For­ma­to­wanie ma wpływ na osta­teczną ja­kość tekstu, jego wy­gląd, który może wzbu­dzać po­zy­tywne od­czucia es­te­tyczne, dla­tego warto po­święcić chwilę na tę czyn­ność, by do­ku­ment był miły dla oka i przy­jemny dla czy­ta­ją­cego. W tym ar­ty­kule omówię szcze­gó­łowo cztery aspekty, które mają istotny wpływ na osta­teczny kształt tego co na­pi­szemy. Chodzi o mo­dy­fi­ko­wanie pisma, któ­remu mo­żemy nadać po­chy­łośća także po­gru­bienie, czy rów­nież pod­kre­ślenie. Sprawa wy­daje się być prosta, bo czym prost­szym może być niż wy­róż­nienie tekstu przez jego np. po­gru­bienie? Nie mniej przed­stawię tu za­sady i re­fleksje, któ­rych sto­so­wanie pod­niosą ja­kość wi­zu­alną każ­dego tekstu.

Pismo nor­malne

Pismo nor­malne, to stan­dar­dowe pismo jakie uzy­skamy zaraz po wpi­saniu cze­go­kol­wiek do do­ku­mentu. Ten ro­dzaj pisma wy­ko­rzy­stu­jemy naj­czę­ściej w co­dziennej pracy, ze względu na jego opty­malne moż­li­wości, które ujawnią się w dal­szej części tego ar­ty­kułu. Mo­żemy nadać do­wolny sto­pień pisma np. różny dla ty­tułów, różny dla tekstu wła­ści­wego a i tak system au­to­ma­tycznie „zrobi” od­po­wiednie po­gru­bione kreski, dzięki czemu pismo cały czas do­brze na­daje się do użycia, bo róż­nica w gru­bości kresek 12 pt. tekstu a 20 pt. jest, prawda? No i do­brze:) Warto wspo­mnieć, że w wielu kro­jach ko­mer­cyj­nych mo­żemy wy­bierać w róż­nych jego wa­rian­tach tzn., mamy wpływ na to czy w danym kroju pisma tego sa­mego stopnia zo­stanie użyta inna od­miana np. bar­dziej węższa, a może bar­dziej szersza. W kro­jach sys­te­mo­wych taką na­miastkę znaj­dziemy w kro­jach Lu­cidia i Cen­tury, które różnią się między swoimi od­mia­nami kil­koma ce­chami: sze­ryfem, sze­ro­ko­ścią, kształtem nie­któ­rych liter. W skrajnym przy­padku róż­nica są aż nadto.

 

Na­pi­sałam, że to tylko na­miastka, bo wy­boru za du­żego to nie mamy a ci, którzy ko­rzy­stają z in­nych krojów wiedzą, że jeden krój może mieć kilka wersji pod względem gru­bości kresek, sze­ro­kości znaków. Przy­kłady fontów sys­te­mo­wych to tylko ubogie ze­sta­wienie do tego, co mo­żemy osią­gnąć w in­nych kro­jach, no ale o nich tutaj nie mó­wimy, bo in­te­re­suje nas word i to co on z sobą pre­zen­tuje. Wi­dzimy w tym przy­kła­dzie, że Cen­taury Sans jest węższe niż Cen­taury. Warte wzmianki jest po­in­for­mo­wanie po co te róż­nice, po co jeden krój ma mieć kilka ro­dzajów pisma? otóż po­maga to w za­sto­so­waniu dla róż­nych wy­róż­nień w tek­ście (roz­działy, pod­roz­działy, pa­ra­grafy, wy­imki) celem nadania jed­no­litej kompozycji.

Po­chy­lenie, czy kursywa?

