ŚRODOWISKO – to co nas otacza, w sensie: ekologicznym, fizycznym, społecznym i kulturowym.

od poziomu naszego domu i szkoły do poziomu całego społeczeństwa regionalnie, krajowo i globalnie, (from local to global perspective) od wymiaru mikro- do makro-, od spraw lokalnych do globalnych

Edukacja środowiskowa jest długotrwałym procesem rozwijania umiejętności i zachowań niezbędnych do zrozumienia i akceptacji wzajemnych relacji pomiędzy człowiekiem, jego kulturą i środowiskiem naturalnym. Edukacja środowiskowa ma także przygotowywać do praktycznego podejmowania decyzji i uczyć sposobów zachowań promujących jakość środowiska.

Obowiązek realizacji edukacji ekologicznej określony przez:

Polskie dokumenty państwowe np.:

Konstytucję RP, Politykę Ekologiczną Państwa i II Politykę Ekologiczną Państwa, Ustawę o systemie oświaty,

Ustawę o ochronie przyrody, Ustawę o ochronie i kształtowaniu środowiska, Narodową Strategię Edukacji Ekologicznej

Dokumenty międzynarodowe

Agendę 21, Konwencję ONZ w sprawie zmian klimatu, Konwencja o ochronie różnorodności biologicznej,

Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji

Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej

1. Uzasadnia potrzebę powszechnej e. e. dla rozwoju zrównoważonego,

2. Ukazuje potrzebę e. e. jako zobowiązania międzynarodowego,

3. Wskazuje i porządkuje cele e. e. jako Narodowej Strategii EE,

4. Wskazuje odpowiedzialnych za realizację edukacji ekologicznej w formalnym i nie formalnym systemie kształcenia.

Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej – CELE

1. Upowszechnianie idei rozwoju równoważonego (permanentna edukacja ekologiczna we wszystkich dziedzinach życia),

2. Wdrożenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich poziomach edukacji formalnej i nieformalnej,

3. Tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów edukacji ekologicznej,

4. Promowanie skutecznych metod edukacji.

Narodowy Program Edukacji Ekologicznej (NPEE) – dokument wykonawczy dla NSEE określa:

1. podstawowe zadania edukacyjne,

2. podmioty odpowiedzialne za ich realizację,

3. możliwości i źródła finansowania,

4. harmonogram wdrażania zadań.

EDUKACJA EKOLOGICZNA

1. FORMALNA

• Realizowana na wszystkich stopniach edukacji szkolnej. W większości krajów koordynowana

i finansowana przez państwo. Prywatny sektor zatwierdzany i dotowany przez państwo.

• Edukacja środowiskowa realizowana wedle modelu multidisciplinarnego tzn. treści środowiskowe

włączane do programów różnych przedmiotów realizowana przez nauczycieli różnych specjalności

Edukacja środowiskowa - kierunek zmian

• Tradycyjna - bazowanie na przedmiotach przyrodniczych

• Całościowa - działania integrujące różne przedmioty i specjalności

1. NIEFORMALNA

• System edukacji realizowany poza edukacją szkolną. Dla dorosłych: doskonalenie zawodowe oraz

akcje edukacyjne dla mieszkańców.

• Nieformalna ponieważ: nie obowiązkowa, bez certyfikacji, niekoniecznie dotowana przez państwo.

• Prowadzona przez: Administracja publiczna, parki narodowe i krajobrazowe, ośrodki edukacji

ekologicznej, organizacje pozarządowe, społeczne, kościoły i związki wyznaniowe, miejsca pracy, środki masowego przekazu.

• Przeważnie prowadzona przy użyciu niekonwencjonalnych form nauczania środowiskowego

opartych na metodach aktywnych tj: bezpośredni kontakt z przyrodą, praktyczne rozwiązywanie problemów, aktywne działanie na rzecz środowiska, zabawa czy twórczość własna.

Kto się zajmuje edukacją ekologiczną

1. Instytucje państwowe i organizacje ekologiczne

Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Środowiska, Lasy Państwowe, Krajowy Zarząd Parków Narodowych, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej , Instytut Ochrony Środowiska

Centrum Badań Ekologicznych PAN , Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

1. Centra Edukacji Ekologicznej

„Our Common Future” (Nasza Wspólna Przyszłość)

• Dokument opracowany przez Światową Komisję ds. Środowiska i Rozwoju.

• Zmiana zachowań i przyzwyczajeń ludzkich miała być osiągnięta przez zakrojone na szeroką skalę

kampanie edukacyjne.

• Edukacja środowiskowa miała także zachęcać ludzi do działań indywidualnych i grupowych na rzecz

środowiska.

Delegowanie obowiązków gospodarowania odpadami na:

1. Gminy

• Obowiązek zorganizowania i prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów,

• Budowa i utrzymanie instalacji do przetwarzania odpadów,

• Utrzymywanie odpowiednich poziomów recyklingu,

• Prowadzenie działań edukacyjnych

1. Producentów, przedsiębiorcy (wytwórcy opakowań)

• Odpowiedzialność za wytworzone odpady („polluter pays”)

• Zapewnienie odpowiedniej jakości opakowań (wielokrotny użytek, recykling, ograniczenie masy,

objętości i toksycznych składników).

• Obowiązek osiągania zadanych poziomów odzysku bezpośrednio przez podmiot lub tzw.

organizacje odzysku,

• Jeśli obowiązek nie dopełniony sankcja opłaty produktowej.

1. Sprzedawców

• Obowiązek przekazywania kupującym informacji dot.

  1. dostępnych systemów zwrotu odpadów opakowaniowych,

  2. oznakowań na opakowaniach,

• Obowiązek posiadania w ofercie produktów tego samego rodzaju w opakowaniach jedno- i

wielokrotnych.

• obowiązek przyjmowania na wymianę opakowań wielokrotnego użytku po produktach z ich oferty

handlowej,

• jednostki handlowe o pow. >2 tys. m² - obowiązek prowadzenia selektywnej zbiórki o.

opakowaniowych po produktach ze swej oferty na swój koszt.

1. Mieszkańców

• obowiązek działania w ramach zorganizowanego przez gminę systemu usuwania, odzysku lub

unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

• zakaz usuwania odpadów we własnym zakresie (inaczej niż dawniej).

EDUKACJA EKOLOGICZNA W GOSPODARCE ODPADAMI

• Polityka Ekologicznej Państwa – konieczność edukacji promującej minimalizację powstawania

odpadów i selektywną ich zbiórkę (ogólnik)

• Krajowy Plan Gospodarki Odpadami -----> Gminne Plany Gospodarki Odpadami (realizacja

kampanii informacyjno-edukacyjnych)

• Ustawa o bateriach i akumulatorach ----> Obowiązek prowadzenia kampanii edukacyjnych przez

marszałków województw na terenie województwa

• Zasady funkcjonowania Organizacji Odzysku -----> Opracowywanie i realizacja programów

edukacyjnych o zasięgu lokalnym i krajowym

Kiedy w praktyce realizuje się badania społeczne?

• Kiedy informacje o społeczności lub wybranych jej grupach są nam niezbędne do podjęcia decyzji

• Kiedy ryzyko złej decyzji jest wysokie i wiąże się wysokimi kosztami finansowymi

• Kiedy istniejące informacje i wiedza są niewystarczające do podjęcia decyzji

• Kiedy nas na to stać

• Kiedy mamy na to czas

RUCH EKOLOGICZNY, kolokwialnie ruch zielonych – rodzaj tzw. nowego ruchu społecznego (podobnie jak ruchy pacyfistyczne, feministyczne, mniejszości społecznych)

Główne cechy:

• Ponadnarodowy charakter,

• Negatywne nastawienie do kapitalizmu,

• Członkowie i działacze głównie z klasy intelektualistów (dużo naukowców).

Główne cele ruchu ekologicznego:

• przeciwdziałanie zagrożeniom ekologicznym,

• działanie na rzecz ochrony środowiska naturalnego,

• racjonalne korzystanie z zasobów naturalnych (przyjmując zasady zrównoważonego rozwoju),

• edukacja społeczeństwa  (w tym głównie kształtowanie postaw pro-środowiskowych),

• wywieranie wpływu na władzę.

Ruch ekologiczny rozwija się głównie w niepolitycznych organizacjach społecznych tzw. organizacjach pozarządowych - non-governmental organizations (NGOs, ECO-NGOs).

