Gimnazjum nr 58 im. Jana Nowaka- Jeziorańskiego w Poznaniu

Pieczęć szkoły podpis opiekuna praktyk

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Konspekt lekcji chemii
Imię i nazwisko
Klasa
Data
Temat

1. Cele lekcji:

Cel główny:

Uczeń opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych, projektuje i przeprowadza proste doświadczenia chemiczne.

1. Cele operacyjne lekcji

Uczeń zna:

• Budowę wodorotlenków,

• Sposób nazewnictwa wodorotlenków,

• Ogólny wzór wodorotlenków,

• Metody otrzymywania wodorotlenków metali lekkich :

metal aktywny + woda → wodorotlenek metalu lekkiego + wodór↑
tlenek metalu aktywnego + woda → wodorotlenek metalu lekkiego

• Zasady korzystania z tablicy rozpuszczalności soli i wodorotlenków

• Metodę otrzymywania metali ciężkich:

sól₁ + wodorotlenek ₁ → sól₂ + wodorotlenek₂↓

Uczeń umie:

• Ustalić wzór sumaryczny wodorotlenku na podstawie nazwy

• Napisać równania reakcji otrzymywania wodorotlenków lekkich poznanymi sposobami,

• Korzystać z tablicy rozpuszczalności soli i wodorotlenków

• Napisać równania reakcji otrzymywania wodorotlenków metali ciężkich

• Sformułować obserwacje i wnioski na podstawie przeprowadzonych doświadczeń.

1. Metody nauczania:

Metoda wiodąca:

• Słowna – dyskusja, wykład

• Praktyczna – pokaz

Metoda wspomagająca

• Praktyczna – ćwiczenia przedmiotowe

Formy pracy

• Praca samodzielna ucznia

1. Pomoce dydaktyczne:

   1. karty pracy dla uczniów ze schematami doświadczeń i ćwiczeniami,

   2. podręcznik: Chemia 2 Wydawnictwo OPERON, zbiór zadań z chemii Wydawnictwo OPERON

   3. sprzęt laboratoryjny: zestaw do badania przewodnictwa prądu, zlewki,

   4. odczynniki chemiczne: chlorek miedzi (II) CuCl_2, chlorek żelaza (III)FeCl_3,, wodorotlenek sodu NaOH.

2. Ogólny plan lekcji z uwzględnieniem czasu

1. Wstęp: 5 min.

2. Część nawiązująca 5 min.

3. Część właściwa 30 min.

4. Rekapitulacja, zadanie zadania domowego: 5 min.

1. Przebieg lekcji:

1. Wstęp:

Sprawdzenie obecności, przypomnienie wiadomości potrzebnych do lekcji i nawiązanie do nowego tematu.

N: Proszę o napisanie ogólnego wzoru wodorotlenków.

Nauczyciel wybiera ucznia, który zapisuje wzory sumaryczne podanych wodorotlenków.

Ogólny wzór wodorotlenków- M(OH)_n

N: Proszę podać przykładowe wodorotlenki metali z i ich wzory sumaryczne.

U: Wodorotlenek wapnia Ca(OH)₂, wodorotlenek litu LiOH , wodorotlenek strontu Sr(OH)₂, wodorotlenek magnezu Mg(OH)₂.

1. Część nawiązująca

N: Proszę przypomnieć, jakie dwie metody otrzymywanie wodorotlenków metali już poznaliście.

U: Pierwszą metodą otrzymywanie wodorotlenków była reakcja tlenków metali aktywnych z wodą. Druga metoda otrzymywania wodorotlenków to reakcja metali aktywnych z wodą.

N: Czy wodorotlenek metalu jest jedynym produktem obu poznanych reakcji?

U: Nie, w reakcji metalu lekkiego z wodą drugim produktem jest wodór.

1. Część właściwa

N: Na dzisiejszej lekcji będziemy mówić o otrzymywaniu wodorotlenków metali ciężkich,

czyli wodorotlenków metali pozostałych grup układu okresowego pierwiastków chemicznych.

Do takich wodorotlenków zaliczamy np. wodorotlenek miedzi (II) oraz wodorotlenek żelaza (III).

Proszę napisać temat lekcji- „Otrzymywanie wodorotlenków metali ciężkich”.

W celu stwierdzenia, czy otrzymywany wodorotlenek strąca się w postaci osadu, czy pozostaje w roztworze wodnym w postaci jonów korzystać będziemy z tablicy rozpuszczalności soli i wodorotlenków

Chcąc skorzystać z tabeli rozpuszczalności wodorotlenków i soli musimy odszukać anion i kation, z którego składa się szukany związek, a następnie odczytać symbol graficzny, który znajduje się na przecięciu wiersza i kolumny. Znajdujemy go pod tabelką i odczytujemy, czy dany związek chemiczny jest rozpuszczalny czy nierozpuszczalny w wodzie.

Nauczyciel rozdaje karty pracy ze schematami do wykonywanych doświadczeń.

DOŚWIADCZENIE 1

„Otrzymywanie wodorotlenku miedzi(II)”

Opis wykonywanego doświadczenia:

Do probówki wlej kilka cm³ wodnego roztworu chlorku miedzi (II), po czym dodaj kilka cm³ wodnego roztworu wodorotlenku sodu.

Wodorotlenek sodu NaOH

chlorek miedzi (II) CuCl₂

Nauczyciel prosi o napisanie obserwacji i wniosków na kartach pracy i kieruje pytania do całej klasy:

N: Co zaobserwowaliście?

U: W wyniku zajścia reakcji powstaje niebieski galaretowaty osad

N:Jakie wnioski możemy wyciągnąć na podstawie podanych obserwacji?

U: Chlorek miedzi (II) reaguje z wodorotlenkiem sodu dając nową substancję.

