Elementy kompozycji

Podstawowymi elementami kompozycji są plamy i linie.

Plama

Podstawowym elementem składowym kompozycji jest plama.Parametry plamy to wielkość, kształt, kolor i jasność. Cały kadr wypełniony jest plamami, najwazniejszą z nich, celem wzmocnienia jej działania najlepiej jest umieścić w silnym punkcie kompozycji. Rozpiętość tonalna pomiędzy plamami tworzy obraz kontrastowy (duże różnice jasności), stonowany (małe) lub normalny. Za normalny przyjmuje się obraz o 15 -18 procentowej szarości.

Linia

Linią w fotografii okreslamy linię rzeczywistą, zbiór plam ułożonych liniowo i spełniających rolę lini, bądź wąską, długą płaszczyzę, oczywiście jeśli jej charakter w kompozycji to charakter linii. Linią może być wszystko: granica pomiedzy światłem a cieniem, drzewo, gałęź, smuga dymu, smuga światła, trop sarny na śniegu, wszystko.

Podstawym zadaniem linii jest podział kompozycji. Najczęściej spotykaną linią dzielącą jest linia horyzontu, ustawienie jej nie jest bez znaczenia dla kompozycji. Linia umieszczona po środku dzieli obraz na równe części, sugerując jednakową wagę obu elementów. Częściej spotykane jest połączenie niesymetryczne, linia horyzontu opuszczona lub podniesiona. Opuszczona, podkreśla przestrzeń nieba, upraszcza zdjęcie, usuwając z kadru niepotrzebne elementy, zdjęcie jest "lżejsze". Jednak bardzo nisko opuszczona linia horyzontu da wrażenie przytłoczenia wszystkiego przez niebo, zdjęcie będzie "ciężkie". Podniesienie horyzontu uwypukli natomiast pierwszy plan, poprzez dodanie paru elementów z przodu, zwiększy głębię zdjęcia. Zdjęcia z przesuniętą linią są bardziej sugestywne, mocniej oddziaływujące na widza.

Linie, nie tylko mogą dzielić obraz, mogą też prowadzić wzrok widza w kierunku element głównego, przez zastosowanie takich lini w obrazie możemy swiadomie oprowadzać widza po zdjęciu, narzucać mu kolejność w jakiej powinien zapoznawać się z poszczególnymi elementami składowymi obrazu.

Linie nie tylko mogą dzielić obraz czy prowadzić wzrok, mogą być same w sobie tematem zdjęcia, mogą tworzyć jego charakter czy nastrój. Linie ułożone równo, czy następujące kolejno po sobie wprowadzają porządek i spokuj na zdjęciu, natomiast linie przecinające się haotycznie, wprowadzają pewną nerwowość, niepewność.

	Gdyby linie były proste zdjecie było by zbyt uporządkowane, jednak tutaj autorowi chociło o to by zdjecie zmuszało do refleksji (nad smutkiem, przemijaniem itp...) i te krzywe, nerwowe linie (mam nadzieję) właśnie do tego nas jako widzów zmuszają.

Przy budowie kompozycji możemy wyróżnić nastepujace elelmenty:

Obiekt główny

Obiektem głównym jest to co jest najważniejsze w naszej kompozycji (postać, drzewo, okno, droga), obiekt główny nie musi być umieszczony pośrodku kadru, zdjęcie musi jednak posiadać obiekt główny, musi być on czytelny inaczej widz zastanawia się on co autor miał na myśli tworząc daną pracę. Obiektem głównym może być pojedynczy element lub grupa elementów (szpaler drzew).

Obiekt uzupełniający

Obiektem uzupełniającym jest inny obiekt podkreślający charakter obiektu głównego, tłumaczący go i uzupełniający. Klasycznym przykładem będzie uzupełnienie osoby elementem świadczącym o charakterze wykonywanej przez nią pracy. Drzewo możemy uzupełnić rzeką płynącą w tle, rzekę - pochylającym się nad nią drzewem itp. Obiekt uzupełniający pełni rolę podrzędną, może znajdować się przed, obok lub za obiektem głównym. Obiekt uzupełniający znajdujący się z przodu sceny (zwany też przedplanem) ma za zadanie zwrócenie uwagi widza na sobie i następnie płynne przejście wzroku widza do obiektu głównego. Jego zadanie można porównać do przystawki podawanej przed daniem głównym i majacym na celu pobudzenie apetytu. W fotografii krajobrazowej gdzie często trudno jest wydzielić obiekt główny stosuje się tzw. sztafarz czyli mocny element umieszczony z przodu sceny, może to być kamień, drzewo czy osoba, element ten nie jest najważniejszy, ma koncentrować na sobie wzrok, tak by ten właśnie od sztafarzu poznawał całą kompozycję. Jeśli obiekt uzupełniający umieszczony jest w tej samej płaszczyźnie co obiekt główny to nie może z nim konkurować, musi słabiej odziaływać na widza.