Organizacje pozarządowe – cechy:

• Założone przez poszczególne osoby (obywateli lub ich organizacje)

• Zawsze działają z własnej inicjatywy na konkretną rzecz (cel), niezależnie od rządu danego kraju,

• Działają w interesie publicznym a nie prywatnym, przeważnie mają charakter non-profit,

• Nastawione są na różną działalność, generalnie zmiany socjalne i poprawa warunków życia

• Różne formy działania: lobbying, działalność na rzecz innych

• Działają na różnych poziomach od lokalnego po krajowy i międzynarodowy,

• Pomimo, że niezależne od rządów powoli stają się siłą polityczną,

Rozwój ruchu ekologicznego zależny od: poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa.

• Generalnie: dobra „świadomość deklarowana” (postawy werbalne) na podstawie tego można wnioskować o charakterze ekologicznych wartości uznawanych i odczuwanych stanowiące z kolei dyspozycje dla określonych zachowań („wartości realizowanych”).

Ruch ekologiczny w Polsce inny od Europy Zachodniej, bo:

• państwo poindustrialne,

• duży wpływ uwarunkowań społeczno-politycznych

Główne cele ruchu ekologicznego w Polsce:

• Poznanie problemów środowiska,

• Edukacja uczestników ruchu ekologicznego,

• Uświadamianie i nagłaśnianie problemów ekologicznych społeczeństwu,

• Konkretne działania w sferze ochrony i kształtowania środowiska,

• Wywieranie nacisku na władzę w celu skłonienia ich do podjęcia konkretnych decyzji korzystnych

dla środowiska,

• Zasadnicza zmiana stosunku człowieka do przyrody , czyli propagowanie ekologii głębokiej

Działalność czyli co ruch ekologiczny robi w praktyce

• Wykłady dotyczące problemów ekologicznych,

• Spotkania mające na celu wymianę doświadczeń, seminaria,

• Msze ekologiczne, publikacje, ekspertyzy,

• Interwencje u władz,

• Treningi i warsztaty kształtujące wrażliwość ekologiczną,

• Manifestacje, demonstracje i akcje protestacyjne.

NAJBARDZIEJ ZNANE ORGANIZACJE EKOLOGICZNE W POLSCE

• Polski Klub Ekologiczny – największa polska organizacja ekologiczna, głownie opcja ekspercko-

naukowa, władze ze środowisk akademickich.

• Liga Ochrony Przyrody

• Federacja Zielonych – jedna z największych i najaktywniejszych grup proekologicznych Ich

wydawnictwo Zielone Brygady, wspierana przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych i Ogólnopolskie Towarzystwo Zagospodarowania Odpadów 3R

• Obrońcy Praw Zwierząt i ruch wegetariański – Towarzystwo Zwolenników Wegeterianizmu

związane z Klubem Zdrowego Odżywiania, Front Wyzwolenia Zwierząt, Wspólnota Wszystkich Istot,

• Straż Ochrony Przyrody, Polska Partia Zielonych, Federacja Zielonych

• Harcerski Ruch Ochrony Środowiska, Zielone Brygady

• Instytut na rzecz Ekorozwoju, Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian” ,

• Regionalne Centrum Ekologiczne – Polska, WWF Polska

• Towarzystwo na Rzecz Ziemi, Ośrodek Edukacji Ekologicznej EKO-OKO – Warszawa,

NAJBARDZIEJ ZNANE ORGANIZACJE EKOLOGICZNE NA ŚWIECIE

• Greenpeace

• IUCN, the International Union for Conservation of Nature

• Friends of the Earth International

• Angielskie Królewskie Towarzystwo Ochrony Ptaków

• Living Lakes, Oceana (USA)

• World Wildlife Fund

• Europa Nostra

• Światowy Fundusz na Rzecz Przyrody (WNF)

• INTECOL - Międzynarodowe Stowarzyszenie Ekologiczne

Co to jest rolnictwo ekologiczne

Produkcja prowadzona metodami ekologicznymi jest to sposób uzyskania produktu ekologicznego, w którym zastosowano w możliwie największym stopniu naturalne metody produkcji, nie naruszające równowagi przyrodniczej.

W ogólnym rozumieniu to:

• system gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej w obrębie gospodarstwa

oparty na środkach pochodzenia biologicznego i mineralnego nie przetworzonych technologicznie.

• Podstawową zasadą jest odrzucenie w procesie produkcji żywności środków chemii rolnej,

weterynaryjnej i spożywczej.

