Ławy fundamentowe ( konstrukcja, wymagania techniczne)

Domy jednorodzinne, a więc budynki stosunkowo małe i lekkie, najczęściej posadowione są na betonowych ławach fundamentowych (ewentualnie żelbetowych stopach fundamentowych). Oznacza to, że w przypadku stabilnego, dobrze zagęszczonego lub skonsolidowanego gruntu, ławy fundamentowe mogłyby nie mieć ani jednego pręta.

  
Jednak w praktyce zawsze stosuje się zbrojenie niekonstrukcyjne (nie wymagające obliczeń). Nie dopuści ono do zniszczenia fundamentów, a tym samym budynku, w sytuacjach takich, jak: osunięcie gruntu, powódź, wymycie gruntu spod części fundamentu itp. Zbrojenie to pełni zatem podobną funkcję, co pasy bezpieczeństwa w samochodzie, które w codziennej eksploatacji nie są potrzebne,ale podczas wypadku mogą uratowac życie
  
Ławy fundamentowe, czyli poszerzenia u spodu ścian fundamentowych, umożliwiają rozłożenie obciążenia pochodzącego od budynku na większą powierzchnię, a więc zmniejszają jednostkowy nacisk ścian na grunt. Ich szerokość i wysokość wynikają z obliczeń konstrukcyjnych i nie mogą być dowolnie zmieniane.  Najbardziej popularne są ławy betonowe, wylewane bezpośrednio w gruncie. Aby były bardziej odporne na nierównomierne osiadanie gruntu, zbroi się je podłużnie – standardowo czterema prętami o średnicy 12 mm.
  
Jeśli nośność gruntu jest niedostateczna, a obciążenia są tak duże, że budowa ławy betonowej wymagałaby użycia dużej ilości betonu, stosuje się ławy żelbetowe, to znaczy zbrojone poprzecznie.
W szczególnie niekorzystnych warunkach gruntowych ściany fundamentowe zamiast na ławach opiera się na żelbetowej płycie, ruszcie lub stopach, sięgających do nośnej warstwy gruntu.

Pod lekkimi budynkami o konstrukcji drewnianej można zastosować fundamentowanie uproszczone, bez ław, to znaczy oprzeć ściany fundamentowe bezpośrednio na gruncie.
  
Ławy betonowe lub żelbetowe to najpopularniejszy sposób fundamentowania domów jednorodzinnych, zarówno niepodpiwniczonych, jak i tych z piwnicami.
Są zrobione z betonu, ponieważ jest wytrzymały na ściskanie. Najczęściej układa się je z betonu B15 w deskowaniu albo bezpośrednio w gruncie. Grubość ław ze zbrojeniami konstrukcyjnymi może wynosić 30-40 cm, szerokość wynika z obciążen (można przyjąć, że jest to 60-80 cm). Niezazbrojona ława z reguły powinna mieć więcej niż 40 x 80 cm.
  
Grunt obciążony budynkiem może nierównomiernie osiadać, powodując zginanie ław wzdłuż ich osi. Aby zwiększyć wytrzymałość ław fundamentowych, można w nich wykonać zbrojenie konstrukcyjne. Zwiększa ono odporność ławy na odkształcenia spowodowane właśnie naciskiem budynku. Zbrojenie robi się z czterech prętów średnicy 12 mm i zamyka strzemionami, które nie pozwalają prętom przemieszczać się podczas betonowania.  Takie zbrojenie ławy ma na celu usztywnienie całej konstrukcji fundamentowej. Koszt zbrojenia nie jest duży, a bez niego nawet małe ruchy gruntu mogą powodować pękanie ław, a za nimi - ścian domu.
  
Jeżeli ława ma być wykonana w deskowaniu, dolna część wykopu powinna być od niej szersza o 10-15 cm z każdej strony, aby można było ustawić niskie deskowanie wysokości 30-40 cm, w którym zabetonuje się ławę. Deskowanie układa się na stwardniałym chudym betonie, następnie montuje zbrojenie  i układa beton. Jeśli nie zrobi się chudego betonu, to na styku z podłożem gruntowym świeża mieszanka betonowa miesza się z gruntem i w tym ważnym dla trwałości fundamentów miejscu beton będzie porowaty, o bardzo małej wytrzymałości i odporności nazamarzanie.
 
Gdy ława ma być wykonana bezpośrednio w gruncie, wykop robi się na jej wymiar. Następnie jego dno i boki wykłada się folią hydroizolacyjną, która – podobnie jak deskowanie – zapobiega wyciekaniu zaczynu cementowego z mieszanki betonowej. Dzięki temu beton będzie miał odpowiednią wytrzymałość. Ławy udają się znacznie lepiej w gruntach gliniastych niż piaszczystych, ale i w tych pierwszych bardzo często podczas betonowania obrywają się fragmenty wykopów i grunt miesza się z betonem. W sumie więc powstaje konstrukcja nie najlepszej jakości (beton trudniej jest tutaj poprawnie ułożyć i zagęścić niż w deskowaniu) i niewiele tańsza (zużycie mieszanki betonowej jest większe ze względu na niedokładności w wykonaniu wykopów).
  
W domach podpiwniczonych, na ławach fundamentowych zawsze wykonuje się poziomą izolację przeciwwilgociową (najlepiej na całej ich szerokości), którą później łączy się na zakład z poziomą izolacją podłogi i pionową izolacją ścian piwnic.

Ławy fundamentowe

Rodzaj posadowienia budynków określa projekt techniczny danego obiektu. Najpopularniejszym sposobem posadowienia budynków jednorodzinnych stanowią ławy fundamentowe.

Występują one w postaci poszerzonego i zbrojonego spodu ścian fundamentowych. Ich zadaniem jest rozłożenie obciążeń przekazywanych przez ściany na większa powierzchnię, tym samym zmniejszając nacisk jednostkowy na grunt. Głębokość posadowienia ław zależy od głębokości przemarzania gruntu w zależności od regionu polski i wynosi od 0,8 do 1,4 m.

Ich wymiary wynikają z obliczeń konstrukcyjnych i w żadnym wypadku nie mogą być dowolnie zmieniane.

Zbrojenie ław fundamentowych wykonuje się podłużnie górą i dołem w postaci czterech żebrowanych prętów o średnicy 12 mm. Pręty na długości połączone są strzemionami w rozstawie co 50 cm z drutu grubości 6 mm.  

W narożnikach oraz miejscach krzyżowania się zbrojenia należy pamiętać o odpowiednim zakotwieniu prętów podłużnych. Rys. poniżej.

Zbrojenie podłużne ław fundamentowych ma  na celu ochronę  ścian budynku przed zarysowaniem na wskutek jego pracy.  Zbrojenie to będzie skuteczne tylko wtedy, jeśli pręty podłużne będą odpowiednio zakotwione w narożach i skrzyżowaniach