Przekształcenia i ochrona terenów

1. W jakich formach występują naturalne przekształcenia terenu, a w jakich antropogeniczne ?

Naturalne: Osuwiska, Spełzywanie, Zjawiska krasowe, Ruchy tektoniczne, Wulkanizm itp

Antropogeniczne: Zapadliska, Hałdy, Niecki Obiżeniowe, Osiadania Powierzchni itp – wszelkie zmiany powierzchni terenu powstałe przez oddziaływania ludzkie

2. Jakie zjawisko występuje podczas wysalaniu kawern magazynowych w formacjach solnych ?

Konwergencja (zaciskanie)

3. Zdefiniować pojęcie eksploracji złóż.

Poszukiwania i badanie złóż

4. Do czego używa się metod i narzędzi geostatystycznych podczas eksploracji złóż ?

Statystyczne metody określania zmienności parametrów (np. złóż surowców

mineralnych).

5. Wyjaśnić pojęcie spągu

Dolna płaszczyzna oddzielająca pokład kopaliny od skał otaczających

6. Przyczyny przekształceń powierzchni w górnictwie odkrywkowym

Wykonanie wyrobisk, odwodnienie górotworu, transport urobku, przeróbka

7. Czy maksymalne obniżenie powierzchni terenu nad eksploatacją głębinową w dnie niecki obniżeniowej może być większe niż maksymalna grubość eksploatowanego złoża ?

Nie nie może

8. Wyjaśnić pojęcie odkształcenia

Zmiana położenia wzajemnego dwóch punktów tego samego ciała

9. Wyjaśnić pojęcie przemieszczenie poziomego

Przemieszczenie poziome (przesunięcie) -zmiana położenia względem przyjętego układu odniesienia w określonym interwale czasu (wektor)

10. Wyjaśnić pojęcie wskaźników deformacji

wielkości opisujące mierzone deformacje górotworu i pow. Terenu, wylicza się je na podstawie obserwacji ciągłych i nieciągłych.

-przemieszczenie pionowe (obniżenie, osiadanie) w,

W₁ = H₁^″ − H₁^′

H1’’ – wys punktu w drugiej serii, H1’ – wys punktu w pierwszej serii

-przemieszczenie poziome (przesunięcie) u, v

U₁₂ =  d₁₂^″ − d₁₂^′

d12’’ – odl pomiędzy punktami w drugiej serii, d12’ – odl między punktami w pierwszej serii

-nachylenie T wyznaczane dla dwóch sąsiednich punktów ( w promilach)

$$T_{12} = \frac{W_{2} - W_{1}}{d_{12}}$$

-krzywizna K (promień krzywizny R) (liczona dla 3 punktów)

$$R = \frac{T_{12} - T_{23}}{d_{sr\ }}$$

dśr – średnia odległośc między punktami

-odkształcenie ε

$$\varepsilon = \frac{{d_{12}}^{''} - {d_{12}}^{'}}{{d_{12}}^{'}}$$

11. Co to jest współczynnik eksploatacyjny „a” ?

Parametrem teorii wpływów eksploatacji odpowiadającym za sposób wypełnienia pustki poeksploatacyjnej. Przyjmuje wartości z zakresu <0,1> (np. dla likwidacji z zawałem stropu dochodzi

nawet do a=0.95, dla podsadzki np. z zakresu <0.2,0.3>).

$$a = \ \frac{W_{\max}}{g}$$

gdzie Wmax – maksymalne osiadania, g – średnia gęstość złoża

12. Pojęcie i funkcje tzw. rozet pomiarowych

Rozety lokalizuje się w pobliżu szczególnie chronionych obiektów np. zabytkowych kościołów lub obiektów użyteczności publicznej. Dzięki nim jesteśmy w stanie pomierzyć odkształcenia i nachylenia w każdym kierunku. (Wyznaczania pełnego rozkładu odkształceń poziomych w punkcie)

Typy rozet: prostokątne; delta, tworząca trójkąt równoboczny; gwiaździsta.

13. Co to jest kąt rozproszenia wpływów eksploatacji w teorii Knothego „”

Kąt zależny od właściwości wytrzymałościowych całego górotworu nad eksploatacją,

$$r = \frac{H}{\text{tgβ}}$$

r- promień zasięgu wpływów

β- Kąt rozproszenia wpływów

H – głębokość eksploatacji

14. Maksymalne wartości wskaźników deformacji i miejsca ich występowania

15. W jakich warunkach dochodzi do wstrząsów górotworu ?

wstrząs górotworu - wyładowanie energii nagromadzonej w górotworze, objawiające się

drganiem górotworu i zjawiskami akustycznymi niepowodujące pogorszenia funkcjonalności

wyrobisk i bezpieczeństwa ich użytkowania

Od czego zależy możliwość wystąpienia wstrząsu gorniczego w warunkach eksploatacji złoż?
-parametry prowadzonej eksploatacji górniczej (H, g warstw, resztki);
-regionalne pole naprężeń;
-układ tektoniczny;
-amplifikacja wstrząsu.

16. Wyjaśnić pojęcie terenu chronionego

-Teren chroniony wyznacza się na powierzchni terenu. Celem ochrony terenów chronionych zakłada się filary ochronne mające ograniczyć wpływ deformacji na ten teren.

-Filar ochronny to obszar, w granicach którego ze względu na ochronę oznaczonych

dóbr, wydobywanie kopalin nie może być prowadzone albo może być dozwolone

tylko w sposób zapewniający ochronę tych dóbr.

17. Wyjaśnić pojęcie terenu górniczego i jakie czynniki należy uwzględnić aby określić jego granice ?

Teren górniczy - jest to przestrzeń objęta przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót

górniczych zakładu górniczego

Czynniki uwzględniane i kryteria przy wyznaczaniu terenu górniczego w górnictwie

głębinowym.

-Deformacje ciągłe

εmax ≥0,3 mm/m Tmax ≥0,5 mm/m

-Wstrząsy górnicze

a ≥250 mm/s² v ≥10 mm/s (LGOM)

a ≥150 mm/s² v ≥5 mm/s (GZW)

w górnictwie odkrywkowym.

zasięg drgań gruntu, powodowany robotami strzałowymi oraz ruchem maszyn i

urządzeń,

-zasięg rozrzutu odłamków skalnych przy prowadzeniu robót strzałowych,

- zasięg oddziaływania uderzeniowej fali powietrznej, pochodzącej od robót

strzałowych,

- zasięg oddziaływania dźwiękowej fali powietrznej, pochodzącej od robót

strzałowych oraz ruchu maszyn i urządzeń,

-zasięg naruszenia naturalnych warunków wodnych spowodowanych ruchem zakładu

górniczego,

-oddziaływania szkodliwych stałych i lotnych substancji mineralnych powstałych w

wyniku ruchu zakładu górniczego,

- zasięg stref ochronnych składów materiałów wybuchowych,

-zasięg innych czynników wpływających na przeobrażenie środowiska naturalnego w

obszarze działalności górniczej (składowanie materiałów łatwopalnych, itp.)

18. Co to są kategorie terenu górniczego ?

Podział terenów ze względu na wielkość odkształceń wywołanych eksploatacją górniczą

Kategorie terenu górniczego
Kategoria
0
1
2
3
4
5

19. Formy deformacji nieciągłych i przyczyny ich powstawania

Deformacjami nieciągłymi nazywamy makroskopowo

stwierdzalne zmiany struktury powierzchni terenu w

postaci pęknięć, szczelin, progów, osuwisk, lejów i

zapadlisk.

Klasyfikacja deformacji nieciągłych:

-deformacje powierzchniowe Leje stożkowe Zapadliska Osuwiska Niecki nieciągłe lub nieregularne	-liniowe Rowy Garby Progi i osuwiska Szczeliny pęknięcia

20. Wyjaśnić pojęcie losowości procesu deformacji w warunkach eksploatacji głębinowej złóż kopalin użytecznych

Przykład: Na terenie górniczym prowadzone są pomiary w powstałej niecce.

Przebieg wskaźników deformacji może wykazywać fluktuacje (nieregularności) w profilu niecki powstałej przez eksploatację. Te nieregularności wskazują na losowy charakter procesu deformacji

Musimy być świadomi, że wskaźniki deformacji określone z pomiarów mogą wykazywać wartości odstające od idealnego przebiegu niecki.

Odwracając sytuację, jeżeli prognozujemy wartości wskaźników deformacji, to musimy brać pod uwagę fakt, że rzeczywiste deformacje mogą wykazywać odstępstwa.

Parametry rozproszenia losowego wskaźników deformacji: