Rodzaje aktów prawa miejscowego:
1) Podział ze względu na kryterium podmiotu stanowiącego:
a) samorządowe akty prawa miejscowego (uprawnienia takie posiadają organy jednostek samorządu terytorialnego)
b) rządowe akty prawa miejscowego (zasadniczo chodzi tu o wojewodę, a wyjątkowo o niektóre organy administracji rządowej niezespolonej, np. dyrektora urzędu morskiego)
2) Podział ze względu na kryterium przedmiotu regulacji:
a) wykonawcze b) organizacyjno – ustrojowe (statuty) c) porządkowe
Podmioty samorządowe stanowiące akty prawa miejscowego:
| Gmina | Powiat | Województwo samorządowe | |
|---|---|---|---|
| Przepisy wykonawcze | Tak rada gminy |
Tak rada powiatu |
Tak sejmik województwa |
| Przepisy ustrojowe | Tak rada gminy |
Tak rada powiatu |
Tak sejmik województwa |
| Przepisy porządkowe | Tak rada gminy oraz wójt |
Tak rada powiatu i zarząd powiatu |
NIE! – to właściwość wojewody – administracji rządowej! |
Podmioty rządowe stanowiące akty prawa miejscowego:
| Wojewoda | Organ administracji niezespolonej, np. dyrektor urzędu morskiego | |
|---|---|---|
| Przepisy wykonawcze | Tak brak wyraźnej formy |
Tak forma: zarządzenie |
| Przepisy ustrojowe | Nie! to sfera wewnętrzna * |
Nie! to sfera wewnętrzna ** |
| Przepisy porządkowe | Tak forma: rozporządzenie porządkowe |
Tak forma: zarządzenie porządkowe |
*statut urzędu wojewódzkiego nadaje wojewoda, organizację i tryb pracy urzędu określa regulamin ustalany przez wojewodę,
** statut nadany jest przez właściwego ministra, określa organizację urzędu morskiego
Przepisy wykonawcze:
1) Zawsze wymagają szczególnej podstawy ustawowej,
2) Ich charakter wykonawczy wynika z ich celu: wydawane są w celu wykonania ustawy,
3) Przykłady: rada gminy w drodze uchwały określa wysokość stawek podatku od nieruchomości – art. 5 ust. 1 Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych), rada gminy określa na dany rok kalendarzowy liczbę przeznaczonych do wydania nowych licencji na wykonywanie transportu drogowego taksówką (art. 6 ust.6 Ustawy o transporcie drogowym)
Przepisy organizacyjno – ustrojowe (statuty):
1) Stanowione są na podstawie przepisów ustaw samorządowych,
2) Ich przedmiot regulacji (na przykładzie gminy):
a) wewnętrzny ustrój gminy i jednostek pomocniczych,
b) organizacja urzędów i instytucji gminnych,
c) zasady zarządu mieniem gminy,
d) zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
Przepisy porządkowe:
1) Wydawane są na podstawie ogólnego upoważnienia zawartego w ustawach samorządowych lub rządowych,
2) Zasadniczo oparte są na dwóch przesłankach koniecznych do ich wydania:
a) w przypadku braku regulacji określonego problemu w przepisach powszechnie obowiązujących (zasada pierwszeństwa regulacji prawnej)
b) niezbędności dla ochrony określonych wartości (życia, zdrowia obywateli, porządku, spokoju, bezpieczeństwa publicznego, mienia, środowiska naturalnego) – istnieje także dodatkowa przesłanka terytorialna w ustawie powiatowej – przyczyny muszą wystąpić na obszarze więcej niż jednej gminy
3) Istotą przepisów porządkowych jest wprowadzenie zakazu lub nakazu określonego zachowania się,
4) Za naruszenie przepisów porządkowych może być przewidziana kara grzywny wymierzana w trybie i na zasadach Prawa o wykroczeniach,
5) Przepisy porządkowe wydane w przypadkach niecierpiących zwłoki przez organ wykonawczy (wójta, zarząd powiatu) podlegają zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady. Tracą moc w przypadku nieprzedłożenia do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia.