17.05.2011
Administracja rządowa
Administracja publiczna dzieli się na administrację rządową i samorządową.
Kryteria administracji rządowej:
Ze względu na charakter wykonywanych działań: organy administracji rządowej, organy administracji samorządowej.
Sposób powoływania, wyłaniania organów z wyborów i organy pochodzące z nominacji.
Podział o charakterze strukturalnym: organy jedno osobowe oraz organy kolegialne.
Rodzaje:
Naczelne organy administracji rządowej
Centralne organy administracji rządowej
Organy administracji rządowej województwa
Organy administracji samorządowej
Ad. 1
Naczelne – tzn. najwyższe w hierarchii administracji państwowej.
Administracja jest tym, co jest związane z rządzeniem w państwie.
Prezydent
Prezydent jest organem władzy wykonawczej i ma szereg kompetencji administracyjnych:
Związane ze sprawami zagranicznymi (przyjmowanie, wysyłanie listów).
Wprowadzanie stanów nadzwyczajnych (powszechna / częściowa mobilizacja; wprowadzenie stanu wojennego; stanu wyjątkowego; wydawanie rozporządzeń z mocy ustawy (dekrety)).
Kompetencje o charakterze prawodawczym (może składać projekty ustaw; podpisuje ustawy; wydaje rozporządzenia, zarządzenia; kwestionuje uchwalone prawo).
Uprawnienia osobiste (nie ponosi odpowiedzialności.
Przyjmuje dymisje; powołuje sędziów; zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi (jest u nas bierne).
Inne uprawnienia: zarządzanie wyborów do Parlamentu; rozwiązuje Parlament; decyduje o referendum; może wnioskować o kontrolę prac NIP; posiada prawo łaski; nadaje ordery, tytuły, obywatelstwo czy też pozbawia obywatelstwa.
Rada Ministrów / Rząd
Jest tworzona przez Prezesa Rady Ministrów i Ministrów. Prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną.
Kompetencje rządu:
Zapewnienie wykonania ustaw.
Wydawanie rozporządzeń.
Koordynowanie i kontrolowanie pracy administracji rządowej.
Ochrona interesów gospodarczych (majątkowych).
Przyjmowanie projektu budżetu i wykonywanie tego budżetu.
Zapewnienie bezpieczeństwa zewn. i wewn. (ochrona danych osobowych).
Rada Ministrów
Decyzje ministrów muszą być uchwalone przez
Radę Ministrów.
Ministrowie
Prezes Rady Ministrów
Kieruje pracami Rządu, jest odpowiedzialny za politykę rządu.
Kompetencje:
Powołuje i odwołuje wojewodów.
Zwierzchnik pracowników administracji rządowej.
Określa liczbę ministrów, ich zakres działań.
Premier sam w sobie jest jednoosobowym organem administracji, tzn. wydawanie rozporządzeń, zarządzeń, mianowanie na określone stanowiska w administracji, uprawnienia nadzorcze w stosunku do wybranych organów administracyjnych.
Minister
Organ jednoosobowy, tzn. jednoosobowo kieruje resortem.
Wydaje rozporządzenia i zarządzenia.
Inicjuje polityki wokół swoich resorów (przedkłada projekty ustaw).
Indywidualne prawa zagraniczne w obrębie swoich resortów.
Ad. 2
Centralny – zasięg działania organu; całość państwa.
Organy centralne podlegają organom naczelnym, a w szczególności organy centralne tworzone są w ramach danego działu administracji:
Są organami samodzielnymi.
Szefowie organów centralnych nie wchodzą w skład rządu, noszą różne nazwy.
Organy centralne są organami jednoosobowymi, np. straż pożarna ma komendanta, policja ma komendanta głównego policji. Są podlegli ministerstwu spraw wewnętrznych i administracji (MSWiA).
Ad. 3 Administracja rządowa w województwie
Podział na administrację rządową:
Zespoloną – funkcjonuje w województwie i podlega wojewodzie, np. wojewódzki inspektor pracy; urzędnicy bezpośrednio podlegający wojewodzie.
Niezespolona – administracja rządowa niepodlegająca wojewodzie, czyli podlega bezpośrednio konkretnym ministrom, np. agentury bezpieczeństwa wewnętrznego – jej szef podlega szefowi ABW, a on ministrowi MSWiA.
Administracja rządowa jest powołana do tego, aby sprawować kontrolę, nadzór nad funkcjonowaniem działalności samorządu terytorialnego. Administracja rządowa ma charakter subsydiarności.