• Jest to system trwały, samowystarczalny i ekonomicznie bezpieczny .

Cele rolnictwa ekologicznego

• wytwarzanie żywności o wysokich walorach odżywczych (produkcja “zdrowej żywności”),

• gospodarowanie zasobami naturalnymi z poszanowaniem mechanizmów biologicznych

• podtrzymywanie cykli biologicznych w gospodarstwie,

• utrzymanie oraz podwyższanie żyzności gleby (odpowiednie naturalne nawożenie)

• maksymalne wykorzystanie odnawialnych zasobów przyrody

• zapewnienie zwierzętom gospodarskim warunków zgodnych z potrzebami danego gatunku

• unikanie zanieczyszczania środowiska w następstwie działalności rolniczej,

• utrzymanie biologicznej różnorodności w gospodarstwie i jego otoczeniu,

Duże znaczenie rolnictwa ekologicznego w ochronie środowiska, ponieważ sprzyja:

• zachowaniu bioróżnorodności agroekosystemów

• właściwemu zagospodarowaniu nawozów organicznych

• poprawie żyzności gleby i pielęgnacji krajobrazu rolniczego

• jest postrzegane jako „rolnictwo zrównoważone” (sustainable agriculture)

Główne cele polityki jakości to:

• prowadzenie procesu certyfikacji zgodnie z przepisami prawa ,

• spełnienie oczekiwań klientów w procesie certyfikacji w rolnictwie ekologicznym,

• prowadzenie działalności, która umożliwia osiągniecie wysokiego poziomu certyfikowanych

podmiotów, upowszechnianie rolnictwa ekologicznego oraz promocja jego produktów

CELE EKOZNAKOWANIA

(1) stworzenie zapotrzebowania na wyroby, które są najbardziej pożądane ze względów środowiskowych

(2) dostarczanie przez producentów takich właśnie wyrobów,

(3) a przez to stwarzanie możliwości ciągłego, stymulowanego przez rynek doskonalenia działalności pro-środowiskowej producentów,

(4) Wskazanie, że dany produkt jest w mniejszym stopniu szkodliwy dla środowiska niż inne podobne produkty oferowane na rynku.

Eko-znakowanie – FUNKCJE

Marketingowa, polityczna, środowiskowa, informacyjno-edukacyjna

Działania w ramach edukacji ekologicznej:

Formalnej

- ścieżki edukacyjne, prowadzone w szkołach

- problematyka ekologiczna poruszana w ramach lekcji biologii chemii fizyki geografi
Nieformalna

- programy edukacyjne realizowane przez organizacje poza rządowe (zhp, zhr)

- spotkania informacyjne z władzami miasta, gminy

- kształtowanie pozytywnego stosunku do ochrony środowiska w środkach masowego przekazu

Na czym polega zasada 3R w gospodarce odpadami komunalnymi

- redukcji ilości produkowanych odpadów

- ponownego ich wykorzystania

- recyklingu czyli obróbki odpadów w celu ponownego wykorzystania
Reuse – powtórne wykorzystanie, Reduce - minimalizacja, Recycle – recykling. P

Zrównoważony rozwoju. Wymień 4 jego obszary.
Koncepcja rozwoju społeczno-gospodarczego podporządkowująca potrzeby i aspiracje człowieka możliwością środowiska. Jego obszary to: strategia rozwoju regionalnego, konsumpcja, ludność, zdrowie człowieka, ochrona atmosfery, grunty, niszczenie lasów, walka z suszą, rolnictwo, edukacja, itd

Dlaczego NATURA2000 budzi tyle kontrowersji wśród obywateli?
- postrzegana jako zagrożenie dla rozwoju gospodarczego i ekonomicznego

- obawy leśników i pracowników gospodarki wodnej, że utrudni prace na terenach objętych programem

Dlaczego niewiele osób prowadzi selektywną zbiórkę odpadów.

- za mało wytwarzanych w domu odpadów

- brak czasu, zainteresowania, informacji na ten temat

- źle działający lokalny system recyklingu

Różnice między rolnictwem tradycyjnym a ekologicznym.
- nie stosowanie w rolnictwie ekologicznym nawozów sztucznych i chem. środków ochrony roślin

- ochrona gleby i wody

- stosowanie płodozmianu w rolnictwie ekologicznym

- produkcja najwyższej jakości (nie przypadkowa)

- plon optymalny (nie maksymalizowany)

Tradycyjne metody informowania społeczeństwa.

Spotkania z lokalną ludnością, ulotki i gazetki, kampania w mediach

Aktywne metody informowania społeczeństwa.

Zabawy dla dzieci, konkursy, happeningi

Rodzaje selektywnej zbiórki odpadów:

•Zabudowa wielorodzinna – kontenery ustawiane w sąsiedztwie

•Zabudowa jednorodzinna – odbiór u źródła, workowa lub kontenerowa

Dokument, który uzasadnia potrzebę powszechnej edukacji ekologicznej i ukazuje, kto ma ją realizować w systemie formalnym i nieformalnym.
Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej

Funkcje Polityki Ekologicznej Państwa?

• konieczność edukacji promującej minimalizację powstawania odpadów i selektywną ich zbiórkę

Cechy i przykłady edukacji nieformalnej.

• Cechy:

System edukacji realizowany poza edukacją szkolną. Dla dorosłych: doskonalenie zawodowe (kursy, studia podyplomowe) oraz akcje edukacyjne dla mieszkańców.

Nieformalna ponieważ: nie obowiązkowa, bez certyfikacji, ,.

• Przykłady: 1) środki masowego przekazu, 2) spotkania w ośrodkach edukacji ekologicznej

Ustawowy obowiązek prowadzenia konsultacji społecznych wokół inwestycji mają: inwestorzy

Konflikt interesów zwany NIMBY

• Istota konfliktu NIMBY to: opisującą sytuację, kiedy mieszkańcy danego terenu protestują przeciw lokalizacji jakiegoś obiektu

• Inne czynniki zostają zepchnięte na dalszy plan. Często powodem nie jest troska o ochronę środowiska, lecz ochrona własnego „ja”.

• Przykład inwestycji: unieszkodliwianie odpadów wywołuje u mieszkańców terenu, na którym składa się lub przerabia pozostałości przemysłowe, nieracjonalne zachowania wynikające z obaw o swoją przyszłość i następnych pokoleń.

Zasady racjonalnego gospodarowania odpadami komunalnymi według kolejności rekomendowanej przez Komisję UE:
minimalizacja ponowne użytkowanie recykling kompostowanie, spalanie składowanie

Sposoby realizacji NSEE:

• Uzasadnia potrzebę powszechnej ee. dla rozwoju zrównoważonego,

• Ukazuje potrzebę ee. jako zobowiązania międzynarodowego,

• Wskazuje i porządkuje cele ee. jako Narodowej Strategii EE,

• Wskazuje odpowiedzialnych za realizacje ee. w formalnym i nie formalnym systemie kształcenia

Funkcje Polityki Ekologicznej Państwa?

a) zmiana postaw społeczeństwa wobec środowiska otaczającego człowieka, poprzez wytwarzanie właściwych relacji: człowiek - przyroda - środowisko oraz podnoszenie poziomu jego świadomości w tym zakresie.

b) systematyzowanie i wzbogacanie wiedzy

na temat: relacji człowiek- przyroda- środowisko, funkcjonowania środowiska przyrodniczego

oraz zagrożeń stwarzanych przez działalność jednostek, grup społecznych, podmiotów gospodarczych i daleko idących skutków tych działań.

c) rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska i jego ochrony oraz stymulowanie pozytywnych działań na jego rzecz.

5 obszarów zrównoważonego rozwoju, których efektywna realizacja jest obecnie szczególnie istotna w Polsce. Rolnictwo ekologiczne, gospodarka odpadami i wodą, edukacja, energetyka, rozwój wsi i osiedli

interwenient – mieszkańcy gminy w szczególności sąsiadujący z terenem, beneficjent – inwestor

Pilotaż narzędzia badawczego przeprowadza się w celu: ulepszenia narzędzia badawczego

realizowany w celu sprawdzenia sprawności przeprowadzanych przez daną osobę badań, aby sprawdzić czy nie popełniono błędów, np. merytorycznych.

Etapy edukacji ekologiczno – informacyjnej:

1. Określenie celu programu

2. Określenie poszczególnych grup odbiorców

3. Ustalenie przekazu i jego warunków

4. Wybór metod i środków komunikacji

5. Przeprowadzenie szczegółowych badań wśród poszczególnych grup odbiorców

6. Pilotaż akcji

7. Cykliczne przeprowadzanie akcji

8. Monitoring akcji

9. Sprawozdawczość

Obszary agendy; 13 obszarów tematycznych zrównoważonego rozwoju:

Rolnictwo ekologiczne, gospodarka odpadami i wodą, edukacja, energetyka, turystyka i leśnictwo, rybołówstwo, rozwój wsi i osiedli, ludność, różnorodność biologiczna, ochrona i zdrowie człowieka, walka z suszą i pustynnieniem, ochrona atmosfery, konsumpcja.

Za co odpowiedzialny jest przedsiębiorca jeżeli chodzi o odpady:

Przedsiębiorca to wytwórca opakowań. Odpowiedzialny za wytwarzanie odpadów, zapewnienie odpowiedniej jakości opakowań, wielokrotny użytek, recykling, ograniczenie masy, toksyczności składników. Osiągnięcie zadanych poziomów odzysku bezpośrednio przez podmioty oraz sankcja opłaty produktowej.

Kafeteria: Wybieramy jedną spośród paru odpowiedzi w pytaniach zamkniętych i pół otwartych.

Bezpieczny dla ozonu produkt nie zawiera freonów, które niszczą warstwę ozonową, a tym samym przyczyniają się do globalnego ocieplenia klimatu. Na produktach tego typ można spotkać napisy: Ozon Friendly, ozon freundlich) oraz CFC*

Błękitny Anioł - znak ekologiczny został wymyślony przez niemieckie Ministerstwo Środowiska. Jest najstarszym oznaczeniem ekologicznym tego typu na świecie. (1978r.) Etykietę ekologiczną można spotkać na produktach różnego rodzaju - od piły mechanicznej, przez zegarki, do komputerów.

Demeter - znak ekologiczny przyznawany przez Stowarzyszenie Demeter produktom pochodzącym z upraw biologiczno-dynamicznych. Należą do nich: żywność, naturalne kosmetyki, wyroby z bawełny i wełny.

Eco Control - znak ekologiczny używanym w certyfikacji głównie środków czystości i środków do prania  w Niemczech.

Belgijski Symbol EcoGarantie - znak ekologiczny dla środków do prania, środków czystości i środków do pielęgnacji ciała.  

Metoda 4 kątów

• metoda aktywizująca i technika propagowania wiedzy o środowisku.

• umożliwia kształtowanie umiejętności takich jak krytyczne myślenie, dokonywanie analizy sytuacji, przyjmowanie własnego punktu widzenia i umiejętności jego obrony

For - probl eko por w rama lekcji, Ście eduka, prow w sql
Niefo progr eduk realiz przez organ poza rzą (ZHP, ZHR)

- spotk infor z wła mia, gmi- kszta pozyty stos do oś w środk mas prze zrówn rozwo Konc rozw społ-gos podporządkowu potrzei aspir czło możl środ. Jego obsz to: strate rozw region, konsum, ludn, zdr czł, och atmo, grunty, nisz la, wal z suszą, rolni, edu, itd. NAT 2000 kontr- postrz jako zagro dla roz gos i ekon oba leśn i prc gos wodnej że unie im to prace na ter obj progr Brak sele zbió odp. za mało wytw w domu odpa

- br cza zaint, inf na ten tem, źle dział loka syst recyk rol trad a eko. - nie stos naw szt i chem. śr och rośl - och gle i wody

- stos płod w eko, prod najwyż jako (nie przyp)- plon optym (

Trad- spo z lok lud- ulo i gai- kamp w med. Aktywne:- zaba

dla dzieci, konk, happeningi

spo reali NSEE Uza potr powsz ee. dla roz zrów, Uka potr ee. jako zobow między, Wskaz i porzą cele ee. jako Naro Stri EE, Wskaz odpowi za realiz ee. w form i nie fo syste kszta pilotaż realiz w celu spraw sprawnoś przepr przez dan oso bad, aby spr czy nie pope błę, Eta ed ek – inf: 1. Ok celu programu

2. Ok poszcz gr odbio, Ust przeka i jego waru Wyb met i środ kom Przepro szczegó bad wśród poszc gr odb Pilot ak Cyklic przepr akcji Monit akcji , Sprawozda 13 obsza tem zrówn rozw: Rolni ekolo, gosp odp i wodą, eduka, energ, turys i leś, ryboł, roz wsi i osied, ludn, różn biolog, ochr i zdr czło, walka z suszą i pustyn, ochr atmo, konsumpc. Za 3R:Reuse – powt wykorz, Reduce - minima, Recycle – recykl. Pan zdrow dla środo styl życia, konsumpc dóbr, traktowa odpa

