Uprawa ogórka pod osłonami

OGÓREK A ŚRODOWISKO

Ogórek ma duże wymagania w stosunku do temperatury powietrza i podłoża, intensywności światła, wilgotności podłoża i powietrza oraz zasobności podłoża w składniki pokarmowe. W uprawie pod osłonami jest możliwość regulowania wyżej wymienionych czynników i utrzymanie ich na optymalnym poziomie dla roślin.

TEMPERATURA

Wymagania cieplne ogórka są wysokie zarówno w początkowych fazach rozwojowych jak i po posadzeniu na miejsce stałe. Optymalna temperatura wzrostu zależy od intensywności światła i fazy rozwojowej rośliny.

• Temperatura podłoża do siewu nasion 25-27°C

• Temperatura dla siewek 22-25°C w dzień, 18-20°C w nocy

• Przez 4 tygodnie po posadzeniu temperatura 24-26°C w dzień i 20-22°C w nocy

• Od początku zbiorów temperatura w nocy 18°C

• Temperaturę w dzień obniża się do 20°C, gdy zaczynają się zbiory z pędów bocznych.

• Temperatura w uprawie ogórka pomiędzy dniem a nocą nie powinna przekraczać 6-8°C

• Optymalna temperatura w strefie systemu korzeniowego 22-25°C

ŚWIATŁO

• Optymalna intensywność światła dla ogórka wynosi 10-15 tys. luksów

• W produkcji rozsady stosuje się doświetlanie na poziomie 5 tys. luksów

• Latem przed wysoką intensywnością światła stosuje się cieniowanie szklarni.

WODA

Wilgotność podłoża reguluje się w zależności od okresu wzrostu ogórka.

• Od posadzenia rozsady do początku kwitnienia 50%

• Początek kwitnienia 60-70%

• Pełne owocowanie 85%

WILGOTNOŚĆ POWIETRZA

W dni słoneczne, gdy temperatura wynosi 26-28°C, wilgotność powietrza powinna wynosić 80-90%. Jesienią i w zimie wilgotność względną powietrza obniża się do 65-70%.

WZBOGACANIE ATMOSFERY CO₂

• Stężenie CO₂ w powietrzu 0,035% (350ppm)

• Optymalne stężenie w uprawie ogórka 0,05-0,08% (500-800ppm)

WYMAGANIA POKARMOWE

Do wyprodukowania 1 kg owoców rośliny pobierają z podłoża w cyklu wiosennym przy uprawie tradycyjnej:

1,5 – 2,5g N

0,4 – 0,7g P

2,7 – 5,5g K

1,3 – 1,8g Ca

WYMAGANIA NAWOZOWE OGÓRKA

Orientacyjne zawartości składników mineralnych w podłożach i pożywce przy uprawie ogórka

składnik	podłoże	pożywka
	mg/dm^3
N	150-300	240
P	150-400	40
K	300-600	310
Ca	1500-3000	160
Mg	150-200	35
Stężenie soli	1,5-3,0g KCl/dm­­^3	2,0-3,0mS/cm
pH	6,0-7,2	5,5-6,2

Uprawiane w pomieszczeniach ogrzewanych odmiany ogórka są partenokarpiczne o owocach niegorzkniejących (nie zawierają kukurbitacyn lub nie następuje przemieszczanie się tych związków z liści i łodyg do owoców w wyniku np. niewłaściwego nawadniania).

Zapylenie odmian partenokarpicznych prowadzi do zniekształceń owoców. Brak zapylenia u odmian polowych powoduje zrzucanie zawiązków owoców.

Odmiany ogórka przeznaczone do uprawy pod osłonami o owocach sałatkowych, gładkich lub lekko żebrowanych, o błyszczącej, ciemnozielonej delikatnej skórce.

• Krótkoowocowe 13 – 25cm

• Średniej długości 28 – 32cm

• Długoowocowe 35 – 45cm

Odmiany z przeznaczeniem na „małosolne” to grupa odmian partenokarpicznych, krótkoowocowych, zazwyczaj grubobrodawkowych (Mathilde F1, Pasamonte F1, Pasarebo F1, Amour F1, Mirabelle F1, Rubin F1, Delphina F1).