N:Jak myślicie, jaka nowa substancja powstała? Proszę spojrzeć na tablicę rozpuszczalności wodorotlenków i soli. Jaki znak graficzny odczytamy patrząc na anion wodorotlenowy i dwudodatni kation miedzi?

U: Znajduje się tam symbol wskazujący na otrzymanie osadu. Strąconym osadem jest wodorotlenek miedzi (II).

N:Bardzo dobrze. Proszę napisać równanie zachodzącej reakcji chemicznej

Nauczyciel wybiera ucznia, który pisze równanie reakcji chemicznej.

U: CuCl₂ + 2NaOH Cu(OH)₂ + 2NaCl

DOŚWIADCZENIE 2 Otrzymywanie wodorotlenku żelaza (III)

Opis wykonywanego doświadczenia:

Do probówki wlej kilka cm³ wodnego roztworu chlorku żelaza (III) , po czym dodaj kilka cm³ wodnego roztworu wodorotlenku sodu.

Wodorotlenek sodu NaOH

chlorek żelaza (III) FeCl₃

Nauczyciel prosi o napisanie obserwacji i wniosków na kartach pracy i kieruje pytania do całej klasy:

N: Co zaobserwowaliście?

U: W wyniku przebiegu reakcji powstaje brązowy galaretowaty osad.

N:Jakie wnioski możemy wyciągnąć na podstawie podanych obserwacji?

U: Chlorek żelaza (III) reaguje z wodorotlenkiem sodu dając nową substancję.

N:Jak myślicie jaka nowa substancja powstała? Proszę spojrzeć na tablicę rozpuszczalności wodorotlenków i soli. Jaki znak graficzny odczytamy patrząc na przecięcie anionu wodorotlenowego i trójdodatniego kationu żelaza?

U: Powstaje brązowy osad trudno rozpuszczalnego wodorotlenku żelaza (III).

N:Bardzo dobrze. Proszę napisać równanie zachodzącej reakcji.

Nauczyciel wybiera ucznia, który zapisuje.

FeCl₃ + 3NaOH Fe(OH)₃ +3NaCl

N:Poznaliśmy dzisiaj metodę otrzymywania metali ciężkich. Wodorotlenki te strącają się w postaci osadów.

Ogólny schemat otrzymywania wodorotlenków metali ciężki możemy napisać następująco:

sól₁ + wodorotlenek metalu lekkiego → sól₂ + wodorotlenek metalu ciężkiego ↓

Musimy pamiętać, że użyty wodorotlenek metalu lekkiego, jak również sól metalu ciężkiego muszą być dobrze rozpuszczalne w wodzie. W wyniku reakcji musi powstać osad, drugi produkt musi być dobrze rozpuszczalny w wodzie.

N: Dla utrwalenia zdobytych informacji przejdźmy do zadań.

Zadania – karta pracy ucznia

Zadanie 1

Korzystając z tablicy rozpuszczalności soli i wodorotlenków zaproponuj, jakie sole metali ciężkich użyjesz, aby wytrącić osad wodorotlenku cynku i wodorotlenku chromu (III).

Napisz równania proponowanych reakcji strąceniowych

Odpowiedź

ZnCl₂ +2 LiOH → Zn(OH)₂ ↓+2 LiCl

CrBr₃ +3 KOH → Cr(OH)₃ ↓+3 KBr

Zadanie 2

Z podanych tlenków metali wybierz te, które w reakcji z wodą utworzą wodorotlenek

K₂O, CuO, FeO, Fe₂O₃, BaO, Li₂O, ZnO. Napisz równania zachodzących reakcji.

Odpowiedź

K₂O + H₂O →2KOH

BaO + H₂O → Ba(OH)₂

Li₂O + H₂O →2LiOH

Zadanie 3 Zaproponuj metodę otrzymania wodorotlenku potasu oraz wodorotlenku niklu (II).

Odpowiedź

2K + 2H₂O 2KOH + H₂

NiCl₂ + 2NaOH Ni(OH)₂ + 2NaCl

Zadanie 4

Dokończ równania reakcji:

MgO + H₂O

CdCl₂ + NaOH

Odpowiedź

MgO + H₂O Mg(OH)₂

CdCl₂ + 2NaOH Cd(OH)₂ + 2NaCl

1. Rekapitulacja:

Nauczyciel podsumowuje lekcje:

N: Wskaż miejsce występowania w układzie okresowym pierwiastków chemicznych metale lekkie i ciężkie?

U:Metale lekkie to metale I i II grupy układu okresowego pierwiastków chemicznych oprócz berylu, natomiast metale ciężkie to metale należące do grup od III do XII.

N: W jakiej reakcji możemy otrzymać wodorotlenki metali ciężkich.

U:W reakcji wodorotlenku metalu lekkiego dobrze rozpuszczalnego w wodzie z solą metalu ciężkiego dobrze rozpuszczalną w wodzie.

1. Treść zadania domowego:

Zadanie 1

Proszę dokończyć równania reakcji:

A) MnCl₂ + NaOH
B ) FeCl₂ + KOH

C ) CdBr₂ + NaOH

Odpowiedzi:

A ) MnCl₂ + 2NaOH Mn(OH)₂ + 2NaCl
B ) FeCl₂ + 2KOH Fe(OH)₂ + 2KCl

C ) CdBr₂ + 2NaOH Cd(OH)₂ + 2NaBr

Zadanie 2

Zaproponuj metodę otrzymywania wodorotlenku manganu (II) oraz wodorotlenku cynku.

Odpowiedź

MnBr₂ + 2NaOH Mn(OH)₂ + 2NaBr

ZnCl₂ + 2KOH Zn(OH)₂ +2KCl

1. Załączniki:

   1. Karta pracy ucznia.