Tło

Wbrew pozorom tło ma bardzo duże znaczenie w kompozycji, nie może ono kolidować z obiektami na zdjęciu. Tło to przede wszystkim plamy posiadające kolor i kształt. Umieszczona w rogu kadru ostra, jasna lub jaskrawo ubarwiona plama w tle, skupi na sobie wzrok widza, spowoduje nerwowe przeskakiwanie wzroku z obiektu głównego na plamę jakby w poszukiwaniu wzajemnych zależności, oczywiście jeśli chcemy wprowadzić pewną nerwowość możemy ją tam umieścić, musimy pogodzić się jednak z tym, że część osób uzna zdjęcie za nieudane lub wręcz niestarannie skadrowane. Czestym błędem, zwłaszcza młodych fotografow jest niesprawdzenie co znajduje się w tle. Osobiście czasem rozostrzam obiektyw tak by zobaczyć sam układ plam w kadrze, natomiast przed wciśnięciem spustu obiegam wzrokiem brzegi kadru czy coś niechcianego tam się nie znajduje. Oczywiście wtedy gdy mam na to czas.

Innym podział elementów kompozycji to:

Pierwszy plan

Pierwszym planem jest to co znajduje się najbliżej aparatu. Może być obiektem głównym lub obiektem uzupełniającym.

Drugi plan

Tło

Równowaga zdjęcia

Równowaga zdjęcia polega na wyrównaniu "ciężaru" obiektu głównego przez dodanie innego elementu (lub grupy elementów), które porzadkują przebieg wzroku u osoby oglądającej - od obiektu głównego do pomocniczego i z powrotem.

	Równowaga za pomocą wielkości.
	Oś kompozycji umieszczona pionowo.

	Równowaga kolorystyczna.		Równowaga tonalna.
		Mały, mocny element główny został zrównowazony przez wiekszy element lecz o dużo mniejszym oddziaływaniu na widza.

Jeśli zdjęcie jest symetrycznie zrównoważone mówimy o równowadze klasycznej, jeśli równowaga jest asymetryczna czyli wzrok bardzie dąży do któregoś z elementów mówimy wtedy o równowadze dynamicznej. Jeśli zdjecie ma uspokajać, wyciszać, wisiec na ścianie i wszystkim się podobać należy je komponować klasycznie, natomiast jeśli zdjecie ma pokazywać ruch, wywołać u odbiorcy refleksję, zmusic go do zatrzymaniu wzroku na tej konkretnej ilustracji to lepiej próbować kompozycji dynamicznej. Wykonanie dobrego zdjecia zrównaważonego dynamicznie jest trudniejsze, wymaga wprawy, natomiast daje duże zadowolenie.
Nie należy mylić zdjęcia niezrównoważonego od zrównoważonego dynamicznie, w tym pierwszym przypadku wzrok z elementu głównego schodzi i zaczyna błakać się po zdjęciu poszukując czegoś, czego - to widz nie wie, odczuwa on (odbiorca zdjęcia) natomiast pewien niedosyt. Przy zdjęciu zrównoważonym dynamicznie wzrok nie bładzi po zdjęciu, najpierw zatrzymuje się na elemencie głównym następnie przechodzi na element równoważący i wraca do głównego. Należy pamiętać, że element równoważacy powinien uzupełniać element główny, nie może z nim rywalizować.

Kierunek zdjęcia

W zależności w którą stronę obiekt na zdjęciu się przemieszcza różnie ten ruch jest przez nas tłumaczony. Naturalnm kierunkiem dla osób wychowanych w naszym kręgu kulturowym jest jest ruch z lewa w prawo i z góry w dół. Jesli osoba na zdjęciu idzie w prawo to wydaje się nam, że wkłada mniej wysiłku w marsz niż osoba idąca w lewo. Odczucia te są minimalne, różne dla poszczególnych osób i często nieświadome. Przydatne jednak przy komponowaniu niektórych obrazów. Alpinistę w górach, chcąc podkreślić jego wysiłek umieszczę z prawej strony, skierowanego w lewo, sportowca na mecie, chcąc ukazać jego lekki finisz, odwrotnie. Jeśli na zdjęciu woda ma naturalnie spływać to z lewej strony w prawo, samolot startuje w prawo a ląduje w lewo itp..., przykładów można mnożyć. Czasem warto odwrócic zdjęcie i sprawdzić czy nie wyglą lepiej.

Statek wpływa do portu (wraca z morza)	Statek wypływa z portu (idzie w morze)