Bezp dla ozo - inf, że prod nie zaw freo, któ niszc warst ozo, a tym samym przycz się do glob ociep kli. Na prod tego typu napis: Ozon Friendly, ozon freundlich oraz CFC* free Błękit Anioł wymyś przez niem MŚro. Sym eko po raz pier przyz go w 1978 roku. najstars oznacz ekolog tego typ na świ. na prod różn rodz - od piły mech, zega, do komp Demeter - zn przyz przez Stowa Demeter produ pocho z upr biolog-dynam. Nale do nich gł żywno, nat kosm, wyr z baweł i wełny. Eco Control używa w certyfikacj gł środk czysto i środ do prania  w Niem. zastrzeż znak towa instytu certyfikujące PreCert, Consulting & Audits. Belgijski Symbol EcoGarantie - znak ekol dla środk do pran, środ czyst i środ do pielęi ciała.   Pl Kl Eko, Li OP , Fed Ziel, Str O P, Pl Par Ziel, Fed Ziel , WWF Pl Greenpeace

IUCN, Europa Nostra WNF INTECOL

Met 4 kątów met aktyw i tech propag wie o środ Umożl kształt umiej tak jak kryty myśl, dokony anali sytu, przyjmow własn punk widz i umiej jego obro,Funk Polit Ekol Pańs a) zmi post społec wob środ otacza czło, popr wytwa właśc rel: czł - przyr - środ oraz podn poz jego świa w tym zakr. b) wzbo i systematyz wied na tem: rela czł- prz- śro, funkcj środ przyr

oraz zagr stwarz przez działal jedn, grup społe, podm gospo i dal idąc skut tych dzia. c) rozwi wrażl na prob środ i jego ochr oraz stymu pozytywn działa na jego rzecz.5 obsza zró rozw

Rol eko, gosp odpi i wodą, eduk, energ, roz wsi i osiedli a)Is konfli NIMBY to: inwest potrze, ale nie u mnie, bo obni wart moje mająt Natura 2000 kontr lis gat będą cel ochr, kontr

konce ochr właści stanu sied przyrod,

NSEE – CELE Upowsz idei roz równow (perma eduk ekolo we wszys dzie życia), Wdroż ee jako eduk interdys na wszys poz eduk form i nieforj, Tworz woje, pow i gmin prog eduk ekolo,

Prom skutec met eduki. Nar Pro Edu Ek (NPEE) – dok wyk dla NSEE okre: podst zad eduka, podmi odpo za ich realizac,

możli i źródła finans, harmon wdra zad. Sprzeda Obow przek kupu inf dot. dost syste zwrotu odpad opako, oznako na opako, Posia w oferc prod tego sam rodz w opak 1- i wielok. obowi przyjm na wym opak wielokr użytku po prod z ich ofe han, Prod, Odpo za wytwo odp („polluter pays”) Zapew odpo jakoi opak Obow osiąga zadan pozi odzys bezpoś przez podm lub tzw. organiza odzysku, odp za wdro NSEE?: Min Oś na

mocy Agendy 21

Edukacja środ- jest długotr proce rozwija umiejęt i zacho niezbę do zroz i akcepi wzaje relacji pomi człow, jego kultu i środ naturalnym.Edukacja śr ma także przygo do prak podejm decyzji i uczyć sposo zachowań promu jakość środo Edukacja ekolog / środo zawiera 3 ele: Edukacja o / w (poprzez) dla środowiska Beneficj– gr osób, któ może skorz z inwes Poszk– gru czująca, że w wymi inwei coś traci, a ich interes jest zagro, więks z nich jest równ beneficje Interwe – Mieszk ter, na który ma pow dana inwest. Organi pozarz, głów ekolog, Loka i ponadloka zw. Przedsiębi. (NIMBY) inwe potrze, ale nie u mn, bo obn wartość mojego mają; Kon społ (LULU – siła opo społecz wo lokalii dane obiektu zbliż do postr zagroż tworz przez ten obiekt; Kon ideolog BANANA)

środ. jest już tak zagroż, że inwes spo nieodwr skutki.