1Schody drewniane
Bieg – nachylona część schodów, składająca się ze stopni i biegnąca w jednym kierunku
Podest – pozioma płyta kończąca bieg na piętrze
Spocznik – pozioma płyta kończąca bieg na półpiętrze
Podniebienie – spodnia nachylona płaszczyzna biegu schodowego
Dusza – prześwit między biegami w schodach dwubiegowych powrotnych lub pusta przestrzeń w centrum innych schodów
Policzek – belka policzkowa, na której oparte są stopnie – wsuwane w policzek lub nasadzane górą
Stopnica – pozioma część stopnia, na której stawia się stopę
Podstopnica – pionowa część stopnia (schody bez podstopnic – to schody ażurowe)
Nosek (naczółek) – część stopnia wysunięta nad podstopnicą i zwiększająca w ten sposób jego płaszczyznę
Ze względu na przepisy pożarowe schody drewniane mogą być stosowane obecnie:
W budynkach mieszkalnych do 2 kondygnacji
W budynkach gospodarczych
W rekonstruowanych obiektach zabytkowych
Rozróżnia się trzy zasadnicze odmiany schodów drewnianych:
Drabiniaste
Policzkowe-ze stopniami wpuszczanymi lub wsuwanymi
Siodłowe-ze stopniami nakładanymi
Schody drabiniaste Są stosowane przeważnie w budynkach gospodarczych, a także jako piwniczne i strychowe w domkach jednorodzinnych. Ponieważ schody te są stosowane przy pochyleniach 45o-60o, dlatego nie mają przednóżków. Ze względów bezpieczeństwa, tak duże nachylenia wymagają czasem nadania podnóżkom zmiennej szerokości , co zmusza użytkowników do ustalonego stawiania stóp.
Schody drabiniaste składają się z:
policzków- wykonanych z bali o grubości 5-8cm i szerokości 20-28cm z wyżłobionymi rowkami o głębokości 2-3 cm
Podnóżków wykonanych z desek o grubości 3,2-4,5cm, szerokości 21-30cm, których końce wsuwane są w przygotowane wyżłobienia policzków i połączone na półjaskółczy ogon lub połączenia proste; mogą też być dodatkowo zastosowane czopy z klinami od zewnętrznych stron policzków
Ściągów – z prętów stalowych o średnicy 8-16mm, łączących policzki (pod podnóżkami) w rozstawie co 1,5-2,0 m, stosowanych w celu zapewnienia sztywności schodów
Balustrady
Deskowania-przybijanego od spodu do policzków
Schody policzkowe składają się z:
Policzków o przekroju 6-8 x 25-33cm
Podnóżków o przekroju 25-30 x 4-6cm
Przednóżków o przekroju 2-3 x 16-20cm
Ściągów montowanych po wstawieniu stopni
Balustrady-złożonej ze słupków spocznikowych,, tralek lub prętów oraz poręczy.
Charakterystyczne są tu dwa sposoby osadzania przednóżków i podnóżków w odpowiednio wyżłobionych w belkach policzkowych rowkach o głębokości 2 - 2,5 cm
Mogą być wsuwane od góry (rys. a) lub wsuwane od dołu
Osadzane czołowo w jednym policzku, a potem wkładane w drugi policzek ( rys. c ) i oba policzki dociśnięte ściągami
Schody siodłowe Są stosowane w budynkach mieszkalnych o bogatszym wykończeniu wnętrz. Różnią się od belek policzkowych osadzeniem stopni bezpośrednio w wycięciach schodowych dostosowanych do wymiarów stopni ( rys. 4-10) . Policzki wykonuje się o grubości 6 – 8 cm i szerokości 29 – 37 cm. Podnóżki grubości 4 – 5 cm przykręca się wkrętami do policzków.
Schody ze stopniami zabiegowymi Stosowane są w małych domach jednorodzinnych. Policzki przyścienne oprócz oparcia na końcach są umocowane hakami do ścian. Policzki zewnętrzne opiera się na słupach; dolny słup umocowany jest do podwaliny, a górny wcięty w belki stropowe.
Schody wiszące Są wykonywane przeważnie bez przednóżków. Podnóżki podwieszane są do cięgien zawsze w czterech punktach. Cięgna do których przymocowane są również poręcze, tworzą jednocześnie balustradę. Schody te są lekkie i elastyczne, tworzą oryginalny element konstrukcyjny stosowany w mieszkaniach dwupoziomowych, w pomieszczeniach handlowych, reprezentacyjnych, itp.
Schody żelbetowe monolityczne płytowe schody z prefabrykatów wielkowymiarowych, charakterystyczne raczej dla budynków wielorodzinnych, składają się z całych płyt biegowych oraz spocznikowych.
do osadzenia płyt biegowych konieczny jest żuraw, a więc i dostęp od góry. Pracę trzeba więc wykonać przed położeniem stropu. Jeśli prefabrykaty zostały dostarczone w postaci takiej, że nie wymagają już wykańczania, stopnie i obrzeża płyt musimy na czas dalszych robót zabezpieczyć przed uszkodzeniem.
2.Schody żelbetowe monolityczne najczęściej stosuje się schody żelbetowe monolityczne, bo są najtańsze, trwałe i dość łatwo je wykonać. Materiał wyjściowy - beton i pręty zbrojeniowe - łatwo kształtować, więc schodom żelbetowym można nadać dowolny kształt. Wkrótce po związaniu betonu (jeszcze przed rozdeskowaniem) mogą być używane podczas robót stanu surowego na piętrze. Kiedy najważniejsze "brudne" roboty zostaną ukończone, schody można dowolnie wykończyć, na przykład, tak by wyglądały jak drewniane czy kamienne. Schody żelbetowe są ciężkie, więc nie wszędzie można je zastosować - nie nadają się na przykład do domów drewnianych. Aby wykonać schody żelbetowe, montuje się najpierw deskowanie, potem układa w nim zbrojenie i na końcu - całość betonuje od dołu ku górze. Świeży beton należy pielęgnować, czyli chronić przed zbyt szybkim wysychaniem. W przeciwnym razie popęka i nowe schody, jeszcze przed ich wykończeniem, trzeba będzie naprawiać.
Płytowe najwygodniejszy rodzaj schodów monolitycznych zelbetowych. Element nośny płyta żelbetowa wsparta na belkach spoznikowych lub na ścianach klatki schodowej
Wspornikowe
Schody wspornikowe stosowane są w budynkach z cegły (pełnej ceramicznej lub silikatowej) nie wolno osadzać stopni wspornikowych w ścianach z cegły drążonej i z wszelkiego rodzaju pustaków ceramicznych czy betonowych.
Biegi składają się z pojedynczych stopni o różnych kształtach w przekroju i o fabrycznie wykańczanych powierzchniach.
Przekroje poprzeczne stopni wspornikowych: a) o krawędzi półokrągłej, b) o krawędzi podciętej, c)kątowe, d)kanałowe, e) deskowe z żebrem, f) deskowe gładkie
Rozmieszczenie zbrojenia w stopniach zależy od ich wzajemnej współpracy.
Jeżeli stopnie nie są połączone zaprawą w miejscu styku, oś obojętna przebiega w przybliżeniu poziomo, wydzielając trójkątną strefę ściskania. Zbrojenie główne układa się równomiernie wzdłuż górnej powierzchni każdego stopnia.
Gdy poszczególne stopnie zostaną połączone zaprawą w miejscach ich styków, tworzą one płytę biegową pracującą jak schody wspornikowe monolityczne.