Prace hodowlane nad odmianami szklarniowymi zmierzają w kierunku:

• Zmniejszenia wymagań termicznych

• Zwiększenia odporności lub tolerancji na czynniki chorobotwórcze

• Uzyskania odmian przeznaczonych do uprawy w tunelach foliowych

• Odmian krótkich 10-15cm, brodawkowatych, nadających się do kwaszenia i konserwowania (partenokarpicznych i bardzo plennych odmian nie partenokarpicznych)

Orientacyjne terminy siewu i sadzenia rozsady ogórka

siew	Liczba dni produkcji rozsady	sadzenie
	Z doświetlaniem	Bez doświetlania
15-20 XI	40 – 45	60 – 65
15 I – 15 II	30	40
15 VI – 15 VII		30

Produkcja rozsady

• Przygotowywana jest w ogrzewanych szklarniach i tunelach foliowych

• Pomieszczenia powinny być wyposażone w lampy do doświetlania

• Podłoże – odkażony substrat torfowy. Zawartość składników w 1 litrze powinna wynosić

150-200 mg N

120-180 mg P

300 mg K

60 mg Mg

2000 mg Ca

pH 6,0-6,3

• Do produkcji rozsady w wełnie mineralnej przygotowuje się pożywkę o słabej koncentracji nawozów (EC 2 mS/cm) i pH 5,5, która powinna zaiwerać:

180 mg N

5 mg N-NH₄

50 mg P

190 mg K

170 mg Ca

40 mg Mg

oraz mikroelementy w postaci gotowych mieszanek

Szczepienie ogórka na dyni figolistnej

• Brak możliwości wymiany podłoża lub brak dezynfekcji

• Nasiona ogórka sieje się 3-4 dni wcześniej od nasion dyni figolistnej

• Po szczepieniu należy utrzymywać wysoką wilgotność

• Na kilka dni przed sadzeniem rozsady do szklarni należy utrzymywać taką samą wilgotność powietrza i temperaturę w mnożarce jaka będzie utrzymana w szklarni po posadzeniu roślin na miejsce stałe

METODY UPRAWY

Tradycyjna uprawa ogórka na wałach z obornika

Uprawa ogórka na belach słomy – bele słomy mogą być wykorzystywane w dwojaki sposób:

• Jako materiał biologicznie grzejący z nałożonym na wierzch, przed sadzeniem roślin, podłożem uprawowym.

• Ułożenie bel słomy

• Zwilżenie 300-400 l/100 kg słomy

• Wprowadzenie nawozów mineralnych (kg/100 kg słomy): 0,8-1,1 azotu; 0,1-0,15 fosforu; 0,5-0,6 potasu; 0,03-0,06 magnezu

• Przykrycie słomy w czasie grzania podłożem do uprawy ogórka do przykrycia bel słomy na 1 roślinę potrzeba 15l podłoża. Zawartość składników pokarmowych w podłożu powinna wynosić:

300mg N/l

250-300mg P/l

600-700mg K/l

2000mg Ca/l

150-200 mg Mg.l

Temperatura słomy podczas sadzenia rozsady ogórka powinna być niższa od 30°.

• Jako materiał biologicznie grzejący stanowiący jednocześnie podłoże uprawowe, w które sadzi się bezpośrednio rozsadę

• Ułożenie bel słomy na pasach folii

• Zagrzanie folii

• Sadzenie rozsady wprost do słomy

• Podlewanie i nawożenie roślin przez fertygację

Ogórki na belach słomy rośną i plonują bardzo dobrze. Efekty ekonomiczne takiej produkcji są porównywalne do uprawy w wełnie.

Uprawa na płytach sprasowanej słomy

Uprawa ogórka w substracie torfowym

Uprawa ogórka na innych podłożach organicznych

Uprawa ogórka na wełnie mineralnej

• Uprawa wolna od patogenów glebowych

• Podłoże inertne

• Przed sadzeniem maty powinny być namoczone, pożywka powinna mieć EC 2,2-2,5 mS/cm i pH 5,3

• Nawadnianie powinno być dostosowane do warunków pogodowych i tempa wzrostu roślin

• Po 3 dniach od sadzenia zaleca się wykonanie nacięć w folii na wysokości około 2cm od dołu

• W czasie owocowania EC pożywki utrzymuje się na wyższym poziomie, nawet do 3,0, w matach 3,0-4,0.

• Analiza chemiczna roztworu pobieranego z maty

• Ilość składników pokarmowych reguluje się nie tylko ich zawartością w roztworze, ale i przez okresową zmianę stężenia roztworu (EC).

W dni pochmurne, gdy ilość dostarczanej pożywki, w przeliczeniu na roślinę, jest mniejsza należy nieco zwiększyć koncentrację, a w dni słoneczne zmniejszyć.

Składnik	Wstępne moczenie mat	4-6 tygodni po posadzeniu	Pełnia owocowania	Mocna pożywka	Docelowa zawartość w macie	Standardowa od 4-6 tygodnia
EC	2,50	2,40	2,40	2,60	3,0	2,30
pH	5,30	5,50	5,50	5,50	5,70	5,50
N-NO3	220,00	220,00	230,00	255,00	260,00	220,00
N-NH4	10,00	10,00	10,00	10,00	5,00	10,00
P-PO4	45,00	40,00	50,00	50,00	50,00	45,00
K	230,00	290,00	330,00	370,00	315,00	310,00
Ca	210,00	180,00	180,00	190,00	260,00	180,00
Mg	60,00	45,00	55,00	60,00	75,00	45,00
S-SO4	70,00	60,00	80,00	80,00	110,00	70,00
Fe	2,50	2,50	2,50	2,50	2,00	2,50
Mn	0,80	0,80	0,80	0,80	1,00	0,80
Zn	0,33	0,33	0,33	0,33	0,50	0,33
B	0,50	0,33	0,33	0,33	0,50	0,33
Cu	0,15	0,15	0,15	0,15	0,10	0,15
Mo	0,05	0,05	0,05	0,05	0,05	0,05

Rośliny ogórka największe zapotrzebowanie wykazują w stosunku do potasu, azotu, fosforu i magnezu, a następnie wapń i pozostałe mikroelementy.

Ilość nawozów zużywanych na produkcję owoców i wzrost roślin zależy przede wszystkim od rodzaju wykorzystywanego podłoża, stosowanego nawadniania, wymagań odmianowych i warunków klimatycznych.

Azot – jest najważniejszym składnikiem plonotwórczym. Odgrywa dużą rolę w okresie wzrostu wegetatywnego wszystkich organów, głównie liści i pędów. Stosowanie niewielkiej ilości azotu w formie amonowej pobudza wzrost wegetatywny roślin. Objawy niedoboru: Liście przebarwiają się na kolor żółtozielony do żółtego. Młode liście zostają zahamowane we wzroście. Cienkie twarde włókniste łodygi. Owoce zwężają się na końcach. Korzenie korkowacieją i zamierają.

Fosfor – jest odpowiedzialny za rozwój systemu korzeniowego rośliny, szczególnie w niższej temp. podłoża. Objawy niedoboru: rośliny karłowacieją, ale nie wykazują określonych objawów. Poważny niedobór hamuje wzrost roślin. Młode liście pozostają drobne i sztywne o ciemnozielonym kolorze. Na starszych liściach zaczynają pojawiać się wodniste plamy, przebarwiające się na kolor brązowy.

Potas – bierze czynny udział w procesach wzrostu i owocowania rośliny. Aktywizuje szereg enzymów, bierze udział w regulacji transpiracji i pobierania wody. Objawy niedoboru: wzrost roślin spowalnia się. Międzywęźla ulegają skróceniu, a liście drobnieją. Na starszych liściach blaszka liściowa między nerwami przebarwia się na kolor brązowy i żółtozielony. Na obrzeżach liści tworzą się zbrązowienia i nekrozy. Owoce stają się wąskie od stony szypułki, a grubieją od strony przykwiatowej.

Magnez – jest głównym składnikiem chlorofilu, odpowiedzialnym za prawidłowy wzrost i rozwój rośliny. Zbyt bogate nawożenie wapniem i potasem może pogorszyć dostępność magnezu. Objawy niedoboru: na starszych niżej położonych liściach pojawia się między nerwami chloroza, postępująca od brzegów blaszki liściowej. Nerwy pozostają zielone. Chloroza przypominająca w kształcie mozaikę, postępuje stopniowo od starszych do młodszych liści, co może doprowadzić do żółknięcia całych roślin.

Wapń – jest pierwiastkiem transportowanym w roślinie wraz z wodą i innymi składnikami pokarmowym, ale przemieszczanie się tego pierwiastka jest powolne. Objawy niedoboru: najmłodsze liście stają się jasne, słabe i nieco zniekształcone. Na blaszcze liściowej lub na końcu liścia mogą pojawiać się białe, drobne plamki. Wzrost ulega zahamowaniu, a międzywęźla na młodych pędach ulegają skróceniu. Owoce od strony kwaity słabo się rozwijają i ich wzrost oraz pędów jest ogólnie upośledzony.

Mała ilość światła – nekrozy

Efekt małej intensywności światła – nekrozy na liściach

ZABIEGI PIELĘGNACYJNE

• Zagęszczenie rośli/m²

• Odmiany długoowocowe 1,6-1,7

• Odmiany krótkoowocowe 2,0-2,1

W uprawie na wełnie mineralnej, na jednej płycie sadzi się dwie rośliny, odległość między roślinami wynosi od 40-45 cm dla odmian krótkoowocowych, a 50-55 cm dla długoowocowych. W pionie rośliny prowadzi się do wysokości 2,5m.

Cięcie i prowadzenie roślin

• Prowadzenie roślin systemem przewodnikowym

• Usuwanie pędów i zawiązków po posadzeniu roślin do wysokości 60 cm

• Po dojściu do szczytu konstrukcji pęd główny należy przełożyć i poprowadzić w dół

• Prowadzenie „na parasol” – po dojściu pędu głównego do szczytu konstrukcji ogławia się go, a dwa najbliżej położone pędy boczne prowadzi się w dół do poziomy ok. 1 metra, usuwając wyrastające z nich pędy boczne drugiego rzędy.

Uprawa ogórka na zbiór jesienny

• Staranne wykonywanie zabiegów ze względy na pogarszające się warunki klimatyczne

• Dobór odpowiednich odmian

• Utrzymanie odpowiednich temperatur 22-24°C w dzień i 18-20°C w nocy

• Ograniczenie zawiązków na roślinie

Zbiór ogórka

• W okresie owocowania zbiór ogórka dokonywany jest zwykle co 2 dni

• Szypułkę uszczykuje się lub ucina nożem pozostawiając jej część, długości 1 cm, od nasady owocu.

Przechowywanie

Owoce z pierwszych zbiorów charakteryzują się wyższą jakością w czasie przechowywania w porównaniu z owocami ze zbiorów późniejszych.

Optymalna temp przechowywania wynosi 12-13°C. w tej temp okres przechowywania wynosi 7-10 dni.

Owoce ogórka można przechowywać:

• W opakowaniach (folia) – ubytki masy owocu po 2 tygodniach to 1-2%

• Bez opakowań – ubytki masy owocu to 6-8%

• Wilgotność powietrza w przechowalni 95%

Przechowywanie w kontrolowanej atmosferze (KA)

5% CO₂ i 5% O₂, temp 12-13°C. W kontrolowanej atmosferze okres przechowywania owoców można przedłużyć o 2+-3 tygodnie. Owoców ogórka nie należy przechowywać razem z owocami klimakterycznymi.