

wywietrznik drewniany o 7 rynienkach z

naprzeciwległymi szczelinami (niezależnie

od kierunku wiatru zawsze czynne są

4 rynienki).

Wywietrznik Chanarda posiada 2-krotnie

większą wydajność w porownaniu do

wywietrznika żaluzjowego.

CECHY SPRAWNEJ WENTYLACJI

GRAWITACYJNEJ

• Odpowiednia wielkość kanałow

nawiewnych i wywiewnych

(stosunek powierzchni kanałow

wywiewnych do nawiewnych jak 1:0,7).

• Odpowiednia rożnica temperatur pomiędzy

wnętrzem budynku, a środowiskiem

zewnętrznym (minimum 5oC).

• Odpowiednia wysokość kanału wywiewnego

(im wyższy kanał, tym lepszy ciąg powietrza).

• Ocieplenie kanału ( powietrze wychodząc z kanału

nie ulega wychłodzeniu i nie skrapla się).

• Szczelność kanału (brak szczelności spowalnia

przepływ zanieczyszczonego powietrza przez

kanał).

• Gładkie ściany kanału,

nierowne ściany prowadzą

do turbulencji powietrza i

spowalniają jego ruch na

zewnątrz.

• Obecność wywietrznikow

(deflektorow)

wykorzystujących siłę boczną

wiatru do wysysania

powietrza z wnętrza kanału.

WENTYLACJA NATURALNA W

OBORACH

 W nowoczesnych oborach zamiast szeregu

kanałow wylotowych stosuje się ciągłą szczelinę

wzdłuż szczytu dachu tzw. szczelinę

kalenicową.

Natomiast rolę otworow doprowadzających

powietrze do budynku pełnią otwory wzdłuż

ścian podłużnych budynku z możliwości

zasłonięcia ich przez kurtynę.

WENTYLACJA NATURALNA W OBORACH

W sezonie zimowym kurtyny zasłaniają otwory

nawiewnie, a powietrze porusza się przy

powierzchni dachu, tak aby nie wychładzać

budynku i nie powodować przeciągow.

W sezonie letnim otwory wlotowe są całkowicie

otwarte co powoduje powstawanie delikatnych

przeciągu korzystnie wpływających na

samopoczucie bydła.

Szczelina kalenicowa, to nie tylko element

wentylacyjny, ale także oświetlenia naturalnego

budynku. Może ona być otwarta, wtedy należy

jednak liczyć się z przedostawaniem się opadow

atmosferycznych do wnętrza budynku.

Aby zapobiec temu zjawisku zaleca się stosowanie

rożnego rodzaju zadaszeń.

Najlepiej, aby zadaszenie było przezroczyste.

Oświetlenie z gory daje optymalne doświetlenie

budynku. Sprawdzone i coraz częściej stosowane rozwiązanie

stanowi instalowanie wentylatorow mieszających

lub horyzontalnych mających za zadanie usuwanie

zużytego, a przede wszystkim nagrzanego powietrza

znad stanowisk zwierząt.

SYSTEM WENTYLACJI MECHANICZNEJ

• Zintensyfikowane systemy

chowu wymagają wysoce

sprawnych systemow

wentylacyjnych.

• W wielkostadnych fermach

drobiu, trzody chlewnej i

bydła montuje się obecnie

systemy wentylacji

mechanicznej.

Wentylatory mechaniczne działają na

zasadzie:

- tłoczenia czystego powietrza do

pomieszczenia

- usuwania zanieczyszczonego powietrza z

budynku

- zarowno tłoczenia jak i usuwania powietrza

z budynku.

Praca wentylatorow jest regulowana automatycznie za

pomocą:

- czujnikow temperatury

czujniki są ustawiane automatycznie i reagują na

zmiany temperatury w pomieszczeniu,

- czujnikow wilgotności

wentylatory włączane przy zbyt wysokiej wilgotności.

Synchronizacja temperatury i wilgotności zapewnia

sprawne funkcjonowanie wentylacji mechanicznej.

ZALETY I WADY WENTYLACJI

MECHANICZNEJ

• ZALETY:

- duża dowolność w sterowaniu temperaturą

(cecha nie do przecenienia)

• WADY:

- duże koszty instalacji

- pobor energii

- może być uciążliwa dla słuchu.

SYSTEM WENTYLACJI MECHANICZNEJ

- RODZAJE

• Wentylacja podciśnieniowa (ssąca).

„Zużyte” powietrze jest usuwane z

pomieszczenia przez wentylatory, co

powoduje obniżenie ciśnienia i zasysanie

świeżego powietrza przez otwory nawiewne.

• Wentylacja nadciśnieniowa

(nawiewna)

Wentylatory wtłaczają świeże powietrze do

pomieszczeń, powodując nadciśnienie i

wypływ zanieczyszczonego powietrza na

zewnątrz specjalnymi otworami.

• Wentylacja ssąco-tłocząca

Wentylatory zarowno tłoczą jak i usuwają zużyte

powietrze.

• System kombinowany

( Wentylacja grawitacyjno - mechaniczna)

Wentylatory wtłaczają do budynku powietrze z

zewnątrz, a powietrze zanieczyszczone uchodzi

kanałem wyciągowym.

WIELKOŚĆ WENTYLACYJNA

• Wielkość wentylacyjna (L) - ilość powietrza

(m3/h), ktorą trzeba wymienić w danym

pomieszczeniu w ciągu jednej godziny.

Wielkość wentylacyjna zależna jest od:

- Obsady budynku,

- Grupy technologicznej zwierząt, okresu

produkcyjnego,

- Technologii produkcji.

Wielkość wentylacyjną można obliczyć

na podstawie:

-Ilości wydalanego dwutlenku węgla

-Pary wodnej

-Ciepła w przeliczeniu na sztukę dużą (SD).

Wielkość wentylacyjna obliczona

na podstawie ilości wydalanego CO2

jest około 30% niższa, niż obliczona na

podstawie ilości pary wodnej wydalanej

przez zwierzęta.

Dlatego w oborach i chlewniach, gdzie

panuje duże zawilgocenie jako kryterium

do obliczania wielkości wentylacyjnej

należy przyjąć ilość wydalanej pary

wodnej.

Skutki wadliwego systemu wentylacyjnego:

Nadmierna wentylacja- Obniżenie temperatury

powietrza (wyziębienie

pomieszczeń),

Wzrost ruchu powietrza

powyżej 0,3m/s (przeciąg),

Wzrost zapylenia,

Wysuszenie ściółki,

Nadmierny hałas (przy

wentylacji mechanicznej).

Brak wentylacji- Wzrost temperatury i

wilgotności,

Wzrost koncentracji gazów

(CO2, NH3, H2S),

Wzrost koncentracji pyłów.

Bilans cieplny - to porównanie ilości

ciepła uzyskiwanego od zwierząt ze

stratami ciepła przez budynek

inwentarski w określonych warunkach.

• W projektowaniu budynkow inwentarskich

zakłada się ich samoogrzewalność (ciepłem

oddawanym przez zwierzęta).

• Wyjątkiem są pomieszczenia dla zwierząt

młodych (wychowalnie piskląt, prosiąt)

gdzie stosuje się dodatkowe źrodła ciepła.

• Bilans cieplny budynku inwentarskiego

zależy od:

- Emisji ciepła od zwierząt (gatunek, ilość

zwierząt, grupa technologiczna)

- Obecności źrodeł ogrzewania sztucznego

- Temperatury zewnętrznej.

• Na temperaturę powietrza wewnątrz pomieszczenia

wpływa:

• klimat zewnętrzny (temperatura, wilgotność, ruch

powietrza, nasłonecznienie);

• ciepłochłonność poszczegolnych elementow budynku

(ścian, stropu, dachu, okien, drzwi, podłogi i

fundamentow);

• liczba i masa ciała zwierząt przypadających na kubaturę

pomieszczenia.

• ciepłochłonności materiałow konstrukcyjnych,

• obecności mechanizmow wentylacyjnych

• typ rozwiązań technicznych dotyczących usuwania,

gnojowicy i składowania obornika (ciepło z

fermentującego obornika) oraz podawania paszy.

POZYSKIWANIE CIEPŁA

• Obecność zwierząt.

• Nasłonecznienie pomieszczenia.

• Ciepło z fermentującego obornika.

• Sąsiedztwo ogrzanych pomieszczeń.

• Skarmianie pasz poddanych obrobce

termicznej,

STRATY CIEPŁA

• Ciepło jest pochłaniane przez materiały

konstrukcyjne budynku

• Najbardziej ciepłochłonne są: metale i cegła.

• Niski wspołczynnik przenikania ciepła posiada

min. drewno

• Im niższy jest wspołczynnik ogolnego

przewodzenia ciepła materiału budowlanego,

tym jest on lepszym izolatorem ciepła.

• Ciepłochłonność ścian musi pozwalać na

utrzymanie temperatury powyżej „punktu

rosy”, aby zapobiec skraplaniu się pary

wodnej.

• Drzwi i okna powinny być szczelne

(okna dodatkowo powinny być otwierane

do wewnątrz, co umożliwia dodatkową

wentylację pomieszczenia).