Ko­lejna sprawa to po­chy­lenie, które po­tocznie ze­stawia się obok kur­sywy. Mo­żemy nadać cie­kawy wy­gląd do­ku­mentu przez za­sto­so­wanie spe­cjalnej od­miany pisma jaką jest kur­sywa. Kur­sywa hi­sto­rycznie ma źródła w pi­śmie kan­ce­la­ryjnym, dla­tego naj­pięk­niejsze kur­sywy, to takie, które nie imi­tują nor­mal­nego pisma przez zwykłe po­chy­lenie o kilka stopni, lecz takie, które wy­róż­niają się bar­dziej ka­li­gra­ficzną, płynną formą. Mają przy­po­minać bar­dziej pismo ręczne niż dru­ko­wane, co nie znaczy, że wy­gląda jakby było pi­sane od ręki.

Po­dany przy­kład pre­zen­tuje kilka sys­te­mo­wych fontów w stopniu 20p. Z po­da­nych krojów tylko Ta­homa nie mam osob­nego pliku dla ita­lica. Wszystkie po­zo­stałe w (panel ste­ro­wania — czcionki) się znaj­dują, dla­tego po­chy­lenie Ta­homy zo­stało wy­ge­ne­ro­wanie przez system o kilka stopni. Słabo to wy­gląda na tle in­nych krojów, choć Arial i Ver­dana mimo swoich osob­nych plików nadal wy­glą­dają jakby nadano im tylko po­chy­lenie wy­ge­ne­ro­wane au­to­ma­tycznie. Ogólnie nie wy­gląda to zbyt cie­kawie a nawet trzeba po­wie­dzieć, że tak nie po­winno się tak robić. Dla­tego radzę, unikaj sto­so­wania po­chy­lenia dla tych pism. Dużo le­piej jest z Times New Roman w którym do­strze­żemy, że li­tery są jakby spe­cjalnie za­pro­jek­to­wane. Zwróćmy uwagę na –e-,-n-,-a– w któ­rych naj­le­piej widać róż­nicę gdzie glify przy­brały inny kształt. Zwróćmy także uwagę na po­łą­czenia –te-,-kr-,-im-,-me–,któ­rych łagodne za­koń­czenia jakby chciały po­łą­czyć się ze sobą i oto mniej więcej cho­dziło, kiedy pi­sałem, że mają przy­po­minać bar­dziej pismo od­ręczne, czyli takie w któ­rych po­szcze­gólne li­tery ze sobą się łączą. Ze względu na po­chy­łość nie ko­rzy­stajmy za często z kur­sywy, gdyż znacznie utrudnia to czy­tel­ność. Mo­żemy za­sto­sować ją np. jako cytat w tek­ście. 

Po­gru­bienie

To ko­lejny sposób na wy­róż­nienie tekstu. Do­brze się on nada do po­je­dyn­czych ele­mentów jak np na­główki pod­roz­działy, roz­działy dzięki czemu uzy­sku­jemy spój­ność tekstu. Zbyt częste ko­rzy­stanie z tej funkcji tworzy ba­łagan, roz­pro­szenie uwagi czy­tel­nika, ogólne za­mie­szanie. Ra­czej uni­kajmy po­gru­bienia w tek­ście cią­głym, jeśli już mu­simy, to zróbmy od­stęp wy­róż­nia­jący, od­dzielmy go jakoś od ca­łości tekstu np. po­przez wy­li­czenie od no­wego wiersza. Zu­pełnie inna sprawa jeśli chodzi o re­da­go­wanie stron in­ter­ne­to­wych. Wi­dzisz, tutaj użyłem w tek­ście cią­głym wielu wy­róż­nień i to wzbo­ga­ciło tekst przez co stał się atrak­cyjny. No ale świat cy­frowy, to inna bajka, a tutaj mó­wimy jeszcze o do­ku­men­tach prze­zna­czo­nych do druku.

Pod­kre­ślenie

Mo­żemy także tekst pod­kre­ślić, co po­zwoli także na wy­róż­nienie da­nego frag­mentu i chęć wy­two­rzenia w czy­tel­niku więk­szego sku­pienia wła­śnie na tym ele­mencie. Po­dobnie jak w przy­padku po­gru­bienia nie ko­rzy­stajmy z tej funkcji nad­miernie a już na pewno nie skła­dajmy w ten sposób więcej niż jedną linię wiersza. Utrudnia to czy­tania a i efekty es­te­tyczne ma wątpliwe.