Poszczególne stopnie montuje się na rusztowaniu – odległość podparcia od swobodnego końca stopnia powinna wynosić 1/3 długości stopnia i nie mniej niż 30 cm. Z myślą o osadzeniu stopni w murze , już w czasie jego wykonywania należy pozostawić bruzdę o głębokości 30 cm – przy wysięgu stopnia po osadzeniu od 1 do 1,5 m i 25 cm przy wysięgu do 1 m. Bruzdy przed osadzeniem stopni wypełnia się cegłami ułożonymi na sucho i podklinowanymi żeby zapobiec ich wypadaniu. Warstwa muru pod stopniami powinna być ułożona z cegieł dobrze wypalonych na zaprawie cementowej. Montaż schodów rozpoczynamy od dołu, każdy nastepny stopień opierając na poprzednim. Spoiny między nimi oraz szczeliny w murze powstałe po wyjęciu cegieł należy wypełnić zaprawą cementową. Przy osadzaniu stopnie należy wyregulować do poziomu za pomocą klinów dębowych lub stalowych
Osadzenie schodów wspornikowych w ścianach murowanych
a,b – bezpośrednie (pojedynczych stopni prefabrykowanych)
c – takich samych stopni (w ukośnych wieńcu)
Do schodów wspornikowych należa tez schody wachlarzowe w których poszczególne stopnie oparte SA na wewnętrznym trzonie
3.Szkieletowe ściany działowe
Szkieletowe ściany działowe wznosi się zwykle już po wykonaniu tynków. Ponieważ nie wymagają prac mokrych
(murowania, tynkowania), można je budować także wówczas, gdy temperatura spadnie poniżej 0°C.
Niskie temperatury nie pozwalają jednak na spoinowanie, ściany nie będą więc wykończone. Ponadto ś
ciany szkieletowe nie mogą być narażone na zawilgocenie. Rozwiązanie to wybiera się często przy przebudowie już wykończonych pomieszczeń, bo roboty są stosunkowo „czyste” i szybkie.
Na szkielet nośny używa się ocynkowanych profili stalowych lub drewna, a na poszycie stosuje płyty:
gipsowo-kartonowe; gipsowo-włóknowe; drewnopochodne – wiórowe, sklejkę lub OSB.
Najpopularniejsze są płyty gipsowo-kartonowe, produkowane w kilku odmianach:
GKB – zwykłe przeznaczone do pomieszczeń suchych;
GKBI – o zwiększonej odporności na zawilgocenie, lecz nieodporne na bezpośrednie działanie wody – przeznaczone do łazienek i kuchni. Mają charakterystyczny zielony kolor kartonu;
GKF – o zwiększonej odporności na długotrwałe działanie ognia (choć wszystkie płyty gipsowo-kartonowe są niepalne); te są ponadto nieco cięższe i bardziej wytrzymałe mechanicznie od zwykłych;
GKFI – o zwiększonej odporności na działanie zarówno ognia, jak i wilgoci.
Pokrywanie ścian szkieletowych płytami g-k
Pokrywanie ścian szkieletowych płytami g-k. Długość płyt najlepiej dobrać do wysokości pomieszczeń. Wokół otworów drzwiowych płyty przycina się tak, by krawędź płyty nie pokrywała się z krawędzią ościeżnicy (fot. Polskie Stowarzyszenie Gipsu)
Typowe płyty g-k mają wymiary:
– szerokość – 120 cm,
– wysokość – od 260 do 300 cm,
– grubość – 12,5 mm.
Produkowane są także płyty innej grubości np. 25 mm (tzw. płyty „grubas”), bardziej wytrzymałe na uszkodzenia, oraz zastępujące dwie warstwy zwykłych płyt.
Płyty g-k bardzo łatwo przycina się na żądany wymiar.
Profile obwodowe szkieletu ściany mocuje się na kołki rozporowe do podłoża, sufitu oraz ścian konstrukcyjnych. Typowy rozstaw słupków szkieletu wynosi 60 cm, co stanowi połowę szerokości płyty.
Płyty gipsowo-kartonowe przykręca się wkrętami do słupków, nie mocuje się ich natomiast do profili przy podłodze i przy suficie. Pomiędzy krawędzią płyt a podłogą oraz sufitem zostawia się szczeliny szerokości ok. 1 cm, inaczej uginanie się stropu mogłoby powodować pękanie płyt.
Przestrzenie między elementami szkieletu ściany działowej wypełnia się zwykle wełną mineralną, by poprawić izolacyjność akustyczną, a połączenia płyt szpachluje, wzmacniając połączenie siatką z włókna szklanego lub taśmą zbrojącą.
Profile wzmacniające – sposób na uodpornienie krawędzi płyt na uszkodzenia (fot. Metpol) Profile wzmacniające – sposób na uodpornienie krawędzi płyt na uszkodzenia
Cechy użytkowe
Typowa ścianka szkieletowa z poszyciem jednowarstwowym jest kilkakrotnie lżejsza od ścian murowanych. Dlatego właśnie tego rodzaju ściany można praktycznie dowolnie ustawiać na stropach, bo powodowane przez nie obciążenia są bardzo niewielkie.
Poszycie z płyt gipsowo-kartonowych jest wrażliwe na uszkodzenia. Bardziej wytrzymałe są płyty drewnopochodne oraz gipsowo-włóknowe. Brzegi płyt tworzące krawędź ściany wzmacnia się specjalnymi metalowymi profilami, zabezpieczającymi przed ich ukruszeniem.
Do zawieszania lekkich szafek czy półek na ścianach szkieletowych trzeba użyć specjalnych kołków rozporowych przeznaczonych do płyt, ale cięższe sprzęty, np. szafki kuchenne, wymagają usztywnienia ścian dodatkowymi profilami, a zatem – zaplanowania aranżacji pomieszczenia przed wykonaniem ścian.
Kołki rozporowe przeznaczone do płyt Kołki rozporowe przeznaczone do płyt
Kołki rozporowe przeznaczone do płyt. Po wkręceniu trzpienia kołek rozszerza się (może nawet formować się z niego „krzyżak") rozkładając obciążenie na dużą powierzchnię płyty (fot. J. Antkiewicz)
Do zawieszania cięższych sprzętów bez wzmocnienia dodatkowymi profilami nadają się ściany z poszyciem z płyt gipsowo-włóknowych oraz drewnopochodnych. Wewnątrz szkieletowych ścian działowych łatwo prowadzi się przewody instalacyjne: w profilach stalowych – przez fabrycznie przygotowane otwory, przez elementy drewniane – po nawierceniu otworów w odpowiednich miejscach.
Można w ten sposób poprowadzić zarówno przewody elektryczne, jak i rurociągi. Przewody nie powinny jednak stykać się bezpośrednio ze szkieletem ściany ani z poszyciem, dlatego elementy instalacji osłania się karbowaną rurką z tworzywa sztucznego (peszlem).
Izolacyjność dźwiękowa typowych ścian szkieletowych jest gorsza niż ścian murowanych, można ją jednak znacznie poprawić, stosując podwójne poszycie z płyt lub grubsze i cięższe płyty.
aśma jest uszczelnieniem dźwiękochłonnym, pełni w tych miejscach też funkcję dylatacji, zapewniając swobodę odkształcania się stykających się elementów.
Izolacyjność dźwiękowa typowych ścian szkieletowych jest gorsza niż ścian murowanych, można ją jednak znacznie poprawić, stosując podwójne poszycie z płyt lub grubsze i cięższe płyty
Poprawę izolacyjności dźwiękowej zapewnia także wełna mineralna wypełniająca ściankę. Najlepszy efekt osiągniemy jednak gdy wełna mineralna nie będzie wypełniać całej wolnej przestrzeni.
Właściwości dźwiękochłonne poprawia pozostawienie szerokiej na 2–3 cm pustki powietrznej pomiędzy warstwą wełny a płytami poszycia z jednej strony.
Ze względu na akustykę korzystniejsze jest oparcie ścianki nie na podłodze pływającej lecz na konstrukcyjnej warstwie stropu. Jednak to rzadko stosowane rozwiązanie, bo wymaga wycięcia wierzchnich warstw podłogi. Jeśli zechcemy później zmienić układ ścianek działowych naprawa podłogi w dawnym miejscu posadowienia ścianki będzie kłopotliwa.